Antieke Griekse kuns

Die kuns van Antieke Griekeland het ’n groot invloed op die kultuur van baie lande regoor die wêreld gehad, veral op die gebied van beeldhouwerk en argitektuur. In die Weste is die kuns van die Romeinse Ryk grootliks van die Griekse model afgelei. In die Ooste het Alexander die Grote se verowerings etlike eeue van wisselwerking tussen die kulture van Griekeland, Sentraal-Asië en Indië tot gevolg gehad, wat gelei het tot Grieks-Boeddhistiese kuns, met implikasies tot in Japan. Ná die Renaissance in Europa, het die humanistiese estetika en die hoë tegniese standaarde van Griekse kuns geslagte van Europese kunstenaars geïnspireer. Tot diep in die 19de eeu het die klassieke tradisie afkomstig uit Griekeland die kuns van die westerse wêreld oorheers.

Die kuns van Antieke Griekeland word gewoonlik stilisties in vier tydperke verdeel: die Geometriese, Argaïese, Klassieke en die Hellenistiese. Die Geometriese tydperk word gewoonlik gereken vanaf ongeveer 1000 v.C. Hoewel daar in werklikheid min bekend is oor kuns in Griekeland gedurende die voorafgaande 200 jaar (wat tradisioneel bekend staan as die Griekse Donker Eeue), het die tydperk vanaf die 7de eeu v.C. die stadige ontwikkeling gesien van die Argaïese styl, soos toegelig deur swartfiguurstyl van vaasskilderkuns. Die aanvang van die Persiese oorloë (480 v.C. tot 448 v.C.) word gewoonlik beskou as die skeidslyn tussen die Argaïese en Klassieke tydperk, en die heerskappy van Alexander die Grote (336 v.C. tot 323 v.C.) word beskou as die skeiding tussen die Klassieke en Hellenistiese tydperk.

Daar was in werklikheid geen waarneembare oorgang van die een tydperk na die ander nie. Kunsvorme het in verskillende dele van die Griekse wêreld teen verskillende tempos ontwikkel, en soos in enige tydperk het party kunstenaars in meer innoverende style as ander gewerk. Sterk plaaslike tradisies, konserwatief van aard, en die vereistes van plaaslike kultusse, het geskiedkundiges in staat gestel om die oorsprong selfs van verplaaste kunswerke vas te stel.

Erdewerk

Die Antieke Grieke het erdeware vir daaglikse gebruik gemaak, nie vir die vertoon nie. ’n Uitsondering daarop is die trofeë wat by wedstryde gewen is, soos die Panatheneïese amfore (wynhouers). Die meeste erdewerk wat behoue gebly het, bestaan uit drinkhouers soos amfore, kraters (bakke om wyn en water in te meng), hydriae (waterbakke), bakke vir drankoffers, bekers en koppies. Geverfde begrafniskruike is ook gevind. Miniature is ook in groot getalle gemaak, hoofsaaklik vir gebruik as offers by tempels. Gedurende die Hellenistiese tydperk is ’n groter verskeidenheid erdewerk gemaak, maar die meeste daarvan is van min belang op kunsgebied.

Aan die einde van die Geometriese fase is die abstrakte geometriese ontwerpe gedurende die Oriëntaliserende fase van vaasskilderkuns vervang deur die meer geronde, realistiese vorme van Oosterse motiewe, soos die lotus, palmet, leeu en sfinks. Versiering het meer en komplekser geword.

In vroeëre tydperke het selfs betreklik klein Griekse stede erdewerk vir hulleself vervaardig. Dit het grootliks verskil in styl en standaarde. Kenmerkende erdewerk wat as kuns beskou kan word, is in party van die Egeïese eilande, in Kreta en in die ryk Griekse kolonies van Suid-Italië en Sisilië vervaardig. Teen die latere Argaïese en vroeë Klassieke tydperk het die twee groot handelsmoondhede, Korinthe en Athene, egter oorheersend geword. Hulle erdewerk is na die hele Griekse wêreld uitgevoer en het die plaaslike variëteite verdring. Potte van Korinthe en Athene is tot in Spanje en Oekraïne gevind en is so algemeen in Italië dat hulle aanvanklik in die 18de eeu as "Etruskiese vase" beskou is. Baie van hierdie potte is massageproduseerde produkte van lae gehalte. Trouens, teen die 5de eeu v.C. het erdewerk ’n bedryf geword en was vaaskilderkuns nie meer ’n belangrike kunsvorm nie.

