Erfenis

Van William Hogarth se A Rake's Progress. "Die jong erfgenaam neem besit van die gierigaard se besittings".

Erfenis is die gebruik om eiendom, titels, skuld, regte en verpligtinge oor te dra ná die dood van 'n individu. Die reëls vir erfenis verskil tussen gemeenskappe en het met verloop van tyd verander.

Terminologie

Volgens die wet is 'n "erfgenaam" 'n persoon wat daarop geregtig is om 'n deel van die oorledene se eiendom te ontvang, onderworpe aan die erfenisreëls in die jurisdiksie waar die oorledene gesterf het of eiendom besit het ten tyde van sy of haar dood. Iemand word nie 'n erfgenaam voor die dood van die oorledene nie, aangesien die presiese identiteit van die mense wat geregtig is om te erf eers dan bepaal word. Lede van heersende adellike of koninklike families wat volgens verwagting sal erf, word "regmatige erfgename" (of troonopvolgers) genoem as hulle eerste geregtig is en dit nie moontlik is dat hulle deur 'n ander eis vervang kan word nie; andersins is hulle "vermoedelike erfgename".

In die moderne reg verwys die terme erfenis en erfgenaam uitsluitlik na erfopvolging van eiendom deur afstamming van 'n oorledene wat sonder 'n testament gesterf het. Mense wat eiendom in erfopvolging na aanleiding van 'n testament ontvang, word gewoonlik "begunstigdes" genoem.

Geskiedenis

Gedetailleerde antropologiese en sosiologiese studies is gedoen oor die gebruike van patriliniêre erfenis, waar slegs manlike kinders kan erf. Party kulture gebruik ook matriliniêre erfopvolging, waar eiendom net met die vroulike lyn langs beweeg, gewoonlik na die suster van die oorledene se seun; maar ook, in sommige gemeenskappe, van die ma na haar dogters. Sommige antieke gemeenskappe en die meeste moderne state gebruik gelykmakende erfenis, sonder diskriminasie gegrond op geslag en/of volgorde van geboorte.

Islamitiese wette

Die Koran het 'n aantal verskillende regte en beperkinge ten opsigte van erfenis in gebruik gestel, insluitend algemene verbeterings in die behandeling van vroue in die gesinslewe vergeleke met die voor-Islamitiese gemeenskappe in die Arabiese Skiereiland in daardie tyd.^[1] Die Koran het ook pogings aangewend om die erfeniswette reg te stel en sodoende 'n volledige regstelsel daar te stel. Hierdie ontwikkeling was in teenstelling met voor-Islamitiese gemeenskappe waar die reëls vir erflating heelwat verskil het. Boonop het die Koran bykomende erfgename wat nie in voor-Islamitiese tye geregtig was om te erf nie, en noem nege familielede waarvan ses vroulik en drie manlik is. Die Koran het ook beperkinge ingebring in die testamentêre mag van 'n Moslem wat sy eiendom verdeel. In 'n testament kan 'n Moslem net een derde van sy eiendom uitdeel.

Die Koran bevat net drie verse wat spesifieke besonderhede oor erfenis en aandele gee, benewens enkele ander verse wat oor testament-aangeleenthede handel. ^{[Koran 4:11,12,176][2]} Dié inligting is as 'n beginpunt deur Moslem-regskenners gebruik wat die wette van erfenis nog verder uiteengesit het met die gebruik van Hadith, asook metodes van juridiese redenering soos Qiyas. Deesdae word erfenis beskou as 'n integrale deel van die Sharia-wet en sy toepassing deur Moslems is verpligtend, hoewel baie mense wat wel Moslems is ander erfenisgebruike het.

Joodse wette

Erfenis is in Joodse gebruik patriliniêr. Die pa – dus die eienaar van die grond – bemaak net aan sy manlike afstammelinge, gevolglik het die Beloofde Land van een Joodse vader na sy seuns gegaan.

As daar geen lewende seuns was nie en geen afstammelinge van enige seuns wat voorheen geleef het nie, kon dogters erf. In Numeri 27:1-4 het die dogters van Selófhad (Magla, Noa, Hogla, Milka en Tirsa) van die stam Manasse na Moses gekom en vir hul pa se erfenis gevra, aangesien hulle nie broers gehad het nie. Die volgorde van erfenis word uiteengesit in Numeri 27:7-11: 'n man se seuns erf eerste, die dogters as daar geen seuns is nie, broers as hy geen kinders het nie, en so aan.

Later, in Numeri 36, het hoofde van die families van Manasse se stam na Moses gekom en daarop gewys dat as 'n dogter erf en dan met 'n man trou wat nie van haar vaderlike stam is nie, sal haar grond oorgaan van haar geboortestam se erfenis na haar huwelikstam s'n. Dus is nog 'n reël neergelê: As 'n dogter grond erf, moet sy met iemand binne haar vaderlike stam trou. (Die dogters van Selófhad het met die seuns van hul pa se broers getrou. Daar is geen aanduiding dat dit nie hul keuse was nie.)

