Artemis 1

Artemis 1
Die SLS-vuurpyl lanseer Artemis 1 van die Kennedy-ruimtesentrum.
Die SLS-vuurpyl lanseer Artemis 1 van die Kennedy-ruimtesentrum.
Ander name Artemis I (amptelik)
Exploration Mission-1 (EM-1, voorheen)
Soort sending Onbemande
maanwentelings-
toetsvlug
Opgestuur deur Nasa
Duur van sending
  • 25 dae, 10 uur, 55 minute, 50 sekondes (nieamptelik)[1][2]
Afstand afgelê 2,1 miljoen km
Ruimtetuig Orion CM-002
Lanseringsdatum 16 November 2022[3]
Lanseringsterrein Kennedy-ruimtesentrum
Aankoms 21 November 2022[4]
Landingstyd 11 Desember 2022[2]
Landingsterrein Stille Oseaan
Wenteltydperk 14 dae
Volgende sending Artemis 2
Webtuiste www.nasa.gov/artemis-1

Artemis 1, amptelik Artemis I[5] en voorheen bekend as Exploration Mission-1,[6] was 'n onbemande sending vir 'n omwenteling van die Maan en die eerste ruimtevlug in Nasa se Artemis-program. Dit was ook die eerste vlug van die agentskap se Space Launch System (SLS)-vuurpyl en die hele Orion-ruimtetuig.[7]

Die Artemis 1-sending behels die toetsing van al die vuurpylfases en ruimtetuie wat in latere Artemis-sendings gebruik sal word. Dié sendings het ten doel om 'n menslike teenwoordigheid op die Maan te hervestig en tegnologie en sakebenaderings te demonstreer wat nodig is vir toekomstige wetenskaplike studies, insluitende die verkenning van Mars.[8]

Nadat dit in 'n baan na die Maan geplaas is, het die sending 10 CubeSat-satelliete lanseer vir 'n verskeidenheid toetse en foto's.[9] Die Orion-tuig het op 21 November verby die Maan gevlieg; daarna in 'n veraf, ses dae lange retrograde wentelbaan gegaan; en op 25 November vir 'n tweede keer 'n verbyvlug uitgevoer.

Die tuig het daarna teruggekeer en met behulp van sy hitteskild weer die Aarde se atmosfeer binnegegaan. Dit het op 11 Desember in die Stille Oseaan neergeplons.[10] Die doel van die sending was om Orion en die SLS te toets vir bemande vlugte, wat met Artemis 2 sal begin.[11] Dié sal 'n bemande verbyvlug van die Maan uitvoer. Daarna sal Artemis 3 'n bemande maanlanding behels vyf dekades ná die laaste bemande maansending, Apollo 17.

Die SLS sou reeds in 2016 gelanseer gewees het, maar weens vertragings is die lanseringsdatum met ses jaar uitgestel. Die eerste lanseringspoging van Artemis 1 was op 29 Augustus 2022, maar is gekanselleer weens probleme. Die tweede poging, op 3 September 2022, is ook opgeskort weens 'n waterstoflekkasie.[12] Artemis 1 is eindelik op 16 Novermber 2022 suksesvol van die Kennedy-ruimtesentrum af gelanseer.

Vlug

[wysig | wysig bron]
Die lansering van Artemis 1.

Lansering

[wysig | wysig bron]

Op 16 November 2022 om 6:47:44 UTC is Artemis 1 suksesvol van die Kennedy-ruimtesentrum gelanseer.[3] Die Orion-ruimtetuig en die Interim Cryogenic Propulsion Stage (ICPS) is albei in 'n wentelbaan geplaas nadat dit van die lanseringstelsel geskei het. Dit het sowat 8 minute ná die lansering in 'n wentelbaan beweeg.[13]

Die Aarde soos gesien van die Orion-ruimtetuig.

Uitgaande vlug

[wysig | wysig bron]

Sowat 89 minute ná die opstyging het die ICPS vir omtrent 18 minute afgevuur. Orion het toe van die verbruikte fase geskei en sy hulpkorreksievuurpyle afgevuur om veilig weg te beweeg terwyl dit sy reis na die Maan begin het.[14] Die 10 CubeSat-satelliete is ook lanseer.[15] Die ICPS het drie en 'n half uur ná lansering 'n maneuver uitgevoer om homself in 'n heliosentriese wentelbaan te vernietig.[16]

Op 20 November 2022 om 19:09 UTC het Orion die Maan se invloedsfeer binnegegaan waar die invloed van die Maan se swaartekrag groter is as die Aarde s'n.[17]

Die "ander" kant van die Maan, soos gesien van Orion af.