Die geskiedenis van Antieke Griekse erdewerk word stilisties in vyf tydperke verdeel:

die Protogeometriese tydperk vanaf ongeveer 1050 v.C.
die Geometriese tydperk vanaf ongeveer 900 v.C.
die Laat-Geometriese of Argaïese tydperk vanaf ongeveer 750 v.C.
die Swartfiguurtydperk vanaf die vroeë 7de eeu v.C.
en die Rooifiguurtydperk vanaf ongeveer 530 v.C.

Die verskeidenheid kleure wat op potte gebruik kon word, is beperk deur die tegnologie van die brandproses: swart, wit, rooi en geel was die algemeenste. Tydens die drie vroeëre tydperke is potte in hulle natuurlike ligte kleur gelaat en is dit met slib versier wat in die oond swart geword het.

Die ten volle ontwikkelde swartfiguurtegniek, met rooi en wit detail bygevoeg en snywerk vir buitelyne en detail, het gedurende die vroeë 7de eeu v.C. in Korinthe ontstaan en is omtrent ’n geslag later in Attika ingevoer. Dit het tot die einde van die 6de eeu v.C. gefloreer. Die rooifiguurtegniek, wat in ongeveer 530 v.C. uitgevind is, het hierdie tradisie omgekeer. Die potte is swart geverf en die figure is in rooi geverf. Rooifiguurvase het die swartfiguurstyl geleidelik vervang. Soms is groter houers gegraveer sowel as geverf.

Gedurende die Protogeometriese en Geometriese tydperk is Griekse erdewerk met abstrakte ontwerpe versier. In latere tydperke, namate die kunssin verander het en die tegniese vaardigheid van pottebakkers verbeter het, het versierings die vorm van mensefigure aangeneem, en het dit gewoonlik die gode of die helde van Griekse geskiedenis en mitologie uitgebeeld. Oorlog- of jagtonele was ook gewild, aangesien die perd, wat deur die Grieke hooggeag is, daarin verskyn het. In latere tydperke het erotiese temas algemeen geword.

Griekse erdewerk is gewoonlik onderteken, soms deur die pottebakker of die meester van die pottebakkery, maar selde deur die skilder. Honderde skilders kan egter uitgeken word aan hulle kunstige persoonlikheid: waar hulle handtekening nie oorleef het nie, word hulle onthou weens hulle keuse van onderwerp, soos "die Achilles-skilder", weens die pottebakker vir wie hulle gewerk het, soos die Laat-Argaïese "Kleofrades-skilder", of selfs weens hulle hedendaagse ligging, soos die Laat-Argaïese "Berlyn-skilder".

Laat-geometriese dosie, Britse Museum
Korinthiese oriëntaliserende beker, c. 620 v.C, Antikensammlungen München
7de-eeuse v.C. bord met sfinks uit Rhodos, Louvre
Swartgfiguur-wynhouer deur die Amasis-skilder, wat Herakles en Athena uitbeeld, c. 540 v.C., Louvre
Binnekant (tondo) van ’n rooifiguur-kylix, wat Herakles en Athena uitbeeld, deur Foiniks (pottebakker) en Douris (skilder), c. 480-470 v.C, Antikensammlungen Munich
Detail van ’n rooifiguur-amfoor wat ’n sater uitbeeld wat ’n menade aanrand, deur Pamfaios (pottebakker) en Oltos (skilder), c. 520 v.C., Louvre
Witagtergrond-lekutos met ’n routoneel deur die Rietskilder, c. 420-410 v.C., Britse Museum
Hellenistiese reliëfbak met die kop van ’n menade, 2de eeu v.C. (?), Britse Museum

