Damas

Italiaanse polichrome sydamas, 14de eeu.
Eenkleurige damasmateriaal

Damas (/ˈdæməsk/ ; Arabies: دمشق‎) is 'n omkeerbare tekstielstof van sy, wol, linne, katoen, of sintetiese vesel, met patrone wat tydens die weefproses gevorm word. Damas word met een skering- of lengtedraad en een inslag- of breedtedraad geweef. Die patroon word gewoonlik gevorm deur skeringdrade van satyn op die oppervlak, terwyl die agtergrond met inslagdrade of satinetweef geskep word. Keperdamas bestaan uit 'n kepergeweefde agtergrond of patroon.[1][2]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Tweekleurige sydamas met blomtakke, Italiaanse Barok, 1600-1650

Die vervaardiging van damas was een van die vyf basiese weeftegnieke - die ander was tabyn, keper, lampas en tapisserie - van die Bisantynse en Midde-Oosterse weefsentrums tydens die vroeë Middeleeue.[3] Damas se naam is van die stad Damaskus ontleen. Damaskus was gedurende daardie tydperk 'n groot stad wat by sowel handel (as deel van die syroete), as vervaardiging, betrokke was.[4] Ná die 9de eeu het Damas buite Islamitiese Spanje skaars geword, maar dit het in die 13de eeu weer op sommige plekke herleef.

Die woord "damas" het vir die eerste keer in Wes-Europese taalrekords in Frans verskyn.[5] Teen die 14de eeu, is damas in Italië met die hand op trekweefstoele geweef. Van die 14de tot die 16de eeu is die meeste damas in een kleur, met 'n glansryke satynpatroon, wat deur die skeringdrade geskep is, teen 'n dowwer agtergrond, geweef. Tweekleurige damas het kontrasterende kleure skering- en inslagdrade gehad. In die geval van veelkleurige damas is goue en metaaldrade, of addisionele gekleurde inslagdrade, bygevoeg. Middeleeuse damas is gewoonlik van sy geweef. Wewers het egter ook van wol en linne gebruik gemaak om damas te vervaardig.[2]

Moderne gebruik

[wysig | wysig bron]
Damastafeldoek. Waterdruppeltjie lê op die oppervlak as gevolg van die lae absorpsie van damas.

Moderne damas word op gerekenariseerde Jacquard-weeftoestelle geweef.[1] Damasstowwe word meestal as monochromatiese (eenkleurige) materiaal, van sy-, linne- of sintetiese vesels, soos rayon, vervaardig. Ontwerpe bestaan dikwels uit blomme, vrugte en gekurfde patrone. Die lang los satyngeweefde skering- en inslagdrade op die oppervlak van die tekstielstof het 'n subtiele speling van lig en ligweerkaatsing tot gevolg. Damastekstielstowwe word meestal as tafellinne en stoffeermateriaal gebruik, maar dit kan ook vir kledingstukke aangewend word. In die modebedryf word Damas, vanweë die veelsydigheid en hoë kwaliteit afwerking, wydverspreid gebruik. Damas word meestal vir klere van middel tot hoë gehalte gebruik, wat tot gevolg het dat dié tipe klere 'n 'duurder' voorkoms het.

Sien ook

[wysig | wysig bron]
  • Diapering ( damaspatrone in heraldiek)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Kadolph, Sara J., ed.: Textiles, 10th edition, Pearson/Prentice-Hall, 2007, ISBN 0-13-118769-4, p. 251
  2. ↑ 2,0 2,1 Monnas, Lisa. Merchants, Princes and Painters: Silk Fabrics in Italian and Northern Paintings 1300-1550. New Haven, Yale University Press, 2008, pp. 295–299
  3. ↑ Jenkins, David T., ed.: The Cambridge History of Western Textiles, Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2003, ISBN 0-521-34107-8, p. 343.
  4. ↑ "What is Damask Fabric", Period Home and Garden
  5. ↑ "Damas" etymology (in Frans).

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]