Maanwentelbaan

[wysig | wysig bron]

Op 21 November 2022 is Orion se kommunikasie met Nasa vir sowat 'n halfuur verbreek terwyl dit agter die Maan verby gevlieg het. Daar het verskeie baanwysigingsontbrandings outomaties plaasgevind[17] om Orion in 'n ver, retrograde wentelbaan te plaas. Terwyl hy outomaties gewerk het, het Orion sy naaste afstand tot op daardie stadium van die Maan af bereik: sowat 130 km van die oppervlak af.[18][19]

Die tuig het op 25 November weer 'n wentelbaanwysigingsontbranding ondergaan wat Orion se snelheid met 398 km/h verhoog het, en dit het eindelik in 'n wentelbaan gegaan.[20] Op 26 November het Orion die rekord verbeter van die verste afstand van die Aarde af wat 'n tuig bereik het wat na die Aarde sou terugkeer. Die vorige rekord, 400 171 km, is deur die Apollo 13-sending gehou.[20][21][22]

Op 28 November 2022 was Orion op 'n afstand van 432 210 km van die Aarde af, die verste afstand wat tydens die vlug bereik is.[23] Op 30 November het Orion se vuurpyle weer ontbrand om sy baan te behou en sy snelheid te verminder vir 'n beplande ontbranding op 1 Desember om sy retrograde wentelbaan om die Maan te verlaat en sy reis terug na die Aarde te begin.[24]

Op 5 Desember was die tuig 128 km van die Maan se oppervlak op sy naaste afstand van die satelliet af, net voor die vuurpyle ontbrand het sodat die tuig uit die Maan se aantrekkingskrag kon kom. Die tuig het weer agter die Maan verdwyn en vir sowat 'n halfuur kontak met Nasa verloor.[25]

Terugvlug

[wysig | wysig bron]

Op 6 Dessember 2022 om 7:29 UTC het Orion uit die Maan se invloedsfeer gekom en 'n klein baanwysigingsontbranding ondergaan.[26] Op 10 Desember het die sendingbeplanners aangekondig dat die finale landingsterrein by Guadalupe-eiland naby die Baja-skiereiland in Meksiko is.[27] Die finale baanwysigingsontbranding het plaasgevind net voordat die Aarde se atmosfeer binnegegaan is.[28]

Terugkeer en neerplonsing

[wysig | wysig bron]

Die tuig het op 11 Desember 2022 omstreeks 17:00 UTC van sy diensmodule weggebreek en om 17:20 die Aarde se atmosfeer teen sowat 40 000 km/h binnegekom.[29] Twee fases van snelheidsvermindering is gebruik wat minder stres op toekomstige bemanningslede sal plaas as met die Apollo-sending.[30] Die Orion-kapsule het om 17:40 UTC wes van Baja California naby Guadalupe-eiland in die Stille Oseaan neergeplons.[10]