Metaalhouers

Veral gedurende die Geometriese en Argaïese fases was die produksie van groot metaalhouers ’n belangrike uitdrukking van Griekse kreatiwiteit en ’n belangrike stadium in die ontwikkeling van bronswerktegnieke, soos gietwerk en bosseleerwerk. Vroeë heiligdomme, veral Olimpia, het honderde van hierdie houers opgelewer, wat as dankoffers daar geplaas is. Hoewel groot metaalhouers gedurende die Argaïese en Klassieke tydperk minder belangrik geword het, is daar nie heeltemal opgehou om hulle te maak nie. Die Vix-krater is ’n beroemde voorbeeld wat uit c. 530 v.C. dateer.

Beeldjies

Terracottabeeldjies

Klei is ’n materiaal wat dikwels gebruik is om dankofferbeeldjies te maak, van lank voor die Minoïese beskawing tot die Hellenistiese tydperk en daarna. Gedurende die 8ste eeu v.C. vind ’n mens in Beosië vervaardigde "Klokafgode", vroulike beeldjies met beweegbare bene: die kop, klein in vergelyking met die res van die liggaam, is bo-op ’n lang nek, terwyl die liggaam baie vol, in die vorm van ’n klok is. Aan die begin van die 8ste eeu v.C. ontvang grafte wat as dié van helde bekend staan, honderde, selfs duisende, klein beeldjies met eenvoudige versiering, wat gewoonlik karakters uitgebeeld het met opgehefte arms, d.w.s. karakters wat vergoddelik word.

In latere tydperke het die terracottabeeldjies hulle godsdienstige aard verloor en daarna karakters uit die daaglikse lewe voorgestel. Vanaf die 4de en 3de eeu v.C. toon ’n soort wat as Tanagra-beeldjies bekend staan ’n mate van verfyning. Tanagra-beeldjies behou dikwels baie oorblyfsels van verf op die oppervlak. Terselfdertyd het stede soos Alexandrië, Smirna of Tarsus ’n oorvloed groteske beeldjies opgelewer, wat mense uitgebeeld het met misvormde ledemate, uitpeuloë en in verwronge liggaamsposisies. Sulke beeldjies is ook van brons gemaak.

Metaalbeeldjies

Beeldjies van metaal, hoofsaaklik brons, is besonder algemeen by vroeë Griekse heiligdomme soos Olimpia, waar duisende sulke voorwerpe, wat meestal diere uitbeeld, gevind is. Hulle is gewoonlik geproduseer met behulp van die verlorewastegniek en kan gereken word as die vroeë stadium van die ontwikkeling van Griekse bronsbeeldhoukuns. Die algemeenste onderwerpe gedurende die Geometriese periode was perde en bokke, maar honde, beeste en ander diere is ook uitgebeeld. Menslike figure kom soms voor. Die produksie van klein dankofferbeeldjies van metaal het deur die hele Griekse antieke tyd voortgeduur. Gedurende die Klassieke en Hellenistiese tydperk het meer ingewikkelde brons beeldjies, wat nou verband hou met monumentale beeldhoukuns, ook algemeen geword.

Monumentale beeldhoukuns

Beoefenaars van die visuele kunste, insluitende beeldhoukuns, is nie in antieke Griekeland hooggeag nie en bloot as arbeiders beskou. Plutarchus (Lewe van Perikles, II) het gesê: "Ons bewonder die kunswerk, maar verag die skepper daarvan." Dit was ’n algemene beskouing in die antieke wêreld. Antieke Griekse kuns word vandag dikwels in drie tydvakke ingedeel: "Argaïes", "Klassiek" en "Hellenisties".

