Geurmiddel

'n Skinkbord met speserye en geurmiddels

'n Geurmiddel is 'n voorbereide mengsel wat by kos gevoeg word, tipies nadat dit gaar is, om 'n spesifieke geur aan die dis te gee, om die geur daarvan te verbeter,[1] of om die gereg aan te vul. 'n Tafelspesery of tafelsous is meer spesifiek 'n geurmiddel wat apart van die kos bedien word en deur die persoon wat eet na smaak bygevoeg word.

Geurmiddels word soms bygevoeg voordat dit bedien word, byvoorbeeld in 'n toebroodjie wat gemaak word met tamatiesous, mosterd of mayonnaise . Sommige geurmiddels word tydens die kookproses gebruik om geur of tekstuur by die dis te voeg: braaisous, saamgestelde botter, teriyaki-sous, sojasous, Marmite en suurroom is voorbeelde hiervan.

Heelwat geurmiddels, soos mosterd of tamatiesous, is beskikbaar in pakkies met 'n enkelporsie, gewoonlik wanneer dit saam met wegneem- of kitskosmaaltye voorsien word.

Definisie

[wysig | wysig bron]
Verskeie speserye by Sangha-mark, Mali 1992

Die ware definisie van 'n geurmiddel kan verskil. Sommige definisies sluit speserye en kruie in, insluitende sout en peper,[2] wat dan die term uitruilbaar met 'n term soos spesery-geurmiddel maak.[3] Ander terme beperk die definisie om slegs "voorbereide voedselverbinding(s), wat een of meer speserye bevat, in te sluit, wat na die gaarmaakproses by kos gevoeg word, soos mosterd, tamatiesous of kruisementsous .[3]

Sout, peper en suiker word gewoonlik op Westerse restauranttafels geplaas.

Etimologie

[wysig | wysig bron]

Die term geurmiddel kom van die Latynse woord condimentum, wat "speserye, geurmiddels, sous" beteken en ook van die Latynse term condire, wat "bewaar", "piekel" of "geur" beteken.[4] Die term het oorspronklik ingelegde of gepreserveerde kos beskryf, maar die betekenis daarvan het mettertyd verander.[5]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Geurmiddels was bekend in Antieke Rome, Indië, Griekeland en China. Daar bestaan 'n mite dat voor voedselpreserveringstegnieke wydverspreid was, skerp speserye en geurmiddels gebruik is om kos smaakliker te maak,[6] maar hierdie bewering kan nie deur enige bewyse of historiese rekord ondersteun word nie. Die Romeine het die geurmiddels garum en liquamen gemaak deur die binnegoed van verskeie visse te maal en dit dan in sout te fermenteer, wat gelei het tot 'n vloeistof wat glutamiensuur bevat, wat dan weer geskik is om die geur van voedsel te verbeter. Die gewildheid van hierdie souse het gelei tot 'n florerende geurmiddelbedryf.[4] Apicius, 'n kookboek gebaseer op vierde en vyfde eeuse kookkuns, bevat 'n afdeling wat uitsluitlik op geurmiddels en speserye fokus.[4]

Mark

[wysig | wysig bron]

In die Verenigde State was die mark vir geurmiddels $5,6 miljard werd in 2010 en dit sou na raming tot $7 miljard teen 2015 gegroei het.[7] Die geurmiddelmark is die tweede grootste in spesialiteitskosse na dié van kaas.[7]

Galery

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Merriam-Webster: Definition of condiment
  2. ↑ Collins: Definition Condiment
  3. ↑ 3,0 3,1 Farrell 1990, p. 291
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Nealon 2010
  5. ↑ Smith 2007
  6. ↑ Farrell 1990
  7. ↑ 7,0 7,1 Sax, David (7 Oktober 2010). "Spreading the Love". Bloomberg Businessweek. Besoek op 9 Oktober 2010.