Aristokrasie

Aristokrasie (van Antieke Grieks ἀριστοκρατίᾱ (aristokratíā) 'heerskappy van die beste'; van ἄριστος (áristos) 'beste' en κράτος (krátos) is 'n mag, 'n krag in die hande' bevoorregte regerende klas, die aristokrate.[1]

Ten tyde van die oorsprong van die woord in antieke Griekeland, het die Grieke dit beskou as heerskappy deur die bes gekwalifiseerde burgers - en het dit dikwels gunstig gekontrasteer met monargie, heerskappy deur 'n individu. Die term is die eerste keer gebruik deur sulke antieke Grieke soos Aristoteles en Plato, wat dit gebruik het om 'n stelsel te beskryf waar slegs die beste van die burgers, gekies deur 'n noukeurige proses van seleksie, heersers sou word, en oorerflike heerskappy eintlik verbied sou gewees het, tensy die regeerders se kinders die beste gevaar het en beter toegerus was met die eienskappe wat 'n persoon geskik maak om te regeer in vergelyking met elke ander burger in die staat.[2][3][4] Oorerflike heerskappy in hierdie begrip is meer verwant aan oligargie, 'n gekorrupteerde vorm van aristokrasie waar daar heerskappy is deur 'n paar individue, maar nie deur die bestes nie. Plato, Sokrates, Aristoteles, Xenophon en die Spartane het aristokrasie (die ideale vorm van heerskappy deur die min) as inherent beter beskou as die ideale vorm van heerskappy deur die baie (politeia), maar hulle het ook die korrupte vorm van aristokrasie beskou ( oligargie) om erger te wees as die gekorrupteerde vorm van demokrasie (gepeupel-heerskappy).[2][3][4][5][6] Hierdie oortuiging was gewortel in die aanname dat die massas slegs gemiddelde beleid kon produseer, terwyl die beste van mans die beste beleid kon produseer, as hulle wel die beste van mans was.[4] Later het Polybios in sy ontleding van die Romeinse Grondwet die konsep van aristokrasie gebruik om sy opvatting van 'n republiek as 'n gemengde regeringsvorm te beskryf, tesame met demokrasie en monargie in hul opvatting van toe af, as 'n stelsel van kontrole en teenwigte, waar elke element kontroleer die oormaat van die ander.[7] In moderne tye is aristokrasie gewoonlik as heerskappy beskou deur 'n bevoorregte groep, die aristokratiese klas, en is sedertdien gekontrasteer met demokrasie.[1]

In moderne tye is aristokrasie gewoonlik as heerskappy beskou deur 'n bevoorregte groep, die aristokratiese klas, en is sedertdien gekontrasteer met demokrasie.[1]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 "Aristocracy".. (Desember 1989). 
  2. ↑ 2,0 2,1 Aristotle. Politics.
  3. ↑ 3,0 3,1 Plato. The Republic.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Plato. The Statesman.
  5. ↑ Xenophon. The Polity of the Athenians and the Lacedaemonians.
  6. ↑ Plutarch. "The Life of Lycurgus". The Parallel Lives of the Noble Greeks and Romans.
  7. ↑ Polybius. "The Roman Republic Compared with Others, Book VI, Section 43". The Histories.