Allergie
Allergieë, ook bekend as allergiese siektes, is 'n aantal toestande wat veroorsaak word deur 'n hipersensitiwiteit van die immuunstelsel vir tipies onskadelike stowwe in die omgewing. Hierdie siektes sluit hooikoors, voedselallergieë, atopiese dermatitis, allergiese asma en anafilakse in. Simptome kan rooi oë, jeukerige uitslag, nies, loopneus, kortasem en swelling insluit. Voedselonverdraagsaamhede en -vergiftiging is afsonderlike toestande.
| Allergie | |
|---|---|
| Spesialiteit | Immunologie |
| Simptome | Rooi oë, jeukerige uitslag, loopneus, kortasem, swelling, nies |
| Tipes | Hooikoors, voedselallergieë, atopiese dermatitis, allergiese asma, anafilakse |
| Oorsake | Genetiese en omgewingsfaktore |
| Diagnostiese metode | Gebaseer op simptome, velpriktoets, bloedtoets |
| Differensiële diagnose | Voedselintoleransies, voedselvergiftiging |
| Voorkoming | Vroeë blootstelling aan moontlike allergene |
| Behandeling | Vermy bekende allergene, medisyne, allergeenimmunoterapie |
| Medikasie | Steroïedes, antihistamien, epinefrien |
| Frekwensie | Algemeen |
Algemene allergene sluit stuifmeel en sekere voedsel in. Metale en ander stowwe kan ook sulke simptome veroorsaak. Voedsel, inseksteke en medisyne is algemene oorsake van ernstige reaksies. Die reaksies se ontwikkeling is te wyte aan genetiese en omgewingsfaktore. Die onderliggende meganisme behels immuunglobulien E teenliggaampies (IgE), deel van die liggaam se immuunstelsel, wat aan 'n allergeen bind en dan aan 'n reseptor op masselle of basofiele waar dit die vrystelling van inflammatoriese stowwe soos histamien veroorsaak. Die diagnose is gewoonlik gebaseer op 'n persoon se mediese geskiedenis. Verdere toetsing van die vel of bloed kan in sekere gevalle nuttig wees. Positiewe toetse beteken egter nie noodwendig dat daar 'n beduidende allergie vir die betrokke stof is nie.
Vroeë blootstelling aan moontlike allergene kan beskermend wees. Behandelings vir allergieë sluit in die vermyding van bekende allergene en die gebruik van medisyne soos steroïedes en antihistamien. Met ernstige reaksies word inspuitbare adrenalien (epinefrien) aanbeveel. Allergeenimmunoterapie, wat mense geleidelik aan groter en groter hoeveelhede van 'n allergeen blootstel, is nuttig vir sommige soorte allergieë, soos hooikoors en reaksies op insekbyte. Die gebruik daarvan met voedselallergieë is onduidelik.
Allergieë kom algemeen voor. In die ontwikkelde wêreld word ongeveer 20% van mense geraak deur allergiese rinitis, ongeveer 6% van mense het ten minste een voedselallergie, en ongeveer 20% het op 'n stadium atopiese dermatitis gehad. Afhangend van die land het ongeveer 1–18% van mense asma. Anafilakse kom tussen 0,05–2% van mense voor. Die woord "allergie" is vir die eerste keer in 1906 deur Clemens von Pirquet gebruik.[1][2][3][4][5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ McConnell, Thomas H. (2007). The Nature of Disease: Pathology for the Health Professions. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins. p. 159. ISBN 978-0-7817-5317-3.
- ↑ "Types of Allergic Diseases". NIAID. 29 Mei 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Junie 2015. Besoek op 17 Junie 2015.
- ↑ "Environmental Allergies: Symptoms". NIAID. 22 April 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Junie 2015. Besoek op 19 Junie 2015.
- ↑ "How Does an Allergic Response Work?". NIAID. 21 April 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Junie 2015. Besoek op 20 Junie 2015.
- ↑ Cox L, Williams B, Sicherer S, Oppenheimer J, Sher L, Hamilton R, Golden D (Desember 2008). "Pearls and pitfalls of allergy diagnostic testing: report from the American College of Allergy, Asthma and Immunology/American Academy of Allergy, Asthma and Immunology Specific IgE Test Task Force". Annals of Allergy, Asthma & Immunology. 101 (6): 580–92. doi:10.1016/S1081-1206(10)60220-7. PMID 19119701.
