Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
'n Goue apporteerhond of golden retriever is 'n mediumgrootte, goud- of roomkleurige hond. Die goue apporteerhond word tydens die jag van watervoëls, byvoorbeeld eende en ander wilde voëls, gebruik om die dooie wild te gaan optel en na die jagter te bring. [1] Die ras het 'n buitegewone vermoë om die prooi sagkens in hulle bekke op te tel en te dra, sodat die dooie wild onbeskadig na die jagter teruggebring word. Goue apporteerhonde het 'n instinktiewe liefde vir water, en dit is maklik om hulle na basiese of gevorderde gehoorsaamheidsvlakke op te lei. Dit is 'n ras met lang hare, met 'n digte onderste laag wat hulle voldoende hitte bied in koue weer buite die huis. Hulle buitenste laag hare lê plat teen hul liggame en weer water af. Goue apporteerhonde aard goed in voorstedelike of plattelandse omgewings. Hulle gee baie hare af, veral tydens seisoensveranderings, en benodig redelike gereelde versorging. Die goue apporteerhond is oorspronklik in die middel van die 19de eeu in Skotland geteel. [2]
Die ras is 'n prominente deelnemer aan hondeskoue vir rasegte honde. Goue apporteerhonde is gewild as hulpverleningshonde vir diegene met gestremdhede, byvoorbeeld as 'n gidshond vir blindes en 'n gehoorhond vir dowes. Daarbenewens kan hulle ook as 'n jaghond en 'n opsporingshond, en om deel van 'n soek- en reddingsoperasie te wees, opgelei word. Die ras se vriendelike, minsame geaardheid het tot gevolg dat hulle nie geskik is om 'n professionele waghond te wees nie. Hulle innemende geaardheid maak hulle egter die derde gewildste honderas vir gesinne (per registrasie) in die Verenigde State, [3] die vyfde gewildste in Brasilië [4] en Australië, [5] en die agtste gewildste in die Verenigde Koninkryk. [6] Goue apporteerhonde is selde kieskeurige eters, maar benodig voldoende oefening (twee of meer uur per dag). [7] Die ras is lief vir speel, maar is ook hoogs opleibaar.
Die goue apporteerhond is 'n mediumgrootte, sterk geboude ras met 'n digte, golwende, waterwerende pels. As 'n hond wat sy oorsprong in stamboomteling het, en as gevolg van sy wydverspreide historiese gewildheid, het sommige streeksvariasies van die ras ontstaan; daarom weerspieël die drie subtipes van die goue apporteerhond die tipiese variasies in terme van afmetings en pels. Alle goue apporteerhonde is egter blond, geel of goud van kleur, en alle subtipes is vir dieselfde gesondheidsprobleme vatbaar.
Britse-tipe goue apporteerhonde kom algemeen in Europa en Australië voor. Die skedel is breër en die voorkwart is meer gespierd as by ander soorte. Die snoet is gebalanseerd en goed gevorm. Die pels is oor die algemeen ligter van kleur as by die Amerikaanse soorte. Reunhonde is by die skof 56 tot 61 cm hoog; teefhonde se hoogte is tussen 51 en 56 cm. Die aanvaarbare of verwagte gewig van die honde word nie deur die Britse standaard gespesifiseer nie. Die standaard van die Hondeskuilingsklub verlang egter 'n gelykmatige bokant en reguit agterkwart, sonder die effense afwaartse hoekigheid, tiperend van Amerikaanse honde. [8] [9]
Die oë is rond en donker, in teenstelling met die driehoekige of skuins vorm van hul Amerikaanse eweknieë. Die pelskleur van Britse goue apporteerhonde kan enige kleurskakering van goud of room wees; rooi of mahonie is egter nie aanvaarbaar nie. Oorspronklik was room volgens die Britse standaard 'n onaanvaarbare kleur, maar die standaard is in 1936 hersien om roomkleurig in te sluit. Ten tyde van hierdie hersiening is ooreengekom dat die oorspronklike weglating van room as 'n kleur, as 'n fout beskou moes word, aangesien die oorspronklike "geel" apporteerhonde van die 19de eeu eintlik ligter in kleur was as wat volgens die standaarde voor 1936 toegelaat is. Soos met Amerikaanse goue apporteerhonde, is wit 'n onaanvaarbare kleur wanneer hulle aan skoue en tentoonstellings deelneem. [10] Die Britse hondeskuilingsklub se standaard word in alle lande behalwe die VSA en Kanada gebruik. [9] Goue apporteerhonde het weens hul oorsprong as jaghonde, gespierde liggame met goeie uithouvermoë.