Materiale, vorme

Antieke Griekse beeldhouwerke is meestal van twee soorte materiaal gemaak. Klip, veral marmer of ander duursame kalkstene, is gebruik en met die hand deur middel van metaalgereedskap gekerf. Klipbeeldhouwerke kon vrystaande wees, of was slegs gedeeltelik gekerfde reliëfs wat nog aan 'n agtergrondplaat vas was, byvoorbeeld in argitektoniese friese of grafsteles.

Bronsstandbeelde het hoër status geniet, maar baie minder daarvan het behoue gebly weens die herbruikbaarheid van die metaal. Hulle is gewoonlik deur middel van die verlorewastegniek vervaardig. Chryselefantyn-, of goud-en-ivoor-, standbeelde was dikwels in tempels en is as die hoogste vorm van die beeldhoukuns beskou, maar bykans geen daarvan het behoue gebly nie.

Terracotta is gewoonlik vir groot standbeelde gebruik. Min voorbeelde hiervan het behoue gebly, waarskynlik weens die breekbaarheid van hierdie standbeelde. Die beste bekende uitsondering hierop is 'n standbeeld van Zeus wat Ganimedes dra en by Olimpia gevind is, wat uit ongeveer 470 v.C. dateer. In hierdie geval is die terracotta geverf.

Argaïes

Geïnspireer deur die monumentale klipbeeldhouwerk van Egipte en Mesopotamië het die Grieke gedurende die Argaïese tydperk beeldhouwerk in klip begin doen. Vrystaande figure deel die stabiliteit en frontale houding wat kenmerkend is van Oosterse modelle, maar hulle vorm is meer dinamies as dié in Egiptiese beeldhouwerk, soos byvoorbeeld die Dame van Auxerre en die Torso van Hera (Vroeg-Argaïese tydperk, c. 660-580 v.C., albei in die Louvre, Parys). Ná ongeveer 575 v.C. het figure soos dié, manlik sowel as vroulik, die sogenoemde argaïese glimlag gehad. Hierdie uitdrukking, wat nie noodwendig gepas het by die persoon of situasie wat uitgebeeld is nie, was moontlik 'n manier om die figure 'n kenmerkende menslike eienskap te gee.

Daar was oor die algemeen drie soorte figure — die staande naakte jongman (kouros), die staande gedrapeerde meisie (kore) en die sittende vrou. Almal beklemtoon en veralgemeen die noodsaaklike eienskappe van die menslike figuur en toon 'n toenemende begrip van die menslike anatomie. Die jongmans was of graf- of dankofferstandbeelde. Voorbeelde is Apollo (Metropolitan Museum of Art, New York), 'n vroeë werk; die Strangford-Apollo van Anafi (Britse Museum, Londen), 'n baie latere werk; en die Anavyssos-Kouros (Nasionale Argeologiese Museum van Athene). Meer van die spiere en skeletstruktuur is in hierdie standbeeld sigbaar as in vroeëre werke. Die staande, gedrapeerde meisies het 'n groot verskeidenheid uitdrukkings soos in die beelde in die Akropolis-museum van Athene. Hulle drapeersels is gekerf en geskilder met die delikaatheid en sorgvuldigheid wat algemeen is in die detail van beeldhouwerke uit hierdie tydperk.

Die Grieke het dus vroeg reeds besluit dat die menslike liggaam die belangrikste onderwerp in kuns was. Aangesien hulle van mening was dat hulle gode in menslike gedaante was, was daar in kuns geen onderskeid tussen die heilige en die wêreldlike nie. 'n Manlike naakfiguur kon net so maklik Apollo of Herakles gewees het as daardie jaar se Olimpiese bokskampioen. Gedurende die Argaïese tydperk was die belangrikste beelhouvorm die kouros (meervoud kouroi), die staande manlike naakfiguur (Sien byvoorbeeld Biton en Kleobis). Die kore (meervoud korai), of staande geklede vroulike figuur, was ook algemeen, maar aangesien die Grieke tot die 4de eeu v.C. nie openbare vroulike naaktheid toegelaat het nie, word die kore van minder belang in die ontwikkeling van die beeldhoukuns beskou.

