CEERS-93316

CEERS-93316[1]
Die ligging van die sterrestelsel CEERS-93316 aan die bokant en net regs van die middel van die sterrebeeld Veewagter.
Die ligging van die sterrestelsel CEERS-93316 aan die bokant en net regs van die middel van die sterrebeeld Veewagter.
Sterrebeeld Veewagter[2]
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming 14h 19m 39.48s[2]
Deklinasie 52° 56′ 34.92″[2]
Besonderhede
Afstand (ligjaar) ≈34,684 miljard (huidige eiebeweging)
Rooiverskuiwing  16,74+0,17−0,31[2][3][4]
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

CEERS-93316 is 'n kandidaat vir 'n sterrestelsel met 'n groot rooiverskuiwing; dit word geraam op sowat z = 16,7, wat ooreenstem met 235,8 miljoen jaar ná die Oerknal.[5][6][7] As dit bevestig word, sal dit een van die vroegste en verste sterrestelsels wees wat sover bekend waargeneem is.[1][3]

CEERS-93316 sal 'n ligreisafstand (terugkyktyd) van 13,5512 miljard jaar hê en, vanweë die uitdying van die heelal, 'n huidige eiebeweging van 34,684 miljard ligjare.[8][9]

Ontdekking

[wysig | wysig bron]

Die sterrestelsel (met regte klimming 14:19:39.48 en deklinasie +52:56:34.92) is in die sterrebeeld Veewagter,[2] en is in Julie 2022 deur die CEERS-beeldwaarnemingsprogram ontdek met behulp van die nabyinfrarooikamera van die James Webb-ruimteteleskoop (JWRT).[1][3] CEERS staan vir "Cosmic Evolution Early Release Science Survey" en is 'n diep-en-wyeveldruimteopnameprogram spesifiek vir JWRT-beeldstudies. Dit is deur die CEERS Collaboration ontwerp.[4][10]

Volgens die sterrekundige dr. Rebecca Bowler, 'n medeskrywer van die ontdekkingstudie, is die vonds van 'n kandidaatsterrestelsel met z = 16,7 'n "wonderlike gevoel – ons het dit nie uit die vroeë data verwag nie ... Ná die Oerknal het die heelal 'n tydperk binnegegaan wat as die "donker eeue" bekend staan, 'n tyd voordat daar enige sterre was ... Die resultate van [CEERS-93316] voer waarnemings terug na 'n tyd toe ons dink die heel eerste sterrestelsels wat bestaan het, gevorm is. Ons het reeds meer sterrestelsels in die baie vroeë heelal ontdek as wat rekenaarsimulasies voorspel het; daar is dus duidelik 'n klomp vrae oor hoe en wanneer die eerste sterre en sterrestelsels gevorm het.”[4]

Die hipotese onder sterrekundiges is dat die eerste sterre sowat 100 miljoen jaar ná die Oerknal uit wolke ineenstortende gas ontstaan het en meestal ligte elemente bevat het, soos waterstof en helium.[11] Later het hierdie oersterre in supernovas ontplof om swaarder elemente te vorm, soos suurstof, lood en goud.[10]

Opvolg

[wysig | wysig bron]

Net 'n fotometriese rooiverskuiwing is vir CEERS-93316 bepaal; spektroskopiese opvolgmetings sal nodig wees om die rooiverskuwing te bevestig. Met spektroskopie sal ook die chemiese samestelling, grootte en temperatuur van die stelsel vasgestel kan word.[10][11]

Die moontlik vroegste sterrestelsel, met z=16,7, en die logaritmiese skaal van die heelal.[12]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Donnan, C.T.; et al. (25 Julie 2022). "The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging" (PDF). arxiv. arXiv:2207.12356. Besoek op 3 Augustus 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Donnan, C.T.; et al. (25 Julie 2022). "The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging - PAGE 9, TABLE 5" (PDF). arxiv. arXiv:2207.12356. Besoek op 3 Augustus 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Amos, Jonathan (26 Julie 2022). "Scottish astronomers push James Webb deeper back in time". BBC News. Besoek op 4 Augustus 2022.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Tognetti, Laurence (2 Augustus 2022). "The record for the farthest galaxy was just broken again, now just 250 million years after the Big Bang". Universe Today. Besoek op 3 Augustus 2022.
  5. ↑ Kempner, Joshua (2022). "KEMPNER Cosmology Calculator". Kempner.net. Besoek op 6 Augustus 2022. KEMP Cosmology Calculator - Set H0=67.4 and OmegaM=0.315 (see Table/Planck2018 at "Parameters")
  6. ↑ Staff (1 Augustus 2022). "Edinburgh astronomers find most distant galaxy - Early data from a new space telescope has enabled Edinburgh astronomers to locate the most distant galaxy ever found". University of Edinburgh. Besoek op 6 Augustus 2022.
  7. ↑ Starr, Michelle (5 Augustus 2022). "Astronomers Say They've Found The Most Distant Galaxy Ever Observed". ScienceAlert. Besoek op 8 Augustus 2022.
  8. ↑ Irving, Michael (3 Augustus 2022). "James Webb keeps breaking records for most distant galaxies ever seen". New Atlas. Besoek op 4 Augustus 2022.
  9. ↑ Staff (2 Augustus 2022). "James Webb Space Telescope helps identify most distant galaxy known". News Nine. Besoek op 4 Augustus 2022.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Turner, Ben (1 Augustus 2022). "Webb space telescope has just imaged another most-distant galaxy, breaking its record after a week". Live Science. Besoek op 3 Augustus 2022.
  11. ↑ 11,0 11,1 Clery, Daniel (9 Augustus 2022). "Webb telescope reveals unpredicted bounty of bright galaxies in early universe - Star formation after the big bang appears much faster than models had forecast". Science. doi:10.1126/science.ade3381. Besoek op 11 Augustus 2022.
  12. ↑ Lira, Nicolás; Iono, Daisuke; Oliver, Amy c.; Ferreira, Bárbara (7 Augustus 2022). "Astronomers Detect Most Distant Galaxy Candidate Yet - Updated by Dr. Dennis Bogdan". Atacama Large Millimeter Array. Besoek op 7 Augustus 2022.

Skakels

[wysig | wysig bron]