Adolf Eichmann

Adolf Eichmann
Adolf Eichmann

Eichmann in 1942

Geboortenaam Otto Adolf Eichmann
Bynaam(e)
  • Ricardo Klement
  • Otto Eckmann
Geboortedatum 19 Maart 1906
Geboorteplek Solingen, Ryn Provinsie, Koninkryk Pruise,
Duitse Keiserryk
Sterfdatum 1 Junie 1962 (op 56)
Sterfplek Ramla, Israel
Lojaliteit Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty
Rang SS-Obersturmbannführer (luitenant-kolonel)
Toekennings
  • Iron Cross Tweedeklas
  • War Merit Cross 1ste klas met swaarde
  • War Merit Cross 2de klas met swaarde

Otto Adolf Eichmann (19 Maart 1906 – 1 Junie 1962) was 'n Duits-Oostenrykse SS-Obersturmbannführer (senior leier) en een van die belangrikste organiseerders van die Holocaust. Hy is deur die SS-Obergruppenführer (senior groepleier) Reinhard Heydrich opdrag gegee om by die logistiek betrokke te raak van die massa-deportasie van Jode na uitwissingskampe in die Nazi-besette Oos-Europa tydens die Tweede Wêreldoorlog te vergemaklik. Eichmann is op 11 Mei 1960 deur die Mossad in Argentinië gevange geneem en is daarna skuldig bevind aan oorlogsmisdade in 'n algemeen gepubliseerde verhoor in Jerusalem, waar hy in 1962 tereggestel is.

Na 'n onindrukwekkende skoolloopbaan het Eichmann kortliks by die mynmaatskappy van sy vader in Oostenryk gewerk, waar die gesin in 1914 verhuis het. Hy het vanaf 1927 as 'n reisende olieverkoper gewerk en in 1932 by die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty en die SS aangesluit. In 1933 keer hy terug na Duitsland, waar hy by die Sicherheitsdienst (SD, "Veiligheidsdiens") aansluit het; daar is hy aangestel as hoof van die departement verantwoordelik vir Joodse aangeleenthede – veral emigrasie, wat die Nazi's deur geweld en ekonomiese druk aangemoedig het. Na die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog in September 1939 het Eichmann en sy personeel gereël dat die Jode in ghettos in groot stede gekonsentreer sou word, met die verwagting dat hulle verder oos of oorsee vervoer sou word. Hy het ook planne opgestel vir 'n gereserveerde gebied vir Jode, eers by Nisko in die suidooste van Pole en later in Madagaskar, maar nie een van hierdie planne is ooit uitgevoer nie.

Die Nazi's het die inval in die Sowjetunie in Junie 1941 begin, en hul Joodse beleid het van emigrasie na uitwissing verander. Om die beplanning vir die volksmoord te koördineer was Heydrich, wat Eichmann se hoof was, die gashoof van die administratiewe leiers van die regime tydens die Wannsee-konferensie op 20 Januarie 1942. Eichmann het inligting vir hom versamel, die konferensie bygewoon en die notules voorberei. Eichmann en sy personeel het verantwoordelik geword vir die Joodse deportasie na die uitwissingskampe, waar die slagoffers vergas is. Duitsland het Hongarye in Maart 1944 binnegeval, en Eichmann het toesig gehou oor die deportasie van 'n groot deel van die Joodse bevolking. Die meeste van die slagoffers is na die Auschwitz-konsentrasiekamp gestuur, waar ongeveer 75 persent met hul aankoms vermoor is. Toe die vervoer in Julie 1944 gestaak is, is 437 000 van 725 000 Jode in Hongarye dood. Dieter Wisliceny het in Neurenberg getuig dat Eichmann vir hom gesê het hy sal "in sy graf lag, omdat die gevoel dat hy vyf miljoen mense op sy gewete het, vir hom 'n bron van buitengewone bevrediging sou wees".[1]