Die verhandeling Baba Bathra, wat gedurende die laat Oudheid in Babilon geskryf is, handel breedvoerig oor kwessies van die eienaarskap van eiendom en erfenis volgens die Joodse wet. Ander werke oor rabbynse wette, soos die ʻim yeter ha-mikhtavim be-divre ha-halakhah be-ʻAravit uve-ʻIvrit uve-Aramit^[3] handel ook oor erfeniskwessies. Die eerste, wat dikwels as Mishneh Torah afgekort word, is deur Maimonides geskryf en was baie belangrik in die Joodse tradisie.

Al hierdie bronne stem saam dat die eersgebore seun geregtig is op 'n dubbele erfdeel van sy pa se boedel: Deuteronomium 27:17. Dit beteken byvoorbeeld dat as 'n pa vyf seuns nalaat, kry die eersgeborene 'n derde van die boedel en elk van die ander vier kry 'n sesde. As hy nege seuns agtergelaat het, kry die eersgeborene 'n vyfde en elk van die ander agt 'n tiende.^[4] As die oudste oorlewende seun nie die eersgeborene is nie, is hy nie op die dubbele erfdeel geregtig nie.

Philo van Alexandrië^[5] en Josephus^[6] het ook geskryf oor die Joodse erfeniswette, en hulle geprys as beter as enige ander regstelsel van hul tyd. Hulle het ook saamgestem dat die eersgebore seun 'n dubbele erfdeel van sy pa se boedel moet ontvang.

Ongelykheid

Die verspreiding van geërfde rykdom is dikwels ongelyk. Die meerderheid kan dalk min kry, terwyl enkele mense 'n groter bedrag erf, met die kleiner bedrag wat na die dogter in die gesin gaan. Die bedrag wat geërf word, is dikwels veel minder as die waarde van die besigheid wat aanvanklik aan die seun gegee is, veral wanneer die seun 'n florerende multimiljoenrand-onderneming oorneem, en die dogter net geregtig is op die res van die werklike erfenis, wat op veel minder te staan kom as die waarde van die besigheid wat aan die seun gegee is. Dit word veral in kulture in die ou wêreld gesien, maar duur tot vandag in baie families voort. ^[7]

Argumente om erfenisongelykheid uit die weg te ruim sluit eiendomsreg en die meriete van die individuele toewysing van kapitaal teenoor die regering wat op rykdom beslag kan lê en herverdeel in, maar dit los nie die probleem van erfenisongelykheid op nie. Wat erfenisongelykheid betref, fokus sommige ekonome en sosioloë op die oordrag van inkomste en rykdom tussen generasies wat 'n regstreekse uitwerking het op 'n mens se moontlikhede van opgang maak en klasposisie in die gemeenskap. Nasies verskil oor die politieke struktuur en beleidsopsies wat die oordrag van rykdom beheer.^[8]

Volgens statistieke van die Amerikaanse federale regering wat Mark Zandi in 1985 saamgestel het, was die gemiddelde Amerikaanse erfenis $39,000. In die daaropvolgende jare was die algehele bedrag van die totale jaarlikse erfenis meer as dubbel, en het $200 miljard bereik. Teen 2050 sal daar 'n geraamde $25 triljoen van erflatings oor generasie heen oorgedra word.^[9]

Sommige navorsers skryf hierdie styging toe aan die generasie van die naoorlogse kinders. Histories is die naoorlogse kinders die groot toestroming van kinders wat na die Tweede Wêreldoorlog verwek is. Vir dié rede sê Thomas Shapiro dat hierdie generasie "in die middel is van die grootste erfenis van rykdom in die geskiedenis".^[10] Geërfde rykdom kan verklaar hoekom baie Amerikaners wat ryk geword het 'n "beduidende voorsprong" gekry het.^[11][12] In September 2012, volgens die Instituut vir Politieke Studies, het "meer as 60%" van Forbes se 400 rykste Amerikaners "in beduidende bevoorregting grootgeword".^[13] Die Franse ekonoom Thomas Piketty behandel dié verskynsel in sy topverkoperboek Capital in the Twenty-First Century, wat in 2013 verskyn het.

Sosiale stratifikasie

Erfenis het 'n groot uitwerking op stratifikasie. Erfenis is 'n integrale deel van familie-, ekonomiese en wetlike instellings, en 'n basiese meganisme in klasstratifikasie. Dit beïnvloed ook die verspreiding van rykdom op 'n gemeenskapsvlak. Die totale opeenhopende uitwerking van erfenis op stratifikasie neem drie vorme aan. Die eerste vorm van erfenis is die erf van kulturele kapitaal (byvoorbeeld spraakstyl, hoër status van sosiale sirkels en estetiese voorkeure).^[14] Die tweede vorm van erfenis is deur familiale toetrede in die vorm van inter vivos-oordragte (byvoorbeeld geskenke tussen die lewendes), veral in kritieke oomblikke in die verloop van die lewe. Voorbeelde is onder meer gedurende 'n kind se mylpaalstadiums soos om kollege toe te gaan, te trou, 'n werk te kry en 'n huis te koop. Die derde vorm van erfenis is die oordrag van groot erflatings wanneer die erflater sterf, wat lei tot 'n beduidende ekonomiese voordeel wat in die kinders se volwasse lewe ophoop.^[15] Die oorsprong van die stabiliteit van ongelykhede is tasbaar (persoonlike eiendom wat 'n mens kan bekom) en ook kultureel, wat gegrond is op verskillende kindgrootmaakgebruike en wat gerig is op die sosialisering volgens 'n sosiale klas of ekonomiese posisie. Kindgrootmaakgebruike onder diegene wat rykdom geërf het, kan byvoorbeeld daaroor gaan dat hulle eerder deel van sekere groepe wil wees ten koste van ander aan die onderpunt van die sosiale hiërargie.^[16]

