Thiên hà Bánh Xe

Thiên hà Bánh Xe
	Thiên hà Bánh Xe chụp từ kính thiên văn James Webb
Dữ liệu quan sát (Kỷ nguyên J2000)
Chòm sao	Ngọc Phu
Xích kinh	00h 37m 41,1s
Xích vĩ	−33° 42′ 59″
Dịch chuyển đỏ	9050 ± 3 km/s
Khoảng cách	500 triệu năm ánh sáng
Cấp sao biểu kiến (V)	15,2
Đặc tính
Kiểu	S pec (Ring)
Kích thước	~130.000 năm ánh sáng (diameter)
Kích thước biểu kiến (V)	1′,1 × 0′,9
Đặc trưng đáng chú ý	dạng Vòng
Tên gọi khác
	MCG-06-02-022a, PGC 2248

Thiên hà Bánh Xe (tên khác: ESO 350-40) là một thiên hà hình hạt đậu và thiên hà vòng cực nằm ở chòm sao Ngọc Phu cách chúng ta 500 triệu năm ánh sáng. Thiên hà có khối lượng khoảng 2,9–4,8 × 10⁹ khối lượng Mặt Trời, và quay với vận tốc 217 km/s.^[3]

Thiên hà này được tìm thấy bởi Fritz Zwicky vào năm 1941.^[4] Zwicky xem khám phá này là một trong những cấu trúc phức tạp cần sự giải thích dựa trên nền tảng động lực học của các ngôi sao."^[4]^[5]

Quá trình hình thành[sửa | sửa mã nguồn]

Thiên hà Bánh Xe từng là một thiên hà xoắn ốc bình thường trước khi có sự va chạm với thiên hà nhỏ hơn cách đây 200 triệu năm.^[3]^[6] Khi thiên hà gần đó di chuyển xuyên qua thiên hà Bánh Xe, lực va chạm tạo nên một làn sóng va đạp cực mạnh khắp thiên hà, giống như một tản đá bị ném mạnh thành những hạt cát. Làn sóng va đập này di chuyển rất nhanh và quét sạch khí và bụi, và tạo ra starburst xung quanh tâm của thiên hà. Điều này giải thích việc tại sao có vành đai màu xanh xung quanh tâm thiên hà.^[7] .^[6] Có thể thấy rằng thiên hà đang bắt đầu lấy lại hình dạng của một thiên hà xoắn ốc bình thường, với các cánh tay vươn ra từ lõi trung tâm.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h “NASA/IPAC Extragalactic Database”. Results for Cartwheel Galaxy. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2006.
^ ^a ^b Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. CRC Press. tr. 318. ISBN 0-7503-0620-3.
^ ^a ^b Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C; Mendes De Oliveira; Boulesteix; Balkowski (tháng 2 năm 1998). “The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy”. Astron Astrophys. 330: 881–93. Bibcode:1998A&A...330..881A.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
^ ^a ^b Zwicky F (1941). in Theodore van Karman Anniversary volume Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects. Pasadena, California: California Institute of Technology. tr. 137.
^ Griv E (tháng 10 năm 2005). “Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability?”. Astrophys. Space Sci. 299 (4): 371–85. Bibcode:2005Ap&SS.299..371G. doi:10.1007/s10509-005-3423-5.^{[liên kết hỏng]}
^ ^a ^b “Cartwheel Galaxy”. College of Southern Nevada. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2009.
^ Jane Platt (ngày 1 tháng 11 năm 2006). “Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image”. NASA. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2009.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

[ned-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h “NASA/IPAC Extragalactic Database”. Results for Cartwheel Galaxy. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2006.

[Moore_2000_318-2] Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. CRC Press. tr. 318. ISBN 0-7503-0620-3.

[aaa330-3] Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C; Mendes De Oliveira; Boulesteix; Balkowski (tháng 2 năm 1998). “The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy”. Astron Astrophys. 330: 881–93. Bibcode:1998A&A...330..881A.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)

[Zwicky-4] Zwicky F (1941). in Theodore van Karman Anniversary volume Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects. Pasadena, California: California Institute of Technology. tr. 137.

[Griv-5] Griv E (tháng 10 năm 2005). “Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability?”. Astrophys. Space Sci. 299 (4): 371–85. Bibcode:2005Ap&SS.299..371G. doi:10.1007/s10509-005-3423-5.^{[liên kết hỏng]}

[CSN-6] “Cartwheel Galaxy”. College of Southern Nevada. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2009.

[7] Jane Platt (ngày 1 tháng 11 năm 2006). “Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image”. NASA. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]