Bulimie | ||
Klassifikasie en eksterne bronne | ||
Verlies van emalje aan die binnekant van die boonste voortande as gevolg van bulimie | ||
ICD-10 | F50.2 | |
ICD-9 | 307.51 | |
OMIM | 607499 | |
DiseasesDB | 1770 | |
MedlinePlus | 000341 | |
eMedicine | emerg/810med/255 | |
MeSH | D052018 | |
Mediese waarskuwing |
Bulimie is 'n eetsteuring wat deur ooreetepisodes gevolg deur suiweringsgedrag gekenmerk word. Gedurende so 'n episode word groot hoeveelhede kos in 'n kort tydjie geëet. Suiwering of purgering verwys na pogings om van daardie kos ontslae te raak. Die meeste mense met bulimie het 'n normale gewig.[1] Bulimie word dikwels met ander geestesteurings soos depressie, angs en probleme met dwelms of drank geassosieer.[2] Daar is ook 'n hoër risiko vir selfmoord en selfbesering.[3]
Bulimie behels gewoonlik 'n haastige en onbeheerste eetepisode wat gewoonlik gestaak word wanneer 'n persoon deur iemand onderbreek word of maagpyn ervaar, gevolg deur selfveroorsaakte braking of ander vorms van suiwering. Hierdie siklus kan verskeie kere per week of, in meer ernstige gevalle, per dag herhaal word[5] en kan die direkte oorsaak wees van onder andere:
Hieronder is enkele van die baie tekens wat daarop kan dui dat 'n persoon bulimie het:[10]
Soortgelyk aan baie psigiatriese siektes kan delusies voorkom, saam met ander tekens en simptome wat valse idees by die persoon laat ontstaan wat nie normaalweg deur ander aanvaar word nie.[12]
Mensie met bulimie kan ook in so 'n mate oefen dat ander aktiwiteite nagelaat word.[12]
Affektiewe steurings soos depressie of algemene angssteuring is meer geneig om by persone met bulimie as by nie-bulimiese mense voor te kom: In 'n Columbia University-studie van vroulike bulimielyers by die Psigiatriese Instituut van die staat New York is daar in 1985 bevind dat 70% op een of ander tydstip aan depressie gely het (in teenstelling met 25,8% van volwasse vroue in 'n kontrolesteekproef uit die algemene bevolking). By 'n totaal van 88% van die vroue is affektiewe steurings op een of ander tydstip in hulle lewe gediagnoseer.[13] Sommige anoreksielyers openbaar episodes van bulimiese neigings deur suiwering (óf deur selfveroorsaakte braking óf lakseermiddels) as 'n manier om vinnig van kos ontslae te raak.[14]
Die aanvang van bulimie is dikwels gedurende adolessensie, tussen die ouderdom van 13 en 20 jaar, en in baie gevalle het persone voorheen aan vetsug gely. Dit gebeur dikwels dat lyers as volwassenes weer in episodiese ooreet-en-suiwering verval, selfs ná aanvanklike suksesvolle behandeling en remissie.[15] Bulimie kan tot 1% van jong vroue affekteer, en 10 jaar vanaf diagnose sal die helfte volkome herstel, 'n derde gedeeltelik, en 10–20% sal steeds simptome hê.[16]
Anders as anorexia nervosa is dit soms moeilik om bulimie te bespeur, aangesien lyers geneig is om gemiddeld, of effens oor- of ondergewig te wees. Baie persone met bulimie kan ook opvallend ongebalanseerde eet- en oefenpatrone volg sonder om aan al die diagnostiese kriteria vir bulimie te voldoen.[17] Die diagnostiese kriteria wat deur die DSM-5 gebruik word, sluit herhaalde ooreetepisodes in, gevolg deur kompenserende gedrag waar oormatige of onvanpaste maatreëls gebruik word om gewigstoename te voorkom.[18] Die diagnose vereis ook dat die ooreet-en-suiweringsepisodes minstens een maal 'n week vir 'n tydperk van drie maande plaasvind.[19] Gereelde suiwering of purgering is 'n algemene eienskap van ernstiger gevalle van bulimie.[20]