Die sosiologiese en ekonomiese uitwerking van erfenisongelykheid

Die mate waartoe ekonomiese status en erfenis oor generasies heen oorgedra word, bepaal 'n mens se lewenskanse in die gemeenskap. Hoewel baie mense 'n mens se sosiale oorsprong en opvoeding koppel aan lewenskanse en geleenthede, kan opvoeding nie dien as die mees invloedryke voorspeller van ekonomiese vooruitgang nie. Trouens, kinders van welaf ouers ontvang gewoonlik beter onderrig en put voordeel uit materiële, kulturele en genetiese oorerwing.^[17] Net so is die verkryging van skoolopleiding dikwels blywend oor generasies heen en in families met groter bedrae erfenis is dit moontlik om groter bedrae menslike kapitaal te verkry en oor te dra. Laer bedrae menslike kapitaal en erfenis kan ongelykheid in die huismark en hoër onderwys laat voortbestaan. Navorsing toon dat erfenis 'n belangrike rol speel in die versameling van behuisingsrykdom. Diegene wat 'n erfenis ontvang, sal meer waarskynlik 'n huis besit as diegene daarsonder, ongeag die grootte van die erfenis.^[18]

Minderhede en individue van sosiaal minder bevoorregte agtergronde ontvang dikwels minder erfenis en rykdom. Gevolglik kan swart mense uitgesluit wees van erfenisvoorregte en sal meer waarskynlik huise huur of in armer buurte bly, asook opvoedkundig minder vermag vergeleke met wit mense in Amerika. Individue met 'n beduidende hoeveelheid rykdom en erfenis trou dikwels met ander in dieselfde sosiale klas om hul rykdom te beskerm en die volgehoue oordrag van erfenis oor generasies heen te verseker; sodoende word 'n siklus van bevoorregting volgehou.

Lande met die hoogste ongelykhede in inkomste en rykdom het dikwels die hoogste voorkoms van moorde en siekte (soos vetsug, diabetes en hoë bloeddruk).^[19] 'n Artikel in die New York Times het aan die lig gebring dat die VSA die wêreld se rykste land is, maar 29ste in lewensverwagting, na Jordanië en Bosnië. Dit word toegeskryf aan onder meer die groot mate van erfenisongelykheid in die land.^[20]

Wanneer die sosiale en ekonomiese ongelykhede wat om erfenis wentel deur belangrike sosiale instellings soos familie, opvoeding, godsdiens, ens. aan die gang gehou word, word dié verskillende lewensgeleenthede na elke volgende generasie oorgedra. Gevolglik word hierdie ongelykhede deel van die algehele sosiale struktuur.^[21]

Verwysings

1. "Mīrāth". Encyclopaedia of Islam (second) 7. (1993). Brill Academic Publishers. ISBN 90-04-09419-9. 
2. "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2015. Besoek op 7 Mei 2017.
3. https://archive.org/details/seferhayerushot00mlgoog
4. "argiefkopie" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 4 Maart 2016. Besoek op 7 Mei 2017.
5. Spec.
6. Ant. 4.249
7. Davies, James B. "The Relative Impact of Inheritance and Other Factors on Economic Inequality".
8. Angel, Jacqueline L. Inheritance in Contemporary America: The Social Dimensions of Giving across Generations. p. 35
9. Marable, Manning.
10. Shapiro, Thomas M. The Hidden Cost of Being African American: How Wealth Perpetuates Inequality.
11. http://www.salon.com/2014/03/24/death_of_meritocracy_how_inheritance_is_poisoning_the_american_economy/.
12. http://www.economist.com/blogs/buttonwood/2014/03/inequality.
13. http://inequality.org/selfmade-myth-hallucinating-rich/.
14. (Edited By) Miller, Robert K., McNamee, Stephen J. Inheritance and Wealth in America. p. 2
15. (Edited By) Miller, Robert K., McNamee, Stephen L. Inheritance and Wealth in America. p. 4
16. Clignet, Remi.
17. Bowles, Samuel; Gintis, Herbert, "The Inheritance of Inequality."
18. Flippen, Chenoa A. "Racial and Ethnic Inequality in Homeownership and Housing Equity."
19. page 20 of "The Spirit Level"by Wilkinson & Pickett, Bloomsbury Press 2009
20. Dubner, Stephen.
21. Rokicka, Ewa.