Cirene (stad)

Argeologiese plek Cirene*
Unesco-wêrelderfenisterrein
Die ruïnes van Cirene
Tipe kultuur
Kriteria ii, iii, vi
Verwysings {{{ID}}}
Streek† Arabiese State
Koördinate 32°49′30″N 21°51′29″E / 32.82500°N 21.85806°O / 32.82500; 21.85806
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie 1982  (Onbekend Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn.
† Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Cirene (Grieks: Κυρήνη, Kyríni) was in die oudheid 'n Griekse stad, geleë in die huidige Libië. Dit was die oudste en belangrikste van die vyf Griekse stede in die streek en verleen aan die ooste van Libië die klassieke naam Cyrenaica, wat dit teenswoordig steeds dra. Die stad was geleë in 'n vallei in die hooglande van Jebel Akhdar.

Vroeë geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Cirene is oorspronklik gestig as 'n kolonie van die Grieke van Thera, oorspronklik gelei deur Aristoteles van Thera, ongeveer 630 v.C. Volgens antieke bronne het klimaatstoestande (daar het byvoorbeeld jare lank geen reën geval nie) Thera aangespoor om Cirene as kolonie te vestig. [1] Cyrenaica het deel geword van die Ptolemeense ryk van Alexandrië in Egipte, en is later by die Romeinse Ryk gevoeg. Cirene was die geboorteplek van die wetenskaplike Eratosthenes. Daarbenewens word 'n aantal filosowe met die stad verbind, soos Callimachus, Karneades en Aristippus.

Ongeveer die jaar 85 v.C., ten tyde van die heerskappy van Lucius Sulla, is die inwoners van Cirene in vier klasse verdeel: die burgers, die boere, die buitelandse inwoners en die Jode, wat 'n onrustige minderheid gevorm het. Sulla het sy volgeling Lucius Licinius Lucullus na Cirene gestuur om die onrus, waarby die Jode 'n prominente rol gespeel het, te onderdruk. In 74 v.C. het Cirene 'n Romeinse provinsie geword; maar waar die Joodse inwoners onder die Ptolemeërs gelyke regte geniet het, het hulle hulself nou beskou as 'n onderdrukte minderheid deur die outonome Griekse bevolking. Kulturele konflik is vererger deur die herlewing van Joodse nasionalisme en die afkeer van die Hellenistiese kultuur. Spanning het toegeneem tydens die opstand van die Jode van Cirene onder keiser Trajanus ongeveer tweehonderd jaar later. Hierdie opstand is onderdruk deur Marcius Turbo, maar eers nadat 200,000 Romeine en Grieke na bewering afgemaai is. [2] Tydens hierdie slagting is 'n groot deel van die Libiese bevolking uitgewis, sodat nuwe kolonies gestig moes word, aldus Eusebius.

Verval

[wysig | wysig bron]

Cirene se plaaslike uitvoerproduk - die medisinale krui silphium - is op die meeste Cireense munte uitgebeeld totdat dit uitgesterf het - waarskynlik as gevolg van oorbenutting. Streng kommersiële mededinging van Kartago en Alexandrië het daartoe gelei dat Cirene se handel verminder het. Die nabygeleë hawe van Apollonia (Marsa Susa) het 'n belangrike middestad gebly tot die aardbewing en gepaardgaande tsoenami in 365. Die historikus Ammianus Marcellinus beskryf Cirene in die 4de eeu as 'n verlate stad, en Synesius, gebore in Cirene, het dit in die volgende eeu beskryf as 'n groot ruïne onder die genade van nomade.

Al wat vandag van Cirene oorbly is 'n argeologiese terrein naby Shahat. Een van die merkwaardigste oorblyfsels is die tempel van Apollo, wat in sy oorspronklike toestand van die 7de eeu v.C. herstel is. Daarbenewens is daar ander antieke strukture, waaronder 'n tempel van Demeter en 'n gedeeltelik opgegrawe tempel van Zeus. Daar is 'n groot nekropolis van ongeveer 10 km² tussen Cirene en die antieke hawe van Apollonia.

Cirene word ook in die Nuwe Testament genoem: Simon van Cirene dra die kruis van Christus (Markus 15:21).

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ uit Geschiedenis van Griekenland, K. Vandorpe, Leuven, 2006.
  2. ↑ Cassius Dio, "Romeinse geschiedenis", lxviii. 32

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]