Exsultate, jubilate (K. 165)

Exsultate, jubilate
Motet deur W. A. Mozart
Mozart in die 1770's
KatalogusK. 165
TaalLatyn
Gekomponeer1773 (1773): Milan
Opgevoer17 Januarie  1773 (1773-01-17)
Bewegings4
Partituur
  • sopraan
  • orkes

Sjabloon:External media

Exsultate, jubilate (Afrikaans: Jubel, juig), K. 165, is 'n motet wat in 1773 deur Wolfgang Amadeus Mozart gekomponeer is.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Hierdie religieuse motet vir solostem is gekomponeer toe Mozart in Milaan[1][2] gebly het vir die uitvoering van sy opera Lucio Silla in die Teatro Regio Ducal (speelvak 26 Desember 1772 tot 25 Januarie 1773). Die motet is gekomponeer vir die castrato Venanzio Rauzzini,[3][4] wat die vorige jaar die manlike hoofrol in Lucio Silla gesing het en wie se tegniese uitnemendheid Mozart hoog aangeslaan het. Die eerste uitvoering het op 17 Januarie 1773 in die Theatynse Kerk plaasgevind, terwyl Rauzzini in die aande nog in Mozart se opera gesing het.[5] Mozart het rondom 1780 'n paar hersienings aangebring.[6] Op 30 Mei 1779, 'n Drie-eenheidsondag, is 'n hersiene weergawe deur Francesco Ceccarelli in die Drievuldigheidskerk in Salzburg uitgevoer. 'n Ander hersiene weergawe is vir Kersfees bedoel. Die manuskripte van dié twee Salzburg-weergawes is in 1978 ontdek in St. Jakob, Wasserburg am Inn. Deesdae word die motet deur 'n vroulike sopraan gesing.

Struktuur

[wysig | wysig bron]
  1. Exsultate jubilate – Allegro ( F-majeur )
  2. Fulgetamica dies – Secco-resitatief
  3. Tu virginum corona – Andante (A-majeur )
  4. Alleluia – Molto allegro (F-majeur)

Hoewel dit (slegs in naam) vir liturgiese gebruik gekomponeer is, toon die motet baie kenmerke van Mozart se konsertarias, soos dié wat aan sy operas ontleen is.[7] Mozart het ook elemente van die konsertvorm in hierdie motet aangewend.[8]

Libretto

[wysig | wysig bron]

Hoewel die outeur van die Latynse teks onbekend is, is die vermoede dat dit Rauzzini is.[9]

Exsultate, jubilate,
o vos animae beatae,
dulcia cantica canendo,
cantui vestro respondendo,
psallant aethera cum me.

Wees vrolik en jubel,

o geseënde siele.

Sing soete gesange,

en in antwoord op jul gesange

laat die hemele saam met my sing.

Fulget amica dies,
jam fugere et nubila et procellae;
exorta est justis
inexspectata quies.
Undique obscura regnabat nox,
surgite tandem laeti
qui timuistis adhuc,
et jucundi aurorae fortunatae
frondes dextera plena et lilia date.

Die vriendelike dag skyn

en sowel wolke as storms het gevlug,

want die vromes het

'n onverwagte stilte laat ontstaan.

[Voorheen] het 'n donker nag orals geheers;

staan op, julle wat uiteindelik gelukkig is

en tot nou toe bevrees was,

en, nou bly oor die geseënde oggend,

gee [mekaar] kranse en lelies met die regterhand.

Tu virginum corona,
tu nobis pacem dona,
tu consolare affectus,
unde suspirat cor.
Alleluia

U, kroon van maagde,

gee u ons vrede,

troos u ons emosies

waarvan oins harte sug.

Halleluja![2]

Alleluja, alleluja! [2]

Die eerste en tweede dele van die eerste Salzburg-weergawe verskil egter:[2]

Exsultate, jubilate,
o vos animae beatae,
Summa Trinitas revelatur
et ubique adoratur,
date illi gloriam.
Summa Trias adoratur,
date illi gloriam.

Wees vrolik en jubel,

o geseënde siele,

die groot Drie-eenheid is onthul

en word oral vereer;

bring Dit eer.

Die groot Drie-eenheid word vereer,

bring Dit eer.

Tandem advenit hora,
qua Deum colimus in spiritu et veritate,
et nomen illius magnum in omni loco est.
Debitum jam illi sit sacrificium;
sed per Mariam accedamus in fide ad fontem gratiae,
ad thronum misericordiae,
ut magis acceptabile sit obsequium.

Uiteindelik het die uur aangebreek

waarin ons God in gees en waarheid aanbid,

en sy Naam is groot in elke plek.

Laat die verskuldigde offerande aan Hom gebring word;

laat ons nou deur Maria in geloof die bron van welwillendheid nader,

die troon van genade,

sodat ons diensbaarheidmeer aanvaarbaar mag wees.

Die tweede Salzburg-weergawe verskil slegs in die eerste strofe:[2]

Exsultate, jubilate,
o vos animae beatae,
Caro factus, factus homo ubique adoratur;
date illi gloriam.
Summa Trias adoratur,
date illi gloriam.

Wees vrolik en jubel,

o geseënde siele,

[Hy wat] vlees geword het, wat mens geword het

word oral vereer;

Die Groot Drie-eenheid word vereer,

bring Dit eer!

Diskografie

[wysig | wysig bron]
  • Arleen Augér en die Bavarian Radio Symphony Orchestra, gelei deur Leonard Bernstein, Deutsche Grammophon CD 431-791-2 (1991) en DVD 00440-073-4240 (2006)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ K. Kuster, M. Whittall, Mozart: A Musical Biography, Oxford University Press, p. 25
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Richard Hamilton; Paul F. Zweifel. "The Three Versions of Mozart's Exsultate, jubilate". pzweifel.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Julie 2011. Besoek op 27 Februarie 2008.
  3. ↑ L. Schenbeck (1996). Joseph Haydn and The Classical Choral Tradition, Hinshaw Music, p. 235
  4. ↑ P. Barbier (1989). The World of the Castrati: The History of an Extraordinary Operatic Phenomenon, transl. M. Crosland, Souvenir Press, p. 179
  5. ↑ Hermann Abert, Mozart, (1909), transl. and revised by Cliff Eisen, Yale UP, 2007, pp. 150–1
  6. ↑ C. Eisen, S. Sadie. The New Grove Mozart Macmillan (2002), p. 11
  7. ↑ Corneilson (2006) Paul. "Arias, Concert" Cambridge The Cambridge Mozart Encyclopedia, C. Eisen, Keefe (editors), Simon P., Cambridge University Press, p. 21
  8. ↑ Küster, Whittall (1996) Konrad, Mary. Oxford Mozart: a Musical Biography Oxford University Press, p. 41
  9. ↑ K-165, Britannica.com

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]