Net soos by anorexia nervosa is daar bewyse van genetiese vatbaarheid wat tot die aanvang van hierdie eetsteuring bydra.[21] Daar is bevind dat abnormale vlakke van baie hormone, veral serotonien, ook vir sommige ongebalanseerde eetgewoontes verantwoordelik kan wees. Brein-afgeleide neurotrofiese faktor (BANF) word tans as 'n moontlike meganisme ondersoek.[22][23]
Daar is getuienis dat geslagshormone 'n invloed op vroue se aptyt en eetgewoontes asook die aanvang van bulimie kan hê. Studies toon dat vroue met 'n androgeen-oormaat en polisistiese ovariële sindroom 'n wangereguleerde aptyt het, gepaardgaande met koolhidrate en vette. Hierdie wanregulering van aptyt word ook by vroue met bulimie gesien. Daar is bewyse dat daar 'n verband tussen polimorfisme in die ERβ (estrogeenreseptor β) en bulimie is, wat op 'n korrelasie tussen geslagshormone en bulimie dui.[24]
Alhoewel daar al vergelykings tussen bulimie en dwelmverslawing getref is, bestaan daar slegs beperkte empiriese ondersteuning vir hierdie karakterisering.[25]
Om op dieet te gaan, 'n algemene gedragspatroon by persone met bulimie, word met laer plasmatriptofaanvlakke geassosieer.[citation needed] 'n Afname in triptopaanvlakke in die brein, en dus die sintese van serotonien, sal bulimiese prikkels by bulimiese individue asook voormalige bulimielyers binne ure verhoog.[26][27]
Media-uitbeeldings van 'n "ideale" liggaamsvorm word algemeen as 'n bydraende faktor van bulimie beskou.[12] In 'n studie van 15- tot 18-jarige skoolmeisies in Nadroga, Fiji, is daar bevind dat die selferkende voorkoms van purgering van 0% in 1995 ('n paar weke ná televisie se koms na die provinsie) tot 11,3% in 1998 gestyg het.[28] Verder is die selfmoordkoers onder mense met bulimie 7,5 maal hoër as in die algemene bevolking.[29]
In 'n poging om die oorsprong van bulimie in 'n kognitiewe konteks te ontsyfer, word Christopher Fairburn et al. se kognitiewe gedragsmodel dikwels as die goue standaard beskou. Fairburnt et al. voer aan dat 'n ekstreme beheptheid met gewig en vorm, gepaardgaande met 'n lae selfbeeld tot streng, rigiede en onbuigsame dieetvoorskrifte sal lei. Derhalwe sal dit onrealistiese, beperkende eetgewoontes tot gevolg hê wat uiteindelik tot 'n "misstap" sal lei waar individue 'n geringe oortreding van die streng en onbuigbare reëls begaan. Die kognitiewe distorsie weens digotomiese denke aktiveer die drang om te ooreet. Die ooreetepisode veroorsaak dan 'n gevoel van beheerverlies en lei daartoe dat die individu van die kos ontslae raak in 'n poging om die ooretery teë te werk.
Fairburn et al. se kognitiewe gedragsmodel is egter nie noodwendig op elke individu van toepassing nie en is beslis reduksionisties. Alle mense verskil en om so 'n komplekse gedragsvorm soos bulimie te neem en dieselfde teorie op almal toe te pas, is ongegrond. Fairburn et al. se model is uiteindelik meer beskrywend as verklarend aangesien dit nie noodwendig 'n verduideliking vir die ontstaan van bulimie verskaf nie.
