Sông Eder

Đối với các định nghĩa khác, xem Sông Eder (định hướng).

Sông Eder Edder
Map of the Eder, its tributaries and water catchment area
Từ nguyên	Adrana-Aderna-Adarna-Adrina-Edder-Eder
Tên địa phương	Eder Error {{native name checker}}: giá trị thông số dị hình (trợ giúp)
Vị trí
Quốc gia	Đức
Bang	North Rhine-Westphalia-Hesse
Đặc điểm địa lý
Thượng nguồn	Ederkopf
• cao độ	634 m
Cửa sông	Edermünde
• cao độ	142 m
Độ dài	177 km
Diện tích lưu vực	3362 km2
Lưu lượng	23.8 m3/s
Đặc trưng lưu vực
Lưu trình	Fulda—Weser—North Sea
Hệ thống sông	Weser
• tả ngạn	main: Odeborg, Orke, Ems. see also below
• hữu ngạn	main: Nuhne, Wesebach, Schwalm. see also below

Sông Eder là sông chính ở miền Bắc nước Đức, sông dài tổng cộng 177 km (110 mi) bắt đầu ở miền đông Nordrhein-Westfalen băng qua Hesse, nơi hợp lưu với sông Fulda.

Lịch sử

Con sông được đề cập lần đầu tiên bởi sử gia người La Mã Tacitus. Trong tác phẩm Annals,^[1] ông mô tả chiến dịch của người La Mã chống lại Chatti dưới sự chỉ huy của Germanicus vào năm 15 sau công nguyên. 45,000 ngàn người lính La Mã đã tiêu diệt trung tâm chính Chatti, Mattium,^[2] ngay sau khi họi vượt sông Adrana (Eder).

Trong thời kỳ trung cổ, con sông từng được biết đến bởi những các tên như In the  Aderna, Adarna, Adrina.^[3]

Trên bờ sông Eder tại thị trấn Schwarzenau, gần Bad Berleburg, một nhóm tôn giáo được thành lập vào tháng 8 năm 1708; dòng Schwarzenau Brethren. Tám người đã rửa tội ba lần dưới sông Eder. Nhóm này di cư sang Mỹ, nơi những dấu tích của họ vẫn còn được tìm thấy cho đến ngày này.^[4]

Cho tới những năm cuối thế kỷ 19, con sông này cũng đã được những người địa phương gọi bằng cái tên Edder. Trong trường hợp tại Felsberg-Gensungen, các tiệm thuốc được gọi là Edder-Apotheke.

Vàng trên sông Eder

Trầm tích trên sông Eder có chứa một tỷ lệ vàng. Đa số vàng này được cho là có nguồn gốc từ Eisenberg (Korbach), một trong những khu vực có trữ vàng lớn nhất ở Trung Âu.^[5] Vàng đang bị chảy dần ra khỏi Eisenberg bởi dòng sông Itter, kể từ khi đập Edersee được xây dựng, vàng đã chảy vào hồ Edersee.

Khai thác vàng trên sông Eder đã được biết đến từ năm 1308. Các khu vực lịch sử chính cho việc khai thác vàng là giữa Affoldern và Fritzlar. Trong thế kỷ thứ 14, những hiệp sĩ Teuton đã khai thác được vàng từ trầm tích sông Eder gần Obermöllrich. Trong thế kỷ 18, thậm chí đồng ducat được đúc từ vàng khai thác trên sông Eder; và ngày nay nó đã trở thành những vật giá trị để sưu tầm.^[6]

Mãi đến năm 1970, học sinh từ Duisburg tại trại hè gần đó, cùng với một giáo viên từ Marienhagen, một phần của thị trấn Vöhl, đi khai thác vàng từ trầm tích của sông Itter. Khai thác vàng dọc theo sông Eder vẫn còn phổ biến cho đến ngày nay.^[7]

Lưu vực

Con sông bắt nguồn từ núi Ederkopf trong dãy Rothhaar ở miền đông Nordrhein-Westfalen, gần những con suối của các sông Lahn và Sieg. Tuy nhiên, không giống như Lahn và Sieg đều thuộc nhánh của sông Rhine, sông Eder chảy về phía đông bắc, đổ vào sông Fulda tại Edermünde, phía nam của Kassel. Sông Fulda sau đó hợp lưu với sông Werra tại Hann. 

Lưu vực sông Eder

Cao độ lưu vực sông Eder

Đập Edersee

Bài chi tiết: Đập Edersee

Đập Edersee gần Waldeck

Đập Edersee nằm ở phía nam thị trấn Waldeck. Nó được xây dựng bằng đá, bê tông và chiều cao xấp xỉ 47 mét (154 ft), và dài 400 mét (1.300 ft). Đập Edersee hoàn thành vào năm 1914; trong năm 2014, kỷ niệm 100 năm xây dựng đã được tổ chức.^[8] VIệc xây dựng đập đã hình thành hồ Edersee, dài khoảng 27 km (17 dặm) và chứa 200 khoảng triệu mét khối nước. Nó được sử dụng để tạo ra năng lượng cho thủy điện và điều chỉnh lưu lượng nước cho sông Weser.

Vào đêm của Tháng Năm ngày 17, 1943, máy bay ném bom Avro Lancaster của Không quân Hoàng gia số hiệu 617 Squadron được phát triển đặc biệt bởi Barnes Wallis để đánh bom tấn công các con đập, là một phần của chiến dịch Chastise.^[9] Đập đã sửa chữa lại và sử dụng trở lại trước khi kết thúc năm. Câu chuyện về các cuộc tấn công đã được mô tả lại trong bộ phim The Dam Busters vào năm 1955.