Ná die nederlaag van Duitsland in 1945, is Eichmann deur die Amerikaanse magte gevange geneem, maar hy het uit 'n aanhoudingskamp ontsnap en oor Duitsland heen getrek om weer gevangenskap te vermy. Hy beland in 'n klein dorpie in Nedersakse, waar hy tot in 1950 gewoon het, toe hy na Argentinië verhuis het met vals dokumente wat hy verkry het met hulp van 'n organisasie onder leiding van die Katolieke biskop Alois Hudal. Inligting wat deur die Mossad, die Israeliese intelligensie-agentskap, versamel is, het sy ligging in 1960 bevestig. 'n Span agente van Mossad en Shin Bet het Eichmann gevange geneem en hom na Israel gebring op 15 strafregtelike aanklagte, waaronder oorlogsmisdade, Misdade teen die Mensdom en misdade teen die Joodse volk. Tydens die verhoor het hy nie die Holocaust of sy rol in die organisering daarvan ontken nie, maar beweer dat hy bloot opdragte in 'n totalitêre Führerprinzip-stelsel gevolg het. Hy is op al die aanklagte skuldig bevind en gehang op 1 Junie 1962. Die verhoor is wyd in die media gevolg en was later die onderwerp van verskeie boeke, waaronder Hannah Arendt se Eichmann in Jerusalem, waarin Arendt die frase "die banaliteit van die kwaad" bedink het om Eichmann te beskryf.

Vroeë lewe en opvoeding

[wysig | wysig bron]

Otto Adolf Eichmann, die oudste van vyf kinders, is in 1906 gebore in 'n Calvinistiese Protestantse familie in Solingen, Duitsland.[2] Sy ouers was Adolf Karl Eichmann, 'n boekhouer, en Maria (née Schefferling), 'n huisvrou. Adolf (snr.) verhuis na Linz, Oostenryk, in 1913 om 'n pos op te neem as kommersiële bestuurder van die Linz Tramway and Electrical Company, en die res van die gesin volg 'n jaar later. Na die dood van Maria in 1916 trou Eichmann se pa met Maria Zawrzel, 'n toegewyde Protestant met twee seuns.[3]

Eichmann het die Kaiser Franz Joseph Staatsoberrealschule (hoërskool) in Linz bygewoon, dieselfde hoërskool wat Adolf Hitler ongeveer 17 jaar tevore bygewoon het.[4] Hy het die viool gespeel en aan sport en klubs deelgeneem, waaronder 'n Wandervogel-jeuggroep, wat 'n paar ouer seuns wat lede van verskillende regse milisies was, insluit.[5] Sy swak skoolprestasie het daartoe gelei dat sy vader hom van die Realschule onttrek en hom ingeskryf het by die Höhere Bundeslehranstalt für Elektrotechnik, Maschinenbau und Hochbau, beroepsopleidingskollege. Hy vertrek sonder om 'n graad te verwerf en sluit aan by die nuwe onderneming van sy vader, die Untersberg Mining Company, waar hy etlike maande gewerk het.[6] Vanaf 1925 tot 1927 werk hy as verkoopsbekleër by die Oberösterreichische Elektrobau AG radioonderneming. Tussen 1927 en begin 1933, werk Eichmann in Opper-Oostenryk en Salzburg as distriksagent vir die Vacuum Oil Company AG.[7][8]

Gedurende hierdie tyd het hy by die Jungfrontkämpfervereinigung, die jeugafdeling van Hermann Hiltl se regse veterane-beweging, aangesluit en koerante begin lees wat deur die Nazi Party uitgegee is.[9] Die partyplatform het die ontbinding van die Republiek van Weimar in Duitsland, die verwerping van die bepalings van die Verdrag van Versailles, radikale antisemitisme en anti-Bolsjewisme ingesluit. Hulle het 'n sterk sentrale regering belowe, verhoogde Lebensraum (leefruimte) vir Germaanse volke, die vorming van 'n nasionale gemeenskap gebaseer op ras, en rasreiniging deur die aktiewe onderdrukking van Jode, wat van hul burgerskap en burgerregte gestroop sou word.[10]

Vroeë loopbaan

[wysig | wysig bron]

Op advies van familievriend en plaaslike SS-leier Ernst Kaltenbrunner, het Eichmann op 1 April 1932 by die Oostenrykse tak van die Nazi-party aangesluit.[11] Sy lidmaatskap in die SS is sewe maande later bevestig.[12] Sy regiment was SS-Standarte 37, wat verantwoordelik was vir die beskerming van die party se hoofkwartier in Linz en die beskerming van party-sprekers by saamtrekke, wat dikwels gewelddadig sou raak. Oor naweke het Eichmann party-aktiwiteite in Linz voortgesit terwyl sy werk in Vacuum Oil in Salzburg voortgegaan het.[8]

'n Paar maande nadat die Nazi's mag oorgeneem het in Duitsland in Januarie 1933, het Eichmann sy werk verloor weens besnoeiing in Vacuum Oil. Die Nazi-party is in dieselfde tyd in Oostenryk verbied. Hierdie gebeure het Eichmann laat besluit om na Duitsland terug te keer.

