Gabbro

’n Gabbrospesimen van Rock Creek Canyon, oostelike Sierra Nevada, Kalifornië.
Nabyskoot van ‘n gabbrospesimen uit Rock Creek Canyon, oostelike Sierra Nevada, Kalifornië.
Fotomikrograaf van ‘n dunsnit uit gabbro
’n Gabbrolandskap op die hoofrif van die Cuillin, Skye-eiland, Skotland.
Gabbro as 'n xenoliet in 'n graniet, oostelike Sierra Nevada, Rock Creek Canyon, Kalifornië.

Gabbro verwys na ‘n uitgebreide groep donker, grofgreinige, intrusiewe mafiese stollingsgesteentes wat chemies ekwivalent is aan basalt. Die gesteente is intrusief, en word gevorm wanneer gesmelte magma onder die aardoppervlak vasgevang word, en afkoel na ‘n kristallyne massa. Die oorgrote deel van die aardoppervlak word onderlê deur gabbro onder die oseaanbodem, geproduseer deur basalt-magmatisme by die mid-oseaanriwwe. [1] Gabbro kan baie oud wees. Hazen et al. stel voor dat basalt, gabbro en ander mafiese gesteentes met beduidende kalsiumhoudende plagioklaas gevorm is uit magmas wat hoofsaaklik ontstaan is deur dekompressiesmelting van ultramafiese rotse en dat dit amper so lank soos ultramafiese gesteentes op Aarde teenwoordig was, waarskynlik sedert 4,56 miljard jaar geleë.[2]

Etimologie

[wysig | wysig bron]

Die term gabbro is oorspronklik in 1768 deur die Italiaanse geoloog Tozzetti gebruik. Die Duitse geoloog Leopold von Buch het dit in die geologiese terminologie ingevoer. Die naam kom van die dorp Gabbro, 'n dorpie in die Rosignano Marittimo-munisipaliteit van Toskane (Italië).[3]

Petrologie

[wysig | wysig bron]

Gabbro is dig, groenerig of donkerkleurig, en bestaan veral uit kalsiumryke plagioklaasveldspaat soos labradoriet of bytowniet en pioksene soos augiet,[4] amfibole, en olivien (olivien-gabbro wanneer heelwat olivien teenwoordig is).

Die piroksien is oorwegend klinopiroksien; klein hoeveelhede ortopiroksien mag teenwoordig wees. Indien die ortopiroksien-inhoud aansienlik groter is as die klinopiroksien, is die rots ‘n noriet. Gabbro bevat gewoonlik baie min kwarts[4], hoewel Kwartsgabbros ook bekend is. Hulle is waarskynlik die gevolg van magma wat met silika oorversadig was. Essexiete verteenwoordig gabbros waarvan die ouermagma onderversadig was met silika, wat die vorming van die veldspaatoïdmineraal nefelien[2] tot gevolg het. (Silikaversadiging van ‘n rots kan deur normatiewe mineralogie geëvalueer word). Gabbros bevat in mindere mate, gewoonlik net ‘n paar persent, ystertitaanoksiede soos magnetiet, ilmeniet[5] en ulwospinel.

Gabbro is oorwegend grofgreinig, met kristalle in die 1 mm of groter ordegrootte. Fynergreinige eweknieë van gabbro word diabaas genoem, alhoewel die term mikrogabbro by geleentheid gebruik word vir bykomende beskrywing. Gabbro kan besonder grofgreinig tot pegmatities wees, en sekere piroksien-plagioklase kumulate is effektief grofgreinige gabbro, alhoewel diesulkes asikulêre kristalgedrag mag vertoon.

Gabbro het gewoonlik ‘n ewegranulêre tekstuur, alhoewel dit by tye porfirities kan wees, veral wanneer plagioklase oikokriste vroeër as die matriksminerale gegroei het. Oseaniese kors bestaan gewoonlik uit 'n dunne laag basalt met daaronder growwerkorrelige gabbro.[4]

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Petrology and Structure of the Gabbro in the Jonesport-Milbridge Area, Maine; Marion Eugene Bickford; University of Illinois at Urbana-Champaign, 1960

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Gabbro". Geology rock & minerals.
  2. ↑ 2,0 2,1 Hazen, Robert M., Morrison, Shaunna M., Prabhu, Anirudh, Walter, Michael J., Williams, Jason R. (2023). ""An evolutionary system of mineralogy, Part VII: The evolution of the igneous minerals (>2500 Ma)"". American Mineralogist. 108 (9): 1620–1641. doi:10.2138/am-2022-8539.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  3. ↑ "Gabbro". Alex Strekeisen.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 "Gabbro". geology.com.
  5. ↑ "Ilmenite". Alex Strekeisen.