Elgon

Elgon
Elgon (links) en die Groot Skeurvallei (regs) Elgon (links) en die Groot Skeurvallei (regs)
Ligging Vlag van Kenia Kenia
Hoogte 4321 meter bo seevlak
Koördinate 0°9′3″S 37°18′27″O / 0.15083°S 37.30750°O / -0.15083; 37.30750
Bergtipe Skildvulkaan
Rotsouderdom 24 miljoen jaar
Ligging van Elgon op 'n kaart (Kenia)
Elgon
Elgon

Elgon is 'n uitgewerkte skildvulkaan op die grens tussen Kenia en Uganda,[1] noord van Kisumu en wes van Kitale. Die berg se hoogste punt, bekend as "Wagagai", is geheel en al binne in Uganda geleë.[2][3] Daar is geen bewyse van die vulkaan se eerste aktiwiteite nie, tog skat geoloë dat die vulkaan ten minste 24 miljoen jaar oud is, wat dit die oudste uitgewerkte vulkaan in Oos-Afrika maak.[4] Die berg se naam is ontleen van die Masainaam Elgonyi.[5]

Fisiese eienskappe

[wysig | wysig bron]
Elgon (links middel) is op die Uganda-Kenya grens geleë in die Westelike Provinsie, noord van Kakamega, wes van Kitale.

Elgon is 'n groot alleenstaande vulkaniese berg op die grens van oostelike Uganda en westelike Kenia. Die berg is massief, met 'n diameter van 80 km en styg 3070 m bokant die omliggende vlakte uit. Die koeler hoogte van die berg verskaf verligting aan die mense van die warm omringgende vlaktes en die hoër hoogtes verskaf ook uitkoms vir flora en fauna.

Die berg het vyf groot pieke:

  • Wagagai 4321 m, in Uganda
  • Sudek 4302 m, op die Kenia/Uganda grens
  • Koitobos 4222 m, 'n platkop basalt kolom in Kenia
  • Mubiyi 4211 m, in Uganda
  • Masaba 4161 m, in Uganda

Ander kenmerke van die berg is:

  • Die kaldera - Elgon is een van die grootste, bestaande kalderas in die wêreld.[6]
  • Die warmwater fonteine by die Suamrivier.[7]
  • Endebess Bluff - 2,563 meter[8]
  • Die Ngwarisha, Makingeny, Chepnyalil en Kitum grotte: Die Kitumgrot is 60 m wyd en 200 m diep. Daar is sout in die grot en wilde olifante besoek die grotte dikwels om die sout te lek nadat hulle stukke sout van die wande met hulle tande afgebreek het.[9] Richard Preston se boek The Hot Zone (1994) beskryf die grot se assosiasie met Marburgvirus nadat twee persone die grot besoek het (een in 1980 en die ander in 1987) en die virus opgedoen en gesterf het.[10]

Die berg se grond is rooi lateriet. Die berg is ook die oorsprong en opvanggebied van verskeie riviers onder andere die Suamrivier wat later die Turkwelrivier word en uitmond in die Turkanameer. Ook die Nzoia- en Lwakhakhariviere se oorspronge is hier op die berg en beide mond uit in die Victoriameer. Die dorp Kitale is aan die voetheuwels van die berg geleë. Die gebied om die berg word beskerm deur die Mount Elgon-nasionale park, een aan weerskante van die internasionale grens.

Endebess Bluff

Fauna

[wysig | wysig bron]

'n Trop Afrika bosolifante was altyd teenwoordig rondom die berg wat diep in die grotte ingeloop het om sout te lek. Die trop kom nou egter net aan Kenia se kant van die berg voor waar hulle in die Kitumgrot in loop.[11]

Daar is ook ander soogdier spesies wat hoofsaaklik op die berg voorkom insluitend die Elgonskeerbek (Crocidura elgonius), Rudd se tandmol (Tachyoryctes ruddi) en Thomas se dwergmuis (Mus sorella). Daar is ook voël spesies wat op die berg voorkom, insluitend Macronyx sharpei, Cisticola hunteri, Pternistis jacksoni en Scleroptila elgonensis.[12]

'n Subspesie van die bosbok (Tragelaphus scriptus heterochrous) is endemies aan die berg. 'n Monster van die nou uitgestorwe Du Toit's-stroom padda (Arthroleptides dutoiti) is versamel aan die Keniaanse kant van die berg.[13]

Flora

[wysig | wysig bron]

Seldsame plante kom op die berg voor, insluitend: Ardisiandra wettsteinii, Carduus afromontanus, Echinops hoehnelii, Ranunculus keniensis en Romulea congoensis.[14]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Uganda Wildlife Authority". www.uwa.or.ug. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Desember 2007. Besoek op 16 Maart 2008.
  2. ↑ Africa Ultra-Prominences Peaklist.org. Retrieved 2012-01-11.
  3. ↑ "Mount Elgon, Uganda" Peakbagger.com. Retrieved 11 January 2012
  4. ↑ NASA (28 Augustus 2005). "SRTM Africa Images". NASA. Besoek op 24 Oktober 2015.
  5. ↑ "Mount Elgon | volcano, Africa | Britannica". www.britannica.com (in Engels). Besoek op 1 September 2022.
  6. ↑ "Mount Elgon | Earth Resources Observation and Science (EROS) Center". eros.usgs.gov. Besoek op 30 Mei 2020.
  7. ↑ techadmin. "Kenya Hikes Archives - Page 2 of 2". Dickson's Mountains Expeditions (in Engels (VSA)). Besoek op 30 Mei 2020.
  8. ↑ "What you need to know about Mt. Elgon Park in Uganda -" (in Engels (VSA)). Besoek op 30 Mei 2020.[dooie skakel]
  9. ↑ "Underground Elephants Resurface | Wild Kingdom | Animal Planet". Animal.discovery.com. 15 Mei 2012. Besoek op 10 Augustus 2018.
  10. ↑ Preston, Richard, The Hot Zone : The Terrifying True-Life Thriller, Bantam Books, 1994.
  11. ↑ "The Elephants". mountelgonfoundation.org.uk (in Engels). Besoek op 1 September 2022.
  12. ↑ "BirdLife Data Zone". datazone.birdlife.org. Besoek op 1 September 2022.
  13. ↑ "Species". EDGE of Existence (in Engels (VK)). Besoek op 1 September 2022.
  14. ↑ "SiteBuilder". www.tour-uganda.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2010. Besoek op 2 November 2023.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.