Soos baie ander Nasionaal-Sosialiste wat in die lente van 1933 uit Oostenryk gevlug het, vertrek Eichmann na Passau, waar hy by Andreas Bolek by sy hoofkwartier aansluit.[13] Nadat hy in Augustus 'n opleidingsprogram by die SS-depot in Klosterlechfeld bygewoon het, keer Eichmann in September terug na die Passau-grens, waar hy opdrag gegee is om 'n agtman SS-skakelspan te lei om Oostenrykse Nasionaal-Sosialiste in Duitsland te lei en propaganda-materiaal van daar af na Oostenryk te smokkel.[14] Aan die einde van Desember, toe hierdie eenheid ontbind is, is Eichmann bevorder tot SS-Scharführer (groepleier, gelykstaande aan korporaal).[15] Eichmann se bataljon van die Deutschland Regiment is in die kaserne langs die Dachau-konsentrasiekamp gekwartier.

Teen 1934 versoek Eichmann 'n oordrag na die Sicherheitsdienst (SD) van die SS om die "eentonigheid" van militêre opleiding en diens te Dachau te ontsnap. Eichmann is opgeneem in die SD en is opgedra aan die subkantoor vir Vrymesselaars, die organisering van beslaglegging op rituele voorwerpe vir 'n voorgestelde museum, en die opstel van 'n kaartindeks van Duitse Vrymesselaars en Vrymesselaarsorganisasies. Hy het 'n anti-Vrymesselaar-uitstalling voorberei, wat besonders gewild sou wees. Besoekers was Hermann Goering, Heinrich Himmler, Ernst Kaltenbrunner en Baron Leopold von Mildenstein.[16] Mildenstein het Eichmann uitgenooi om by sy Joodse departement by sy hoofkwartier in Berlyn aan te sluit.[17] Die oordrag van Eichmann is in November 1934 toegestaan. Hy het dit later as sy groot deurbraak beskou.[18] Hy is gelas om verslae oor die Sionistiese beweging en verskillende Joodse organisasies te bestudeer en op te stel. Hy het selfs 'n bietjie Hebreeus en Jiddisj geleer en sy reputasie verwerf as 'n spesialis in Sionistiese en Joodse aangeleenthede.[19] Op 21 Maart 1935 trou Eichmann met Veronika (Vera) Liebl (1909–93). Die egpaar het vier seuns gehad: Klaus (gebore 1936 in Berlyn), Horst Adolf (gebore 1940 in Wene), Dieter Helmut (gebore 1942 in Praag) en Ricardo Francisco (gebore 1955 in Buenos Aires).[20] Eichmann is in 1936 tot SS-Hauptscharführer (hoofgroepleier) bevorder en is die volgende jaar as SS-Untersturmführer (tweede luitenant) aangestel.[21]

Nazi-Duitsland het geweld en ekonomiese druk gebruik om Jode aan te moedig om Duitsland uit hul eie wil te verlaat;[22] Ongeveer 250 000 van die land se 437 000 Jode het tussen 1933 en 1939 geëmigreer.[23] Eichmann reis in 1937 saam met sy superieur Herbert Hagen na die Britse mandaat van Palestina om die moontlikheid te beoordeel dat Duitsland se Jode vrywillig na daardie land sal emigreer. Met vervalste persbewyse by Haifa het hulle na Kaïro in Egipte gereis het. Daar het hulle Feival Polkes, 'n agent van die Haganah, ontmoet met wie hulle egter nie 'n ooreenkoms kon aangaan nie.[24] Polkes het voorgestel dat meer Jode onder die voorwaardes van die Haavara-ooreenkoms moet vertrek, maar Hagen het geweier, met die vermoede dat 'n sterk Joodse teenwoordigheid in Palestina kan lei tot die stigting van 'n onafhanklike staat, wat strydig met die Reich-beleid sou wees.[25] Eichmann en Hagen het 'n paar dae later probeer om na Palestina terug te keer, maar is toegang geweier nadat die Britse owerhede hulle die vereiste visums geweier het.[26] Hulle het 'n verslag opgestel oor hul besoek, wat in 1982 gepubliseer is.[27]