Amerikaanse goue apporteerhonde is langer en minder gespierd as ander soorte; reunhonde se hoogte by die skof is tussen 58 en 61 cm; teefhonde se hoogte is tussen 55 en 57 cm. Hul pelse is donkerder van kleur, in verskillende glansende skakerings van goud, met matige veeragtigheid. Wanneer hulle draf, het hulle 'n vrye, gladde, kragtige en goed gekoördineerde gang; wanneer die hond hardloop, kom sy pote byeen in die middel van die balanslyn. [11] Die Amerikaanse standaard stel ook vereistes rakende die proporsie, substansie, kop en skedel, nek, lyf, toplyn, voorkwart en agterkwart; in hierdie opsig stem die Amerikaanse-retriever met ander goue apporteerhonde, wat aan ander nasionale standaarde moet voldoen, ooreen. Amerikaanse telers van goue apporteerhonde voer soms hul honde vanaf Brittanje in om voordeel te trek uit die geaardheid en voorkoms van die Britse rasse.
Die Kanadese goue apporteerhond het 'n dunner en donkerder pels en hul hoogte is hoër as dié van ander soorte. Reunhonde se hoogte is 58 tot 61 cm; teefhonde se hoogte is tussen 55 tot 57 cm. Die gewig van reunhonde is tussen 29 en 34 kg, teefhonde weeg tussen 27 en 32 kg. [12]
Soos deur hul naam aangedui word, het goue apporteerhonde pelse wat kan wissel van liggoud- tot donkergoudkleurig. Die bolaag van die pels is waterbestand en effens golwend; hare word regdeur die jaar in klein hoeveelhede gewerp. Die onderlaag is sag en hou die apporteerhond koel in die somer en warm in die winter; hare werp in die lente en herfs. [13] Die hare lê gewoonlik plat teen die buik. Die goue apporteerhond se pels behoort nooit te lank te wees nie, omdat dit onprakties kan wees wanneer hulle in die veld diens doen, veral wanneer hulle dooie wild moet gaan haal. [14] Die pels van goue apporteerhonde toon matige veeragtigheid aan die agterkant van hul voorpote en 'n groter mate van veeragtigheid aan die voorkante van hulle nekke, agterkant van hul boude en onderkant van hulle sterte.
Volgens die Amerikaanse hondeskuilingsklub se standaarde is die pels 'n 'ryk, glansryke goue kleur van verskillende skakerings', wat nie uiterse ligte of buitengewone donker kleure toelaat nie. [15] Dit laat die kleur van die pels wat aanvaarbaar is, aan die oordeel van beoordelaars by hondeskoue oor. 'Suiwer wit' en 'rooi', sowel as 'swart', word as onaanvaarbaar beskou. [10] Die Hondeskuilingsklub van Brittanje laat ook room as 'n aanvaarbare pelskleur toe. [8] Beoordelaars mag goue apporteerhonde met pienk neuse of honde met 'n gebrek aan pigment, diskwalifiseer. Die goue apporteerhond se pels kan ook mahoniekleurig, wat 'rooikop' genoem word, wees, hoewel dit nie by Britse hondeskoue toegelaat word nie. Namate 'n goue appporteerhond ouer word, kan sy pels donkerder of ligter word, tesame daarmee dat die pels op en rondom die snoet ook merkbaar witter word. Babahondjies se pelse is gewoonlik baie ligter as wanneer hulle volwassenheid bereik. 'n Babahondjie met donkerder oorpunte kan egter aanduidend daarvan wees dat die hond by volwassenheid 'n donkerder kleur sal wees.
Die geaardheid van die goue apporteerhond is 'n uitstaande eienskap van die ras, en word beskryf as "vriendelik, saggeaard en selfversekerd". [8] Goue apporteerhonde is goeie troeteldiere vir 'n gesin, veral omdat hulle geduldig is met kinders. Hulle is nie 'eenmanshonde' nie en is oor die algemeen ewe liefdevol met vreemdelinge en dié wat hulle ken. [17] Hul vertrouende, sagte ingesteldheid maak van hulle swak waghonde. [18] Enige vorm van onuitgelokte aggressie of vyandigheid teenoor mense, honde of ander diere, hetsy in die skouring of in die gemeenskap, word by 'n goue apporteerhond as onaanvaarbaar beskou, en is dit nie in ooreenstemming met die karakter van die ras nie. 'n Goue apporteerhond moet ook nie uitermate skugter of senuweeagtig wees nie. [11] Die tipiese goue apporteerhond is kalm, van nature intelligent en gehoorsaam en met 'n uitsonderlike wil om plesier te verskaf.