Soos met die pottebakkerskuns het die Grieke nie beeldhouwerk bloot vir vertoon geproduseer nie. Aristokrate of die staat het opdrag gegee dat standbeelde gemaak word en dit is gebruik as openbare gedenktekens, as offers by tempels, orakels en heiligdomme gebruik (soos dikwels deur inskripsies op die standbeelde getoon word) of as merkers by grafte. In die Argaïese tydperk het nie alle standbeelde spesifieke individue voorgestel nie. Hulle was uitbeeldings van 'n ideaal—skoonheid, vroomheid, eer of opoffering. Dit was altyd uitbeeldings van jong mans, wat in ouderdom gewissel het van adolessensie tot vroeë volwassenheid, selfs wanneer dit op die grafte van (vermoedelik) bejaarde burgers geplaas is. Kouroi was stilisties almal soortgelyk. Verskille in die sosiale aansien van die persoon wat die standbeeld bestel het, is aangedui deur grootte eerder as deur kunsinnovering.

Dipulon-kouros, c. 600 v.C, Athene, Kerameikos-museum
Die Moskoforos of kalf-draer, c. 570 v.C., Athene, Akropolis-museum
Peplos-kore, c. 530 v.C., Athene, Akropolis-museum
Fries van die Sifniese skathuis, Delfi, c. 525 v.C., Delfi- Argeologiese Museum

Klassiek

Gedurende die Klassieke tydperk was daar 'n rewolusie in Griekse beeldhouwerk, wat gewoonlik verbind word met die invoering van demokrasie en die einde van die aristokratiese kultuur wat met die kouroi verband gehou het. Tydens die Klassieke tydperk het veranderinge in die styl en funksie van beeldhouwerke ingetree. Liggaamshoudings het natuurliker geword (sien die Strydwadrywer van Delfi vir 'n voorbeeld van die oorgang na meer natuurlike beeldhouwerk), en die tegniese vaardigheid van Griekse beeldhouers om die menslike liggaam in 'n verskeidenheid houdings uit te beeld het grootliks toegeneem. Vanaf ongeveer 500 v.C. het standbeelde werklike mense beweging voorstel. Die standbeelde van Harmodius en Aristogeiton wat in Athene opgerig is om die omverwerping van die tirannie te herdenk, is glo die eerste openbare monumente vir werklike mense.

Gesinsgroep op 'n grafmerker uit Athene, Nasionale Argeologiese Museum, Athene

Grafbeelde het gedurende hierdie tydperk ontwikkel uit die stywe en onpersoonlike kouroi van die Argaïese tydperk in die uiters persoonlike gesinsgroepe van die Klassieke tydperk. Hierdie monumente word in die voorstede van Athene gevind, wat in antieke tye begraafplase aan die buitewyke van die stad was. Hoewel party "ideale" gesinne uitbeeld — die bedroefde moeder, die eerbiedige seun — het hulle al hoe meer werklike mense uitgebeeld, en het hulle tipies die afgestorwene uitgebeeld waar hy van sy gesin afskeid neem.

Gedurende die Klassieke tydperk weet ons vir die eerste keer wat die naam van die indiwiduele beeldhouers is. Phidias het toesig gehou oor die ontwerp en bou van die Parthenon. Praxiteles het die vroulike naakfiguur vir die eerste keer in die Laat Klassieke tydperk (middel-4de eeu) fatsoenlik laat word: sy Afrodite van Knidos, waarvan kopieë behoue gebly het, is deur Plinius as die wonderlikste standbeeld ter wêreld beskryf.

Die grootste werke van die Klassieke tydperk, die Standbeeld van Zeus by Olimpia en die Standbeeld van Athena Partenos (albei van chryselefantyn en deur Phidias of onder sy toesig vervaardig), is verlore, hoewel kleiner kopieë (in ander materiale) en goeie beskrywings van albei nog bestaan.

