Bose oog

Gelukbringers met 'n oog op ('n oogkraal of nazar) is een van die gewilde maniere om die bose oog af te weer.
'n Antieke uitbeelding van 'n fallus wat in 'n bose oog ejakuleer (uit Libië).

Die bose oog is 'n bonatuurlike geloof in 'n vloek wat veroorsaak word deur 'n kwaadwillige kyk, wat gewoonlik deur jaloesie geïnspireer is.[1] Die geloof in die bose oog bestaan reeds sedert die voorgeskiedenis,[1] en gelukbringers met 'n oog op (oogkrale of nazars) is ontdek van tot 5 000 jaar gelede.[1]

Beskrywing

[wysig | wysig bron]

Sowat 40% van die wêreld se bevolking glo na raming in die bose oog.[2] Die geloof word aangetref in baie kulture in die Mediterreense streek, Balkan, Midde-Ooste en Sentraal-Asië. In sulke kulture word geglo as jy die bose oog kry, sal dit ongeluk of beserings veroorsaak,[3] terwyl ander glo dit is 'n soort bonatuurlike mag wat 'n kwaadwillige blik terugwerp op mense wat iemand anders iets slegs toewens (veral onskuldiges).

Verskeie kulture het maniere ontwerp om mense teen die bose oog te beskerm.[4] Van die bekendste gelukbringers teen die bose oog is die oogkraal of nazar, wat self 'n oog verteenwoordig, en die hamsa, 'n handvormige voorwerp. Ouer voorbeelde van die simbool is dikwels van porselein of klei gemaak, maar sedert die vervaardiging van glaskrale in die Mediterreense streek omstreeks 1500 v.C. het oogkrale gewild geraak onder Fenisiërs, Perse, Grieke, Romeine en Ottomane.[5]

Antieke Romeine het falliese voorstellings gebruik om teen die bose oog te beskerm, terwyl 'n verskeidenheid gelukbringers en tekens in Suid-Italië vir beskerming gebruik word, insluitende die "teken van die horings".

In ander kulture word ander metodes gebruik. In die Arabiese kultuur kan die frase "Masha'Allah" (ما شاء الله) ("God het dit gewil") gebruik word wanneer iemand 'n kompliment kry, sodat die kompliment nie die bose oog aantrek nie.[6] In sommige lande soos Brasilië word sekere plante soos wynruit gebruik om mense teen die bose oog te beskerm.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Hargitai, Quinn (19 Februarie 2018). "The strange power of the 'evil eye'". BBC. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Februarie 2021. Besoek op 5 Januarie 2021.
  2. ↑ Galt, Anthony H. (1982). "The evil eye as synthetic image and its meanings on the Island of Pantelleria, Italy". American Ethnologist. 9 (4): 664–681. doi:10.1525/ae.1982.9.4.02a00030. JSTOR 644689.
  3. ↑ Ross, C (2010). "Hypothesis:The Electrophysiological Basis of the Evil Eye Belief". Anthropology of Consciousness. 21: 47–57. doi:10.1111/j.1556-3537.2010.01020.x.
  4. ↑ Ulmer, Rivka (1994). KTAV Publishing House, Inc. (red.). The evil eye in the Bible and in rabbinic literature. KTAV Publishing House. p. 176. ISBN 978-0-88125-463-1.
  5. ↑ Smith, Elaine (6 Desember 2019). "Beware the Evil Eye. Or Buy One, Just for Kicks (gepubliseer 2019)". The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Januarie 2021. Besoek op 5 Januarie 2021.
  6. ↑ "Mashallah: what it means, when to say it and why you should". The National (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2018. Besoek op 25 Augustus 2018.

Skakels

[wysig | wysig bron]