Goue apporteerhonde is bekend vir hul intelligensie. Volgens Stanley Coren se The Intelligence of Dogs, is goue apporteerhonde die vierde mees intelligente hond - gemeet volgens gehoorsaamheid na 'n opdrag. Volgens Coren behoort die eerste drie plekke aan die borderkollie, die poedel en die Duitse herdershond.
Tipiese goue apporteerhonde is aktiewe en pretliewende diere. Hulle toon ook die buitegewoon geduldige gedrag van 'n hond wat geteel is om vir ure tydens 'n jagtog stil te sit. Volwasse goue apporteerhonde hou baie daarvan om te werk, en het 'n uitsonderlike vermoë om op 'n gegewe taak te fokus. Hulle sal werk totdat hulle ineenstort, en daarom moet daarteen gewaak word om hulle nie te oorwerk nie.
Ander kenmerke wat met hul jagerfenis verband hou, is hul grootte wat dit vir hulle moontlik maak om in en uit bote te skarrel, sowel as hulle buitensporige liefde vir water. Goue apporteerhonde is buitengewoon opleibaar - vanweë hul intelligensie, atletiese vermoëns en hul begeerte om hul hanteerders te behaag - en blink uit in gehoorsaamheidstoetse. Hulle is ook baie mededingend met betrekking tot ratsheid en ander vertoningsaksies. Strawwe opleidingsmetodes is onnodig, omdat goue apporteerhonde gewoonlik baie goed reageer met positiewe en optimale opleidingstyle. [19]
Goue apporteerhonde kom goed oor die weg met ander honde, katte en die meeste vee. Daar is veral waardering vir hulle hoë vlak van sosialiteit teenoor mense, sowel as hulle kalmte en gewilligheid om te leer. As gevolg hiervan word hulle gereeld as gidshonde, mobiliteitsbystandshonde en as soek- en reddingshonde gebruik.
Die gemiddelde leeftyd van 'n goue apporteerhond is ongeveer 11 tot 12 jaar. [22] [23] [24] Die ras is vatbaar vir spesifieke kwale, daarom moet troeteldiere vir jaarlikse ondersoeke na 'n veearts geneem word .
Dit is bekend dat goue apporteerhonde genetiese afwykings en ander siektes kan hê. Heupdisplasie is algemeen by die ras; wanneer 'n babahondjie aangekoop word, moet die stamboom van die hondjie bekend gemaak en nagegaan word om vas te stel of daar 'n geskiedenis van heupdisplasie by die hondjie se voorsate is. Vetsug is ook algemeen by die ras omdat goue apporteerhonde daarvan hou om te eet. Afhangende van die kos en hoe aktief die hond is, behoort babahondjies ongeveer drie koppies kos per dag eet en volwassenes drie tot vyf koppies. [13]
Kanker is die grootste oorsaak van die ras se sterftes. Volgens 'n gesondheidsstudie wat in 1998 deur die Goue apporteerhondvereniging van Amerika uitgevoer is, veroorsaak kanker 61,4% van Amerikaanse goue apporteerhonde se sterftes. Volgens 'n opname in 2004 deur die Britse hondeskuilingsklub is die syfer 38,8%. [23] Hoewel bekende telers wel poog om die babahondjies voor verkope vir afwykings na te gaan, word een-vyfde van die honde deur heup- en elmboogdisplasie geaffekteer. [25] [26] Oogsiektes is ook by die ras moontlik; katarakte is die algemeenste oogsiekte, maar hulle kan ook verskeie ander toestande opdoen.
Goue apporteerhonde kan aan hartsiektes, [25] kardiomiopatie en gewrigsiektes lei. Lang hare onder die ore, sowel as onder die buik en bene, koek saam in knope. Indien dit nie versorg word nie sal die harige knope met 'n skêr losgeknip moet word. Dit kan pyn en ongemak veroorsaak, en as dit te lank gelaat word, vererger die probleem. Goue apporteerhonde kan ook aan velsiektes ly; die mees algemene velprobleem is allergieë (wat dikwels lei tot akute, vogtige dermatitis). Hulle is ook dikwels allergies vir vlooie. [22]
Dit is nodig om goue apporteerhonde gereeld te versorg en af en toe te bad. Hul werp voortdurend tot 'n mate hare af, maar twee maal per jaar werp hulle geweldig baie hare af. Hulle ore moet gereeld skoongemaak word om oorinfeksies te voorkom. Terwyl dit onvermydelik is dat hulle hare sal werp, sal gereelde versorging (daagliks tot weekliks) die hoeveelheid hare wat hulle verloor verminder. As hulle oormatige hoeveelhede hare verloor, wat tot kaal kolle lei, kan dit 'n aanduiding van spanning of siekte wees.
