Golf van Aden

Golf van Aden
Ligging van die Golf van Aden
Kaart van die Golf van Aden
Koördinate:	12°N 48°O / 12°N 48°O / 12; 48
Ligging:	Djiboeti, Jemen, Somalië
Soort:	Golf van die Indiese Oseaan
Gemiddelde diepte:	500 m (1 600 vt)
Maksimum diepte:	2 700 m (8 900 vt)
Nedersettings:	Aden, Jemen Djibouti

Die Golf van Aden (Arabies: خليج عدن Ḫalīǧ ʻAdan, Somalies: Gacanka Cadmeed) 'n deel van die Arabiese See. Dit is tussen Jemen aan die suide van die Arabiese Skiereiland en die lande Djiboeti en Somalië in die Horing van Afrika geleë.

Die Golf van Aden is deur die Bab-el-Mandeb ("Poort van Trane") met die Rooisee verbind, wat opsig self deur die Suezkanaal aan die Middellandse See verbind is. Dit vorm 'n belangrike seestraat wat skeepvaart tussen die Middellandse See en die Indiese Oseaan moontlik maak. Belangrike hawestede wat hier voorkom is: Djibouti in die gelyknamige land Djiboeti, Bosaso in Somalië, en Berbera en Aden in Jemen.

As gevolg van die relatief lae vlak van besoedeling^[1] is die water ryk aan vislewe en kom verskeie koraalriwwe hier voor.

Seerowery is 'n algemene verskynsel, wat aan die see sy bynaam Pirate Alley gegee het.

Agtergrond

Die antieke Grieke het die golf as een van die belangrikste dele van die Rooisee beskou. Dit is later deur die Moslems oorheers, aangesien die gebied rondom die golf na Islam bekeer het. Vanaf die laat 1960's het daar 'n groter Sowjet-vlootteenwoordigheid in die Golf geheers. Die belangrikheid van die Golf van Aden het afgeneem toe die Suezkanaal gesluit is, maar dit is herleef toe die kanaal in 1975 heropen is, nadat dit deur die Egiptiese regering verdiep en verbreed is.

Die waterweg is deel van die belangrike Suezkanaal-skeepvaartroete tussen die Middellandse See en die Arabiese See in die Indiese Oseaan, met 21 000 skepe wat jaarliks deur die golf gaan. Hierdie roete word dikwels gebruik vir die lewering van Persiese Golf-olie, wat die Golf 'n integrale waterweg in die wêreldekonomie maak. Belangrike stede langs die Golf van Aden sluit die naamgenoot Aden in Jemen in. Ander Jemenitiese stede is Zinjibar, Shuqrah, Ahwar, Balhaf en Mukalla in. Die stede Djiboeti, Berbera en Bosaso is ook ingesluit by die Horing van Afrika se kant.^[2]

Ten spyte van 'n gebrek aan grootskaalse kommersiële visvangfasiliteite, ondersteun die kuslyn baie geïsoleerde vissersdorpies. Die Golf van Aden is ryklik voorsien van vis, seeskilpaaie en kreef. Plaaslike visvang vind naby die kus plaas; sardientjies, tuna, koningsvis en makriel maak die grootste deel van die jaarlikse vangste uit. Kreef en haaie word ook plaaslik gehengel.^[3]

Historiese name

In die oudheid is die hedendaagse Golf van Aden gesien as 'n uitbreiding van die Eritreïese See, Grieks : Ἐρυθρὰ Θάλασσα, Erythrà Thálassa in Antieke Griekse geografie. Die Grieke het verskeie eilande binne die golf genoem, insluitend Stratonis Insula, hoewel dit nie meer duidelik is watter bestaande eilande watter Griekse name gehad het nie.^[4]

In Abu'l-Fida's, A Sketch of the Countries ( Arabies : تقويم البلدان ), is die hedendaagse Golf van Aden die Golf van Berbera genoem, wat wys hoe belangrik Berbera in beide streeks- en internasionale handel gedurende die Middeleeue was tydperk.

Die legendariese navigator Ibn Majid het na die Golf van Aden verwys as die Golf van Berbera in sy 15de eeuse magnum opus The Book of the Benefits of the Principles and Foundations of Seamanship. In sy beskrywing van die Somaliese kus en die breër Indiese Oseaan het hy die destydse kontemporêre verwysing na die Golf gebruik as vernoem na Berbera soos Abu'l-Fida voor hom. Berbera is sedert die oudheid 'n prominente hawe.^{[5][6][7][8][9][10]}

Geologie

Grense

Die Internasionale Hidrografiese Organisasie definieer die grense van die Golf van Aden soos volg aan:

• Aan die weste – Die suidelike grens van die Rooi See, 'n Lyn wat Hisn Murad ( 12°40′N 43°30′O ) en Ras Siyyan ( 12°29′N 43°20′E ) verbind.

• In die weste – Die oostelike grens van die Golf van Tadjoura, 'n Lyn wat Obock en Lawyacado verbind.
• Aan die Ooste – Die Arabiese See.^[11]

Hidrografie

Die temperatuur van die Golf van Aden wissel tussen 15 °C en 28 °C, afhangende van die seisoen en die voorkoms van moesons. Die soutgehalte van die golf op 10 meter diepte wissel van 35,3 % langs die oostelike Somaliese kus tot so hoog as 37,3 % in die golf se middel, terwyl die suurstofinhoud in die Golf van Aden op dieselfde diepte tipies tussen 4,0 en 5,0 mg/L is.