Kopie van Poluklitos se Diadumenos, Nasionale Argeologiese Museum, Athene
Sogenoemde Venus Braschi deur Praxiteles, patroon vir die Afrodite van Knidos, München Glyptothek
Die Marathon-jongman, 4de-eeuse v.C. bronsbeeld, moontlik deur Praxiteles, Nasionale Argeologiese Museum, Athene
Hermes, moontlik deur Lusippos, Nasionale Argeologiese Museum, Athene

Hellenisties

Die oorgang van die Klassieke na die Hellenistiese tydperk het gedurende die 4de eeu v.C. plaasgevind. Ná die verowerings van Alexander die Grote (336 v.C. tot 323 v.C.) het die Griekse kultuur tot in Indië versprei, soos getoon word deur die uitgrawings van Ai-Khanoum in Oos-Afghanistan asook die Grieks-Baktriese en die Grieks-Indiese beskawing. Grieks-Boeddhistiese kuns het 'n samesmelting tussen Griekse kuns die visuele uitdrukking van Boeddhisme verteenwoordig.

Griekse kuns het dus meer divers geword en is meer beïnvloed deur die kultuur van die mense wat in die Griekse wêreld opgeneem is. Na die mening van party kunsgeskiedkundiges het dit ook afgeneem in gehalte en oorspronklikheid. Dit is egter 'n mening wat nie gedeel wou gewees het deur kunstenaars en kunsliefhebbers uit daardie tyd nie. Trouens, baie beeldhouwerke wat vroeër as klassieke meesterstukke beskou is, is in werklikheid uit die Hellenistiese tydperk. Die tegniese vaardigheid van die Hellenistiese beeldhouers kan ook duidelik gesien word in sulke groot werke soos die Nike van Samotrake, en die Pergamon-altaar. Nuwe sentrums van Griekse kultuur, veral in beeldhouwerk het in Alexandrië, Antiogië, Pergamon en ander stede ontwikkel. Teen die 2de eeu het die toenemende mag van Rome ook baie van die Griekse tradisie—en baie van sy produkte—geabsorbeer.

Gedurende hierdie tydperk het standbeelde meer realisties geword. Gewone mense, vroue, kinders, diere en huislike tonele het aanvaarbare onderwerpe vir standbeelde geword, en welgestelde families het dit bestel om hulle huise en tuine te versier. Realistiese portrette van mans en vroue van alle ouderdomme is geproduseer en beeldhouers het nie meer verplig gevoel om mense as ideale van skoonheid of liggaamlike volmaaktheid uit te beeld nie. Terselfdertyd het die nuwe Hellenistiese stede wat oral in Egipte, Sirië en Anatolië gestig is, standbeelde nodig gehad om die gode en helde van Griekeland in hulle tempels en openbare ruimtes uit te beeld. Dit het van beeldhouery, soos pottebakkery, 'n bedryf gemaak, met die gevolglike standaardisering en 'n mate van verlaging van gehalte. Om hierdie redes het baie meer standbeelde uit die Hellenistiese tydperk behoue gebly as uit die Klassieke tydperk.

Party van die bekendste Hellenistiese standbeelde is die Nike van Samotrake (2de of 1ste eeu v.C.), die standbeeld van Afrodite van die eiland Melos wat as die Venus de Milo (middel-2de eeu v.C.) bekendstaan, die Sterwende Galliër (ongeveer 230 v.C.), en die monumentale groep Laokoön en sy seuns (laat-1ste eeu v.C.). Al hierdie standbeelde beeld Klassieke temas uit, maar hulle behandeling is baie meer sinnelik en emosioneel as wat gedurende die streng Klassieke tydperk toegelaat sou gewees het of wat met die tegniese vaardigheid van daardie tydperk moontlik was.

Ontdekkings wat sedert die einde van die 19de eeu naby die antieke Egiptiese stad Herakleum (nou onder water) gedoen is, sluit 'n 4de-eeuse v.C. ongewoon sinnelike, gedetailleerde en feministiese (teenoor vergoddelikte) uitbeelding van Isis in, wat 'n kombinasie van Egiptiese en Hellenistiese vorms aandui wat omstreeks die tyd van Egipte se verowering deur Alexander die Grote begin het.