In 1938 word Eichmann na Wene gepos om die Joodse emigrasie uit Oostenryk te help organiseer, wat pas deur die Anschluss in die Ryk geïntegreer is.[28] Joodse gemeenskapsorganisasies is onder toesig van die SD geplaas en moes die Joodse emigrasie aanmoedig en vergemaklik.[29] Befondsing is verkry uit geld wat van ander Joodse persone en organisasies afgeneem is, benewens oorsese donasies wat onder SD-beheer geplaas is.[30] Eichmann is in Julie 1938 tot SS-Obersturmführer (eerste luitenant) bevorder en aangestel tot die Sentrale Agentskap vir Joodse Emigrasie in Wene, wat in Augustus tot stand gebring is. Teen die tyd wat Eichmann Wene in Mei 1939 verlaat, het bykans 100 000 Jode Oostenryk wettig verlaat, en baie meer nog is na Palestina en elders gesmokkel.[31]

Tweede Wêreldoorlog

[wysig | wysig bron]

Oorgang van emigrasie na deportasie

[wysig | wysig bron]

Binne weke na die inval van Pole op 1 September 1939 het die Nazi-beleid teenoor die Jode verander van vrywillige emigrasie na gedwonge deportasie.[32] Na samesprekings met Hitler in die voorafgaande weke, op 21 September, het SS-Obergruppenführer Reinhard Heydrich, hoof van die SD, sy personeel aangeraai om Jode eerder via goeie spoorverbindings in Pole te konsentreer ten einde hul uitsetting uit gebiede onder Duitse beheer te fasiliteer, en te begin by gebiede wat by die Ryk ingelyf is. Hy het planne aangekondig om 'n gereserveerde gebied in die Generaal-Goewerment (die deel van Pole wat nie in die Ryk opgeneem is nie) te vestig, waar Jode en ander ongewensdes op verdere deportasie sou wag.[33] Op 27 September 1939 is die SD en die Sicherheitspolizei (SiPo, 'Veiligheidspolisie'), wat bestaan uit die Gestapo en Kriminalpolizei (Kripo) polisie-agentskappe – saamgevoeg in die nuwe Reichssicherheitshauptamt (RSHA, "Ryksekuriteit-Hoofkantoor"), wat onder Heydrich se beheer geplaas is.[34]

Na 'n pos in Praag om te help met die oprigting van 'n emigrasiekantoor aldaar, is Eichmann in Oktober 1939 na Berlyn oorgeplaas om die Reichszentrale für Jüdische Auswanderung ("Reich Central Office for Jewish Emigration") vir die hele Ryk onder Heinrich Müller, hoof van die Gestapo.[35] Hy is onmiddellik getaak om die deportasie van 70 000 tot 80 000 Jode uit die distrik Ostrava in Morawië en die distrik Katowice in die onlangs geannekseerde deel van Pole te organiseer. Op eie inisiatief het Eichmann ook planne beraam om Jode uit Wene te deporteer. Onder die Nisko-plan het Eichmann Nisko gekies as die plek vir 'n nuwe transito-kamp waar Jode tydelik gehuisves sou word voordat hulle elders gedeporteer sou word. In die laaste week van Oktober 1939 is 4 700 Jode per trein na die gebied gestuur en is in wese oorgelaat om in 'n oop weide sonder water en min kos te oorleef. Barakke is beplan, maar nooit voltooi nie.[36] Baie van die gedeporteerdes is deur die SS na die Sowjetbesette gebied gedryf en ander is uiteindelik in 'n nabygeleë arbeidskamp geplaas. Die operasie is gekanselleer, deels omdat Hitler besluit het dat die vereiste treine voorlopig beter vir militêre doeleindes gebruik sou word. Intussen word honderde duisende etniese Duitsers as deel van Hitler se langtermyn-hervestigingsplanne na die geannekseerde gebiede vervoer, en etniese Pole en Jode word verder oos gevoer, veral in die Generaal-Goewerment.