Ekonomie

Die Golf van Aden is 'n noodsaaklike waterweg vir skeepvaart, veral vir Persiese Golf-olie, wat dit 'n integrale waterweg in die wêreldekonomie maak. Ongeveer 11% van die wêreld se seegedraagde petroleum gaan deur die Golf van Aden op pad na die Suez-kanaal of na streekraffinaderye. Die hoofhawens langs die golf is Aden, Balhaf, Bir Ali, Mukalla en Shokra in Jemen; Djiboeti-stad in Djiboeti; Zeila, Berbera Maydh en Las Khorey in Somaliland en Bosaso in Somalië.

In die oudheid was die golf 'n bloeiende gebied van internasionale handel tussen Ptolemaïese Egipte en Rome in die weste en Klassieke Indië, sy Indonesiese kolonies, en Han China in die ooste. Dit was nie beperk tot oorlaai nie, aangesien Jemenitiese wierook, skilpaddop en ander goedere in beide rigtings hoog in aanvraag was. Nadat Egiptiese matrose die moessonwinde ontdek het en regstreeks met Indië handel dryf, het karavaanroetes en hul verwante koninkryke begin ineenstort, wat gelei het tot 'n toename in seerowery in die gebied. Die eerste eeuse Periplus of the Erythraean Sea dokumenteer 'n Egiptiese kaptein se ervarings gedurende hierdie era.

Na die ineenstorting van die Romeinse ekonomie het direkte handel gestaak, maar die Awsan I-hawe, net suid van die moderne stad Aden, het 'n belangrike streeksentrum gebly. In die laat oudheid en die vroeë Middeleeuse tydperk was daar verskeie invalle van Jemen vanuit Ethiopië; ná die opkoms van Islam het die golf herhaalde migrasies van Noordwes-Afrika deur Arabiese setlaars toegelaat.

In die laat 2000's het die Golf ontwikkel tot 'n middelpunt van seeroweraktiwiteit. Teen 2013 het aanvalle in die waters geleidelik afgeneem weens aktiewe private sekuriteit en internasionale vlootpatrollies. Indië ontvang VS$50 miljard se invoere en stuur jaarliks US$60 miljard se uitvoere deur hierdie gebied. As gevolg hiervan, en ter wille van die beskerming van die handel van ander lande, hou Indië 'n oorlogskip-begeleiding in hierdie gebied.

Ekologie

Die Golf van Aden, 'n geologiese jong watermassa, het 'n unieke biodiversiteit wat baie variëteite visse, koraal, seevoëls en ongewerwelde diere bevat. Hierdie ryk ekologiese diversiteit het voordeel getrek uit 'n relatiewe gebrek aan besoedeling gedurende die geskiedenis van menslike bewoning rondom die golf. Omgewingsgroepe vrees egter dat die gebrek aan 'n gekoördineerde poging om besoedeling te beheer die golf se ekosfeer in gevaar kan stel. Walvisse, dolfyne en doegongs was eens algemeen voordat dit ernstig verminder is deur kommersiële jagtogte, insluitend deur massa-onwettige jagtogte deur die Sowjetunie en Japan in 1960's tot 70's. Kritiek bedreigde Arabiese boggelrugwalvisse is eens in groot getalle gesien, maar net 'n paar groot walvisse kom nog in die golfwaters voor, insluitend blouwalvisse, die tandwalvisse van die diep-seë soos Potvis en tropiese bottelneuswalvisse.

Fotogalery

• 
  'n Dhow (tradisionele Arabiese skip) in die Golf van Aden
• 
  Kus by die stad Aden
• 
  Dorale Beach in Djibouti
• Berbera in Somalië

Verwysings

1. "UNEP – regional seas – Red Sea & Gulf of Aden: Threats". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Augustus 2011. Besoek op 9 April 2013.
2. Lytle, Ephraim. "Early Greek and Latin Sources on the Indian Ocean and Eastern Africa." Early Exchange between Africa and the Wider Indian Ocean World. Palgrave Macmillan, Cham, 2016. 113-134.
3. "Pirates fire on US cruise ship in hijack attempt: Yahoo! News". Yahoo!. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Desember 2008. Besoek op 4 Desember 2008.
4. "Aden, Gulf of | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Besoek op 14 Junie 2019.
5. William Smith (lexicographer)|Smith, William (editor); Dictionary of Greek and Roman Geography, "Stratonis Insula", London, (1854)
6. "LacusCurtius • Strabo's Geography — Book XVI Chapter 4". penelope.uchicago.edu.
7. Identifiants et Référentiels Sudoc Pour L'Enseignement Supérieur et la Recherche – Abū al-Fidā (1273–1331) (in Frans)
8. Lewicki, Tadeusz (1974). Arabic External Sources for the History of Africa to the South of Sahara (in Engels). Curzon Press. p. 33.
9. Ibn Majid, Ahmad. الفوائد في أصول علم البحر والقواعد (in Arabies). p. 129.
10. "Periplus of the Erythraean Sea, Schoff's 1912 translation". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Augustus 2014. Besoek op 25 Desember 2022.
11. "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition" (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 8 Oktober 2011. Besoek op 28 Desember 2020.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Golf van Aden.