Ủy ban Dữ liệu Khoa học và Công nghệ

Ủy ban Dữ liệu Khoa học và Công nghệ
Tên viết tắt	CODATA
Thành lập	1966
Loại	Tổ chức phi chính phủ
Vị trí	Paris,  Pháp
Vùng phục vụ	Toàn cầu
Ngôn ngữ chính	Tiếng Anh, Pháp
Chủ tịch	Barend Mons
Chủ quản	Hội đồng KH Quốc tế ISC
Trang web	CODATA Official website

Ủy ban Dữ liệu Khoa học và Công nghệ, viết tắt theo tiếng Anh là CODATA (Committee on Data for Science and Technology) là một ủy ban liên kết đa ngành do Hội đồng Quốc tế về Khoa học (ICSU) thành lập năm 1966, nhằm tìm cách cải thiện việc biên soạn, thẩm định mức quan trọng, lưu trữ và truy xuất các dữ liệu quan trọng cho khoa học và công nghệ.^[1]

Ngày nay Hội đồng Khoa học Quốc tế (ISC) kế thừa ICSU quản lý Ủy ban.^[2]

CODATA có trụ sở ban thư ký tại Paris, Pháp. Chủ tịch nhiệm kỳ từ 2018 đến 2022 là Barend Mons từ  Hà Lan.^[3] Chủ tịch trước đó là Geoffrey Boulton từ Anh Quốc.^[4] Chủ tịch nhiệm kỳ 2010-2014 là Guo Huadong từ Trung Quốc.

Mục tiêu

CODATA có mục tiêu là:^[5]

• Nâng cao chất lượng và khả năng tiếp cận các dữ liệu, cũng như các phương pháp mà dữ liệu được thu thập, quản lý, phân tích và đánh giá, với sự nhấn mạnh đặc biệt vào các nước đang phát triển.
• Tạo thuận lợi cho hợp tác quốc tế trong số những người thu thập, tổ chức và sử dụng dữ liệu.
• Thúc đẩy một gia tăng nhận thức trong cộng đồng khoa học và kỹ thuật về tầm quan trọng của các hoạt động này.
• Xem xét các truy cập dữ liệu và các vấn đề sở hữu trí tuệ.

Tổ chức

CODATA có các thành viên quốc gia hay vùng lãnh thổ, thành viên khu vực đại diện cho một nhóm các quốc gia, thành thành viên liên hiệp từ ICSU, và thành viên lựa chọn khác, có mục tiêu liên quan đến chương trình dữ liệu khoa học của CODATA.

Các nhóm công tác chuyên môn được ấn định tại Đại hội đồng (General Assembly) 2014 ở New Delhi có:^[6]

Tên nhóm	Tên gốc
Tin học tiên tiến về Vi sinh vật học	Advancing Informatics for Microbiology
Dữ liệu Nhân trắc học cho Đối tượng đặc biệt	Anthropometric Data for Special Populations
Dữ liệu có nguy cơ	Data at Risk
Tiêu chuẩn và Thực tiễn trích dẫn dữ liệu	Data Citation Standards and Practices
Khả năng cộng tác Dữ liệu Khoa học Không gian và Trái đất	Earth and Space Science Data Interoperability
Ấn phẩm Dữ liệu tương thích	Interoperable Data Publications
Dữ liệu mở liên kết về Nghiên cứu Rủi ro Thiên tai Toàn cầu	Linked Open Data for Global Disaster Risk Research
Phát triển Dữ liệu Đường Toàn cầu	Global Roads Data Development
Bảo quản và Truy cập vào Dữ liệu khoa học và kỹ thuật trong/cho/với các nước Đang phát triển (PASTD)	Preservation of and Access to Scientific and Technical Data in/for/with Developing Countries (PASTD)
Khoa học và Quản lý các Đối tượng vật lý trong Kỷ nguyên Kỹ thuật số	Science and the Management of Physical Objects in the Digital Era

Hoạt động

• CODATA tổ chức hội nghị khoa học về dữ liệu 2 năm một kỳ, tập hợp các nhà khoa học thành viên trong nhiều lĩnh vực để định hướng chính sách.
• Các cuộc họp chuyên gia của các chuyên gia dữ liệu khoa học, trong đó giải quyết các vấn đề cụ thể cho một môn khoa học hoặc chủ đề xác định.
• Xuất bản ấn phẩm về xử lý dữ liệu, sưu tập dữ liệu, điều tra các hoạt động dữ liệu và các công trình báo cáo tại các hội nghị khoa học.
• Tài trợ các nhóm nhiệm vụ, các nhóm công tác, các uỷ ban và các nhóm khác giải quyết vấn đề dữ liệu cụ thể.^[5]

Một trong các hoạt động quan trọng do Nhóm công tác CODATA về các Hằng số cơ bản (Task Group on Fundamental Constants) thành lập năm 1969, là cung cấp cho cộng đồng khoa học và công nghệ quốc tế các bộ giá trị các hằng số vật lý cơ bản và các hệ số chuyển đổi liên quan chặt chẽ để sử dụng trên toàn thế giới. Đã có bảy bản được biên soạn và công bố:

1. CODATA 1973, E. Richard Cohen, Barry N. Taylor
2. CODATA 1986, E. Richard Cohen, Barry N. Taylor (Web Version 1.0 1994-10-06)
3. CODATA 1998, Peter J. Mohr, Barry N. Taylor (Web Version 3.0 1999-07-23)
4. CODATA 2002, Peter J. Mohr, Barry N. Taylor (Web Version 4.0 2003-12-09)
5. CODATA 2006, Peter J. Mohr, Barry N. Taylor, David B. Newell (Web Version 5.0 2007-03-07)
6. CODATA 2010, (Web Version 6.0 2011-06-02)
7. CODATA 2014, (Web Version 7.0 2014-06-25) được công bố tại Viện Tiêu chuẩn và Kỹ thuật quốc gia Hoa Kỳ (NIST, National Institute of Standards and Technology), Gaithersburg, Maryland, Hoa Kỳ.^[7]

Các dữ liệu có bất định

Các dữ liệu có bất định (u - Uncertainty) là vấn đề của khoa học, và trong các công bố của CODATA thì giá trị chính có thể thay đổi. Mức bất định thường được biểu diễn cùng với giá trị dữ liệu.

Ví dụ hằng số Avogadro được biểu diễn là:

${\displaystyle N_{A}=6{,}022\,141\,29\,(27)\cdot 10^{23}\ \mathrm {mol} ^{-1}}$

Biểu diễn đó được hiểu là:

${\displaystyle N_{A}=6{,}022\,141\,29\cdot 10^{23}\ \mathrm {mol} ^{-1}}$; ${\displaystyle u(N_{A})=0{,}000\,000\,27\cdot 10^{23}\ \mathrm {mol} ^{-1}}$

Tức là độ bất định tiêu chuẩn là ${\displaystyle u(N_{A})=27\cdot 10^{15}\ \mathrm {mol} ^{-1}}$.

Bảng dưới đây là các giá trị khác nhau trong các xuất bản CODATA: hằng số Avogadro N_A, hằng số cấu trúc tinh tế α (fine structure constant), và hằng số Rydberg R_∞.

Bản xuất	Hs. Avogadro NA, 10^23 mol^−1	Rel. Std.uns. NA  / 10^−9	Hs. cấu trúc α, 10^−3	Rel. Std.uns. α  / 10^−9	Hs. Rydberg R∞, m^−1	Rel. Std.uns. R∞  / 10^−9
CODATA 1973	6,022 045     (31)	5!5 148	7,297 350 6      (60)	5!822	10 973 731,77        (83)	5!76
CODATA 1986	6,022 136 7   (36)	&0000000000000598000000598	7,297 353 08    (33)	4!45	10 973 731,534      (13)	4!1,2
CODATA 1998	6,022 141 99 (47)	&000000000000007800000078	7,297 352 533   (27)	3!3,7	10 973 731,568 549 (83)	3!0,007 6
CODATA 2002	6,022 141 5   (10)	&0000000000000166000000166	7,297 352 568   (24)	2!3,3	10 973 731,568 525 (73)	2!0,006 6
CODATA 2006	6,022 141 79 (30)	&000000000000005000000050	7,297 352 537 6 (50)	1!0,68	10 973 731,568 527 (73)	1!0,006 6
CODATA 2010	6,022 141 29 (27)	&000000000000004400000044	7,297 352 569 8 (24)	1!0,32	10 973 731,568 539 (55)	1!0,005 0

Xuất bản

Tạp chí Data Science Journal^[8] được xuất bản tại Pháp^[9] từ năm 2014 với sự tài trợ của nhà xuất bản Ubiquity Press ở Anh Quốc.

Tham khảo

1. About CODATA. Truy cập 26/06/2015.
2. ISC Membership Online Directory, 2020. Truy cập 1/04/2021.
3. CODATA Officers and Executive Committee. President. Truy cập 25/06/2020.
4. Message from President Geoffrey Boulton. Truy cập 25/06/2015.
5. ^ CODATA. Our Mission. Truy cập 25/06/2015.
6. CODATA Task Groups 2014 - 2016. Truy cập 15/07/2015.
7. P.J. Mohr, B.N. Taylor, and D.B. Newell (2015), "The 2014 CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants" (Web Version 7.0). This database was developed by J. Baker, M. Douma, and S. Kotochigova. Available: http://physics.nist.gov/constants [Saturday, 18-Jul-2015 02:46:47 EDT]. National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD 20899.
8. Data Science Journal. Truy cập 25/06/2015.
9. SCImago Journal Ranking: Data Science Journa. Truy cập 25/06/2015.

Liên kết ngoài

• CODATA Official website
• Hệ thống Dữ liệu Thế giới (WDS)
• The NIST references on constants, units, and uncertainty
• Website ISC, Hội đồng Khoa học Quốc tế