Tôn Thất Hối

Tôn Thất Hối
Chức vụ
Đặc phái viên Việt Nam Cộng hòa tại Trung Hoa Dân Quốc
Nhiệm kỳ	27 tháng 10 năm 1956 – 6 tháng 11 năm 1956
Thông tin cá nhân
Sinh	1901
Mất	1975 (73–74 tuổi)
Cha mẹ	Tôn Thất Hân

Tôn Thất Hối (1901 – 1975^[1]) là quan chức triều Nguyễn và nhà ngoại giao Việt Nam Cộng hòa, con trai thứ chín của Tôn Thất Hân,^[2] từng được bổ nhiệm làm Công sứ Việt Nam Cộng hòa tại Trung Hoa Dân Quốc, sang thăm Đài Loan với tư cách đặc phái viên mừng lễ Sinh nhật Ngô Đình Diệm nhưng vì lý do nào đó không đảm nhiệm chức Công sứ nữa.

Tiểu sử

Phụ thân của Tôn Thất Hối là Tôn Thất Hân, quan chức triều Nguyễn, ông lại là hậu duệ của Cương Quận công Nguyễn Phúc Trăn, con trai thứ ba của Chúa Hiền xứ Đàng Trong Nguyễn Phúc Tần, ông thuộc nhánh xa của dòng họ Tôn Thất thứ năm.

Năm 1940, ông được bổ nhiệm làm Quản đạo tỉnh Lâm Viên ở Đà Lạt. Dưới thời Đệ Nhất Cộng hòa, ông được cử làm Đại biểu Chính phủ đầu tiên tại Tây Nguyên.^[3]

Ngày 17 tháng 12 năm 1955, Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Cộng hòa. Ngày 27 tháng 10 năm 1956, ông bay từ Hồng Kông đến Đài Bắc trên cương vị là đặc phái viên mừng sinh nhật Tổng thống Ngô Đình Diệm để chúc mừng sinh nhật Tổng thống Tưởng Giới Thạch, đồng thời cũng đã chọn địa điểm và thực hiện công tác chuẩn bị thiết lập công sứ quán.^[4][5] Ngày 7 tháng 11 năm 1956, ông rời Đài Loan và trở về Việt Nam.^[5] Ban đầu ông dự kiến ​​đến Đài Loan để đảm nhận chức Công sứ vào cuối tháng đó, rồi sau ông mới biết tin phía Trung Hoa Dân Quốc tạm thời không cử Công sứ đến Việt Nam vào thời điểm hiện tại,^[6] cùng các vấn đề với Hoa kiều ở Việt Nam.^[7] Sau này, ông được điều động sang làm Công sứ Việt Nam tại Lào, và Chính phủ Việt Nam Cộng hòa bèn bổ nhiệm Nguyễn Công Viên làm Công sứ đầu tiên tại Trung Hoa Dân Quốc.^[8]

Ông còn có cậu con trai tên Tôn Thất Niệm là bác sĩ, ca sĩ và chính khách Việt Nam Cộng hòa.^[9]

Tham khảo

1. “Tôn Thất Hối – Thaihoa-Harmony.us”. thaihoa-harmony.us (bằng tiếng Anh). 11 tháng 4 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.
2. Nguyễn Đắc Xuân (7 tháng 7 năm 2011). “Chuyện về bà Bùi Mộng Điệp, "thứ phi" của Cựu hoàng Bảo Đại”. Báo điện tử Thừa Thiên Huế. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 11 năm 2023. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2023.
3. Stan B-H Tan (2006). Dust beneath the mist: state and frontier formation in the Central Highlands of Vietnam, the 1955-61 period (PDF). Bản gốc (pdf) lưu trữ ngày 8 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.
4. “越首任駐華公使宗室誨抵台北向蔣總統祝壽 我任命袁子健使越” [Tôn Thất Hối, Công sứ đầu tiên của Việt Nam tại Trung Hoa Dân Quốc, đến Đài Bắc chúc mừng sinh nhật Tổng thống Tưởng Giới Thạch, nhân dịp này bổ nhiệm Viên Tử Kiện làm đại sứ tại Việt Nam]. Công Thương nhật báo tr. 2. 28 tháng 10 năm 1956. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.(phồn thể)
5. ^ “宗室誨明日離台返越 下旬再來履新” [Tôn Thất Hối sẽ rời Đài Loan và trở về Việt Nam vào ngày mai và sẽ trở lại nhận nhiệm vụ mới vào cuối ngày]. Công Thương nhật báo tr. 2. 6 tháng 11 năm 1956. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.(phồn thể)
6. “越駐華公使暫展緩赴台” [Công sứ Việt Nam tại Trung Hoa Dân Quốc tạm hoãn chuyến thăm Đài Loan]. Công Thương nhật báo tr. 2. 3 tháng 12 năm 1956. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.(phồn thể)
7. “中越邦交漸趨好轉 傳越公使明春赴台” [Quan hệ Trung-Việt đang dần cải thiện, có tin đồn Công sứ Việt Nam sẽ thăm Đài Loan vào mùa xuân năm sau]. Công Thương nhật báo tr. 2. 4 tháng 12 năm 1957. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.(phồn thể)
8. “宗室誨調使寮國 越駐華使節將遴選新人” [Tôn Thất Hối được điều động làm đại sứ tại Lào, đại sứ Việt Nam tại Trung Hoa Dân Quốc sẽ chọn người mới.]. Công Thương nhật báo tr. 2. 24 tháng 12 năm 1957. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2022.(phồn thể)
9. Nguyễn Phúc Bửu Diên; Phạm Thị Hoàng Anh (1999). Quê hương hoài niệm. 1. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2022.