Galery

[wysig | wysig bron]
  • Artemis 1 net 'n paar uur voor sy lansering.
    Artemis 1 net
    'n paar uur voor sy
    lansering.
  • Die Maan van Orion af op die sesde dag van die sending.
    Die Maan van Orion af op die sesde dag van die sending.
  • Die binnekant van die Orion- ruimtetuig.
    Die binnekant
    van die Orion-
    ruimtetuig.
  • Orion voor hy op die eerste verbyvlug die sein verloor het.
    Orion voor hy op die eerste verbyvlug die sein verloor het.
  • Nabyskoot naby die naaste afstand met die eerste verbyvlug.
    Nabyskoot naby die naaste afstand met die eerste verbyvlug.
  • Artemis 1 se uitsig op die Maan en Aarde op 28 November 2022.
    Artemis 1 se uitsig op die Maan en Aarde op
    28 November 2022.
  • Maanseë en -kraters deur Orion afgeneem op sy tweede verbyvlug.
    Maanseë en -kraters deur Orion afgeneem op sy tweede verbyvlug.
  • Riwwe en kraters naby die ligskadugrens.
    Riwwe en kraters naby die ligskadugrens.
  • Die Maan se ligskadugrens net ná die tweede verbyvlug.
    Die Maan se ligskadugrens net ná die tweede verbyvlug.
  • Artemis 1 se foto van die Aarde net voordat dit die atmosfeer binnegaan.
    Artemis 1 se foto van die Aarde net voordat dit die atmosfeer binnegaan.
  • Die Orion sak af na die Stille Oseaan.
    Die Orion sak af na die Stille Oseaan.
  • Aan die kus van Baja California kort daarna.
    Aan die kus van
    Baja California kort
    daarna.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Artemis 1 Press Kit" (PDF). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 15 November 2022. Besoek op 16 November 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 "NASA Prepares Rocket, Spacecraft Ahead of Tropical Storm Nicole, Re-targets Launch". Nasa. 8 November 2022. Besoek op 8 November 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 Roulette, Joey; Gorman, Steve (16 November 2022). "NASA's next-generation Artemis mission heads to moon on debut test flight". Reuters. Besoek op 16 November 2022.
  4. ↑ "Artemis I – Flight Day Five: Orion Enters Lunar Sphere of Influence Ahead of Lunar Flyby". Nasa. 20 November 2022.
  5. ↑ Artemis: brand book (Report). Washington, D.C.: NASA. 2019. NP-2019-07-2735-HQ. "MISSION NAMING CONVENTION: While Apollo mission patches used numbers and roman numerals throughout the program, Artemis mission names will use a Roman numeral convention."  Hierdie artikel bevat teks uit dié bron, wat in die publieke domein is.
  6. ↑ Hambleton, Kathryn (20 Februarie 2018). "Artemis I Overview". NASA. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Augustus 2022. Besoek op 24 Augustus 2022.
  7. ↑ Grush, Loren (17 Mei 2019). "NASA Administrator on new Moon plan: "We're doing this in a way that's never been done before"". The Verge. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2020. Besoek op 17 Mei 2019.
  8. ↑ Dunbar, Brian (23 Julie 2019). "What is Artemis?". Nasa. Besoek op 17 November 2022.
  9. ↑ Ohana, Lavie (3 Oktober 2021). "Four Artemis I CubeSats miss their ride". Space Scout. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2022. Besoek op 6 Oktober 2021.
  10. ↑ 10,0 10,1 "NASA's Artemis I moon mission ends as Orion capsule splashes down in Pacific Ocean". Boston 25 News (in Engels). 11 Desember 2022. Besoek op 11 Desember 2022.
  11. ↑ Clark, Stephen (18 Mei 2020). "NASA will likely add a rendezvous test to the first piloted Orion space mission". Spaceflight Now. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Julie 2020. Besoek op 19 Mei 2020.
  12. ↑ Foust, Jeff (3 September 2022). "Second Artemis 1 launch attempt scrubbed". SpaceNews. Besoek op 4 September 2022.
  13. ↑ (in en) Artemis I Launch to the Moon (Official NASA Broadcast) – Nov. 16, 2022, https://www.youtube.com/watch?v=CMLD0Lp0JBg, besoek op November 16, 2022 
  14. ↑ "Orion on Its Way to the Moon – Artemis". blogs.nasa.gov.
  15. ↑ Davenport, Justin (16 November 2022). "Artemis I releases 10 cubesats, including a Moon lander, for technology and research". NASASpaceFlight.com. Besoek op 18 November 2022.
  16. ↑ Gebhardt, Chris; Burghardt, Thomas (16 November 2022). "SLS makes successful debut flight, sending Artemis I to the Moon". NASASpaceFlight.com. Besoek op 18 November 2022.
  17. ↑ 17,0 17,1 "Artemis I – Flight Day Five: Orion Enters Lunar Sphere of Influence Ahead of Lunar Flyby – Artemis". blogs.nasa.gov. Besoek op 21 November 2022.
  18. ↑ Cheshier, Leah (19 November 2022). "Artemis I – Flight Day Four: Testing WiFi Signals, Radiator System, GO for Outbound Powered Flyby". nasa.gov. Besoek op 20 November 2022.
  19. ↑ Cheshier, Leah (21 November 2022). "Orion Successfully Completes Lunar Flyby, Re-acquires Signal with Earth". nasa.gov. Besoek op 21 November 2022.
  20. ↑ 20,0 20,1 "Flight Day 10: Orion Enters Distant Retrograde Orbit – Artemis". blogs.nasa.gov. Besoek op 26 November 2022.
  21. ↑ Dodson, Gerelle (25 November 2022). "NASA to Share Artemis I Update with Orion at Farthest Point from Earth". NASA. Besoek op 26 November 2022.
  22. ↑ "Artemis I – Flight Day 11: Orion Surpasses Apollo 13 Record Distance from Earth – Artemis". blogs.nasa.gov (in Engels (VSA)). Besoek op 27 November 2022.
  23. ↑ Cheshier, Leah (28 November 2022). "Artemis I — Flight Day 13: Orion Goes the (Max) Distance". NASA. Besoek op 2 Desember 2022.
  24. ↑ "Artemis I Flight Day 15 – Team Polls "Go" For Distant Retrograde Orbit Departure – Artemis". blogs.nasa.gov (in Engels (VSA)). Besoek op 1 Desember 2022.
  25. ↑ Wall, Mike (5 Desember 2022). "NASA's Artemis 1 Orion spacecraft completes crucial moon flyby maneuver for trip home". Space.com (in Engels). Besoek op 6 Desember 2022.
  26. ↑ "Artemis I – Flight Day 21: Orion Leaves Lunar Sphere of Influence, Heads for Home – Artemis". blogs.nasa.gov (in Engels (VSA)). Besoek op 11 Desember 2022.
  27. ↑ "Artemis I Flight Day 24: Orion Heads Home – Artemis". blogs.nasa.gov (in Engels (VSA)). Besoek op 11 Desember 2022.
  28. ↑ "Artemis I – Flight Day 25: Orion in Home Stretch of Journey – Artemis". blogs.nasa.gov (in Engels (VSA)). Besoek op 11 Desember 2022.
  29. ↑ Elizabeth Howell (10 Desember 2022). "Here's how NASA's Artemis 1 Orion spacecraft will splash down to end its moon mission in 8 not-so-easy steps". Space.com (in Engels). Besoek op 11 Desember 2022.
  30. ↑ Roulette, Joey; Gorman, Steve (11 Desember 2022). "NASA's Orion capsule heads for splashdown after Artemis I flight around moon". Reuters. Besoek op 11 Desember 2022.

Skakels

[wysig | wysig bron]