Op 19 Desember 1939 is Eichmann aangestel as hoof van RSHA Referat IV B4 (RSHA-subafdeling IV-B4), met die taak om toesig te hou oor Joodse sake en ontruiming. Heydrich het Eichmann aangekondig as sy "spesiale kenner", wat verantwoordelik is vir die reëlings vir alle deportasies na die besette Pole. Die pos behels die koördinering met polisie-agentskappe vir die fisiese verwydering van die Jode, die hantering van die beslaglegging op hul eiendom, en die reël van finansiering en vervoer. Binne enkele dae na sy aanstelling het Eichmann 'n plan geformuleer om 600 000 Jode in die Generaal-Goewerment te deporteer. Die plan is gestimuleer deur Hans Frank, die goewerneur-generaal van die besette gebiede, wat nie wou aanvaar dat die gedeporteerdes daar sou aandoen nie, aangesien dit 'n negatiewe impak op ekonomiese ontwikkeling en sy uiteindelike doel van Germanisering van die streek sou hê. Op 24 Maart 1940 verbied Hermann Göring in sy rol as minister verantwoordelik vir die Vierjaarplan enige verdere vervoer na die Generaal-Goewerment, tensy dit eers deur homself of Frank uitgeklaar is. Vervoer duur voort, maar teen 'n baie stadiger tempo as wat oorspronklik beplan is. Sedert die begin van die oorlog tot April 1941 is ongeveer 63 000 Jode na die Generaal-Goewerment vervoer. Op baie van die treine in hierdie periode het tot 'n derde van die gedeporteerdes in transito gesterf. Terwyl Eichmann tydens sy verhoor beweer het dat hy ontsteld was oor die verskriklike toestande op die treine en in die transito-kampe, toon sy korrespondensie en dokumente van die tydperk dat sy grootste bekommernis was om die deportasies ekonomies uit te voer, met minimale ontwrigting van Duitsland se voortgesette militêre operasies.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Stangneth 2014, p. 297.
  2. ↑ Cesarani 2005, pp. 19, 26.
  3. ↑ Cesarani 2005, pp. 19–20.
  4. ↑ Lipstadt 2011, p. 45.
  5. ↑ Cesarani 2005, p. 21.
  6. ↑ Cesarani 2005, p. 21–22.
  7. ↑ Levy 2006, p. 98.
  8. ↑ 8,0 8,1 Cesarani 2005, p. 34.
  9. ↑ Cesarani 2005, pp. 28, 35.
  10. ↑ Evans 2003, pp. 179–180.
  11. ↑ Ailsby 1997, p. 40.
  12. ↑ Cesarani 2005, p. 28.
  13. ↑ Rosmus 2015, p. 83 f.
  14. ↑ Rosmus 2015, p. 84.
  15. ↑ Cesarani 2005, p. 37.
  16. ↑ Cooper 2011, pp. 83–85.
  17. ↑ Padfield 2001, p. 198.
  18. ↑ Porter 2007, p. 106.
  19. ↑ Cesarani 2005, pp. 47–49.
  20. ↑ Cesarani 2005, pp. 44, 69.
  21. ↑ Cesarani 2005, pp. 49, 60.
  22. ↑ Longerich 2010, pp. 67–69.
  23. ↑ Longerich 2010, p. 127.
  24. ↑ Levy 2006, pp. 105–106.
  25. ↑ Cesarani 2005, p. 55.
  26. ↑ Levy 2006, p. 106.
  27. ↑ Mendelsohn 1982.
  28. ↑ Cesarani 2005, p. 62.
  29. ↑ Cesarani 2005, p. 65.
  30. ↑ Cesarani 2005, p. 67.
  31. ↑ Cesarani 2005, p. 71.
  32. ↑ Longerich 2010, p. 132.
  33. ↑ Longerich 2010, pp. 148–149.
  34. ↑ Longerich 2012, pp. 469, 470.
  35. ↑ Cesarani 2005, p. 77.
  36. ↑ Longerich 2010, pp. 151–152.