Die korrelasie tussen seksuele misbruik en die ontwikkeling van bulimie word deur 'n aansienlike hoeveelheid literatuur gestaaf. Die gerapporteerde voorkomssyfer van ongewenste seksuele kontak is hoër onder persone met bulimie as anoreksie.[30]
Wanneer die etiologie van bulimie vanuit 'n sosiokulturele perspektief ondersoek word, word die "maer ideaal-internalisering" as 'n hoofoorsaak beskou. Die "maer ideaal-internalisering" is die mate waarin individue hulle by die samelewing se ideale van aantreklikheid aanpas. Mense wat ongemaklik met hulle liggame voel, kan aan liggaamsontevredenheid begin ly en 'n drang na maerwees ontwikkel. Hierdie kombinasie van liggaamsontevredenheid en 'n drang na maerwees lei tot streng diëte en negatiewe uitwerkings wat uiteindelik tot bulimiese simptome soos purgering of ooretery kan lei. Ooreetepisodes lei tot selfveragting, gevolg deur suiwering ten einde gewigstoename te voorkom.[31]
In 'n studie deur Thompson en Stice is die "maer ideaal-internalisering" as 'n faktor van bulimie ondersoek. Hulle navorsing het getoon dat dit nie soseer die maer ideaal is nie, maar eerder die selfassosiasie met persone met 'n sekere liggaamsmassa wat bepaal hoe iemand met bulimie voel. Persone wat met maer modelle assosieer, beleef byvoorbeeld positiewe emosies wanneer hulle maer modelle sien en mense wat hulleself as oorgewig beskou, ervaar negatiewe emosies wanneer hulle maer modelle sien. Interessant genoeg kan individue geleer word om met maerder persone te assosieer.[32]
Die twee vernaamste behandelings vir bulimie is psigofarmakologiese en psigososiale behandelings.[33]
Daar is verskeie ondersteunde psigososiale behandelings vir bulimie. Daar blyk egter min getuienis te wees ter ondersteuning van kognitiewe gedragsterapie (KGT) waar 'n persoon geleer word om outomatiese gedagtes te beveg en gedragseksperimente uit te voer (deur byvoorbeeld "verbode kossoorte" te eet).[34]
In KGT maak mense aantekeninge van die hoeveelheid kos wat hulle eet en periodes van braking ten einde emosionele skommelings wat tot gereelde bulimie-episodes lei, te identifiseer en te vermy.[35] Volgens Barker (2003) is daar bevind dat 40–60% van mense wat kognitiewe gedragsterapie ondergaan, simptoomvry word. Dis sukses van die terapie berus daarop dat alle partye saamwerk om hanteringstrategieë te ontwikkel, te bespreek en aan te teken. Hy beweer dat die bewusmaking van hulle gedrag mense sal motiveer om aan alternatiewe te dink.[36][37] Mense wat KGT ondergaan wat vroeë gedragsveranderinge toon, sal na alle waarskynlikheid op die lange duur die beste behandelingsuitkomste verkry.[38]
Maudsley-gesinsterapie wat aan die Maudsley Hospitaal in Londen vir die behandeling van anoreksie ontwikkel is, hou belofte vir die behandeling van bulimie in.[39]
Alhoewel KGT as meer koste-effektief beskou word en dit individue met bulimie in selfgeleide sorg bystaan, is gesinsgebaseerde terapie (GGT) soms meer effektief vir jonger adolessente wat meer ondersteuning en leiding van hulle gesinne benodig. Adolessente bevind hulle in 'n fase waar hulle breine steeds smeebaar is en geleidelik ontwikkel.[40] Jong adolessente is dus nie altyd bewus van die gevaar wat bulimie inhou nie, en gevolglik minder gemotiveerd om te verander.[41] Gesinsterapie kan families bemagtig deur hulle by die adolessent se voedselkeuses en gedrag te betrek. Hulle kan aanvanklik meer beheer van die situasie neem en die adolessent geleidelik meer outonoom laat word wanneer hy/sy gesonder eetgewoontes aangeleer het.[42]
Daar bestaan 'n moontlikheid dat antidepressante uit die selektiewe serotonienheropname-inhibitors (SSRI)-klas matige voordele inhou.[43]
Dit is nie bekend of die kombinasie van medikasie met berading uitkomste verbeter nie.
Sommige navorsers rapporteer dat positiewe resultate met hipnoterapie verkry is.[44]
Die term bulimie is afkomstig van die Griekse βουλιμία boulīmia, "rasende honger", 'n samestelling van βοῦς bous, "bees" en λιμός, līmos, "honger".[45] Die wetenskaplik naam vir die steuring kan letterlik as "senuweeagtige rasende honger" vertaal word.
{{cite journal}}
: Cite has empty unknown parameter: |month=
(hulp)
{{cite book}}
: |access-date=
requires |url=
(hulp); |archive-url=
requires |url=
(hulp); Onbekende parameter |chapterurl=
geïgnoreer (hulp)