Hellenistiese standbeelde is ook gekenmerk deur 'n toename in skaal, wat 'n hoogtepunt bereik het in die Kolos van Rhodos (laat-3de eeu), wat dieselfde grootte was as die Vryheidstandbeeld in New York. Die gekombineerde uitwerking van aardbewings en plundering het dit, sowel as ander baie groot werke uit hierdie tydperk, vernietig.

Antinous (Romeins-Hellenisties), Delfi- Argeologiese Museum
Die Nike van Samotrake (Hellenisties), Louvre, Parys
Laokoön en sy seuns (Laat-Hellenisties), Vatikaanse Museum
Laat-Hellenistiese bronsbeeld van ’n ruiter, Nasionale Argeologiese Museum, Athene

Argitektuur

Argitektuur (geboue wat volgens ’n estetiese ontwerp opgerig is) het vanaf die Miceense tydperk (ongeveer 1200 v.C.) tot die 7de eeu, toe stadslewe en voorspoed herstel het tot die punt waar openbare geboue opgerig kon word, nie bestaan nie. Maar aangesien die meeste Griekse geboue in die Argaïese en vroeë Klassieke tydperk van hout of kleisteen gebou is, bly niks van hulle oor behalwe ’n paar grondplanne nie. Daar is ook bykans geen geskrewe bronne oor vroeë argitektuur of beskrywings van geboue nie. Die meeste van ons kennis van Griekse argitektuur kom van die paar oorblywende geboue van die Klassieke, Hellenistiese en Romeinse tydperk (aangesien Romeinse argitektuur die Griekse styl nageboots het), en uit laat skriftelike bronne soos Vitruvius (1ste eeu n.C.). Dit beteken dat daar ’n sterk neiging tot tempels is, die enigste geboue waarvan daar heelwat eksemplare oorgebly het.

Daar was twee vername style (of "ordes") van Griekse argitektuur, die Doriese en die Ioniese. Hierdie name is deur die Grieke self gebruik en het hulle mening weerspieël dat die style van die Doriese en Ioniese Grieke uit die Donker Eeue gekom het, maar dit is onwaarskynlik. Die Doriese styl is in Griekeland self gebruik en het van daar af na die Griekse kolonies in Italië versprei. Die Ioniese styl is in die stede van Ionië (nou die weskus van Turkye) gebruik sowel as van die Egeïese eilande. Die Doriese styl was meer formeel en eenvoudig, terwyl die Ioniese styl meer ontspanne en dekoratief was. Die meer versierde Korinthiese styl was ’n latere ontwikkeling uit die Ioniese styl. Hierdie style word die maklikste uitgeken aan die drie ordes van kolomkapitele, maar daar is verskille in die meeste elemente van ontwerp en versiering tussen die ordes.

Die meeste van die bekendste Griekse geboue wat behoue gebly het, soos die Parthenon en die Tempel van Hefaistos in Athene, is Dories. Die Erechtheum, langs die Parthenon, is egter Ionies. Die Ioniese orde het gedurende die Hellenistiese tyd oorheersend geword, aangesien die meer dekoratiewe styl beter by die kunssin van die tyd gepas het as die sediger Doriese styl. Party van die beste Hellenistiese geboue wat behoue gebly het, soos die Celsus-biblioteek, kan in Turkye, in stede soos Efese en Pergamon, gesien word. Maar in die grootste van die Hellenistiese stede, Alexandrië in Egipte, het byna niks behoue gebly nie.

Die Erechtheion op die Akropolis van Athene, laat-5de eeu v.C.
Die Tempel van Hefaistos in Athene, laat-5de eeu v.C.
Die teater van Epidauros, 4de eeu v.C.
Die mure van Messene: Hellenistiese verdedigingsargitektuur

Kyk ook

Riacebronsbeelde

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Antieke Griekse kuns.