Tuyến nhánh của sông Eder

Sông Eder tại Goddelsbach (Erndtebrück)

Sông Eder gần Frankenberg

Cầu đá băng ngang sông Eder giữa Altenbrunslar và Neuenbrunslar

Sông Eder (bên phải) hợp lưu với sông Fulda gần Grifte in to the Fulda

Các phụ lưu quan trọng nhất của sông Eder (liệt kê từ thượng nguồn sông Eder đến Fulda-km):

Tên	Hướng hợp lưu	Độ dài (km)	Diện tích sông (km²)	Lưu lượng (l/s)	Điểm hợp lưu km	độ cao điểm hợp lưu (m ü.NHN)	Thứ tự trong hệ thống sông ngòi của Đức
Wähbach	phải	6.0	6.717	6.9	514	428-112
Benfe	phải	11.2	19.446	11.9	479	428-114
Elberndorfer Bach	trái	9.0	10.733	13.6	470	428-118
Röspe	trái	8.6	37.013	17.7	450	428-12
Kappel	trái	7.3	27.443	21.8	431	428-132
Preisdorf	phải	6.0	8.506	14.2	425	428-1334
Trüfte	trái	9.7	16.576	27.1	413	428-134
Altmühlbach	phải	5.3	14.459	27.9	410	428-136
Rinther Bach	phải	6.1	9.12	30.3	406	428-138
Odeborn	trái	21.2	85.064	31.3	403	428-14
Grundbach	phải	5.1	7.507	33.1	399	428-152
Lützelsbach	trái	5.6	6.437	34.8	395	428-154
Leisebach	phải	4.6	12.375	38.7	380	428-156
Arfe	trái	5.4	5.401	39.6	377	428-158
Lindenhöferbach	phải	4.1	12.034	189.8	48.9	349	428-1596
Elsoff	trái	19.0	48.925	948.1	50.0	345	428-16
Eifaer Bach	phải	4.5	7.211	103.3	54.2	342	428-172
Riedgraben	trái	7.6	11.319	173.4	69.0	305	428-174
Elbrighäuser Bach	trái	10.8	17.768	321.3	70.5	301	428-176
Nitzelbach	trái	10.6	8.397	132.4	73.7	295	428-178
Linspherbach	trái	18.3	33.107	565.8	77.0	286	428-18
Hainerbach	trái	7.3	10.132	103.7	80.4	280	428-192
Goldbach	trái	9.5	13.838	155.8	84.5	273	428-1952
Nemphe	phải	14.2	38.383	293.5	86.9	270	428-198
Nuhne	trái	36.9	156.747	2661.6	89.3	267	428-2
Lengelbach	phải	11.4	25.848	209.9	96.3	255	428-32
Orke	trái	38.2	278.867	3844.5	97.5	254	428-4
Lorfe	phải	11.8	24.281	245.7	101.4	250	428-512
Itter*	trái	11.6	76.131	771.3	105.8	247	428-531
Aselbach*	trái	6.6	18.103	135.4	112.4	246	428-533
Banferbach*	phải	7.2	16.383	213.9	115.2	245	428-535
Werbe*	trái	13.2	42.263	322.6	122.2	245	428-537
Reiherbach*	trái	7.4	27.322	188.9	122.3	245	428-538
Netze	trái	12.9	29.04	169.5	134.0	194	428-554
Wesebach	phải	25.3	63.433	618.2	135.7	191	428-56
Wilde	phải	17.1	51.868	471.4	140.6	183	428-58
Elbe	trái	33.7	123.47	731.3	146.2	174	428-6
Schwalm	phải	97.1	1298.783	9044.5	159.5	158	428-8
Ems	trái	34.1	146.214	753.3	164.9	151	428-92
Pilgerbach	trái	8.8	25.593	102.2	175.5	145	428-98

Tham khảo

1. Tacitus, The Annals 1.56
2. Guth, Werner (2008). “Mattium – Onomastische Überlegungen zu einem historischen Problem” (PDF). Zeitschrift des Vereins für hessische Geschichte. 113: 1–16. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2015.
3. Sperber, Rüdiger (1996). “Die Nebenflüsse von Werra und Fulda bis zum Zusammenfluß”. Hydronymia Germaniae. Steiner, Wiesbaden. Reihe A, Lief. 5. ISBN 978-3515006453.
4. Meier, Marcus (2008). The Origin of the Schwarzenau Brethren. Brethren Encyclopedia, Inc. tr. 144. Đã bỏ qua tham số không rõ |city= (trợ giúp)
5. Kulick, J. (1998). Goldbergbau am Eisenberg bei Goldhausen. Führungsblatt zu einem Industriedenkmal des Mittelalters und der frühen Neuzeit bei Korbach-Goldhausen, Kreis Waldeck-Frankenberg [Gold mining on the Eisenberg near Goldhausen. Information]. Archäologische Denkmäler in Hessen (bằng tiếng Đức). 143. Landesamt für Denkmalpflege Hessen. ISBN 3-89822-143-1. Đã bỏ qua tham số không rõ |city= (trợ giúp)
6. “Rheingold”. Truy cập 22 tháng 1 năm 2016. Đã bỏ qua văn bản “title” (trợ giúp)
7. Veit-Enno Hoffmann. “Goldwelten - Goldsucher” [World of Gold - Gold prospecter] (bằng tiếng Đức). Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2015.
8. Edersee Touristic GmbH. “100 Jahre Edersee” [100 years of the Edersee] (bằng tiếng Đức). Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2015.
9. Dildy, Douglas C. (2010). Dambusters; Operation Chastise. Osprey Raid Series No. 16. Oxford, UK: Osprey Publishing. tr. 405. ISBN 978-1-84603-934-8.