Die goue apporteerhonde se ywerigheid om te behaag, het tot gevolg dat hulle konsekwente toppresteerders by gehoorsaamheidstoetse en behendigheidsaktiwiteite is. Hul uitstekende swemvermoë stel hulle in staat om die hondesport van dokspring te kan doen. 'n Natuurlike vermoë om voorwerpe te gaan haal, het tot gevolg dat hulle ook mededingend aan ander hondesportsoorte soos vliegbal en veldtoetse deelneem. [2]
Aangesien goue apporteerhonde so opleibaar is, word hulle dikwels vir belangrike take gebruik, byvoorbeeld as gidshonde vir blinde mense, om dwelms of bomme by lughawens uit te snuffel, of om mense tydens aardbewings en ander natuurlike rampe te red. [13] Hierdie ras word ook vir waterreddingsdoeleindes gebruik.
Die goue apporteerhond is oorspronklik in die middel van die 19de eeu in Skotland geteel. [1] [2] Destyds was jag van wilde voëls 'n gewilde sportsoort vir die welgestelde Skotse elite; die bestaande retrieverrasse was egter nie daartoe in staat om wild wat geskiet is in sowel water as op land te gaan haal nie. Aangesien die jagveld deurspek was van riviere en moerasgtige poele, was dit nodig om 'n hond te teel wat op land sowel as in die water die prooi sou kon gaan optel. Gevolglik is die beste waterspanjoels met die bestaande retrievers gekruis, wat gelei het tot die vestiging van die ras wat vandag bekend staan as die goue apporteerhond of goue retriever. [27] Die goue apporteerhond is die eerste keer naby Glen Affric in Skotland, by 'Guisachan', die hooglandgoed van Dudley Marjoribanks, 1ste Baron Tweedmouth, geteel. [28] Daar word vermoed dat die ras van die nou uitgestorwe Russiese spoorsnyerhond afkomstig is. [29] [30]
Verbeterings in gewere gedurende die 1800's het daartoe gelei dat meer wilde voëls oor groter afstande en oor toenemend moeilike terrein, geskiet is, wat tot 'n groter verlies aan voëls tydens die jag gelei het. As gevolg van hierdie verbetering in vuurwapens, het 'n behoefte aan 'n spesialisretriever ontstaan, omdat daar gevind is dat die patryshond- en jaghondrasse nie die prooi doeltreffend genoeg gaan haal het nie. Daar is dus met die teel van die hond begin om hierdie broodnodige rol te vervul. [17]
Die oorspronklike kruising was afkomstig van 'n geelkleurige retrieverreun, 'Nous', met 'n Tweed waterspanjoelteef, 'Belle'. [31] Die Tweed waterspanjoel is nou uitgesterf, maar was op daardie stadium algemeen in die hierdie gebied. Marjoribanks het Nous in 1865 by 'n ongeregistreerde werpsel retrieverhondjies, met andersins swart golwende pelse, gekoop. In 1868 het hierdie kruising 'n werpsel van vier hondjies opgelewer; hierdie vier hondjies het die basis van 'n teelprogram gevorm wat die Ierse patryshond, die sandkleurige bloedhond, die St. John's waterhond van Newfoundland, en nog twee swart retrievers met golwende pelse, ingesluit. Die bloedlyn is ook ingeteel, en na aanleiding van Marjoribanks se idee van die ideale jaghond, geselekteer. Sy visie was om 'n sterker en meer lewenskragtige hond as die bestaande retrievers, maar ook 'n hond wat saggeaard en opleibaar is, te teel. Russiese skaaphonde word nie in hierdie rekords genoem nie, en ook nie ander werkende honde-rasse nie. Die voorouers van die goue apporteerhond is, in ooreenstemming met Marjoribanks se oorspronklike doelwitte, almal sporthonde. Die goue apporteerhond was aktief en sterk, en kon dooie wild tydens jagtogte met 'n sagte greep in sy bek terugdra. [ volledige aanhaling nodig ] Verskeie organisasies, behalwe klubs, dra die belange van goue apporteerhonde op die hart. Ras-spesifieke aannemingsplekke soos die Goue apporteerklub van Skotland is so 'n organisasie wat in Augustus 2013 222 goue apporteerhonde by die historiese tuiste van die eerste goue apporteerhond byeengebring het.
Die registrasie van goue apporteerhonde is vir die eerste keer in 1903 deur die Hondeskuilingsklub as 'Goues met 'n platpels' aanvaar. Die honderas is die eerste keer in 1908 by skoue ten toon gestel, en in 1911 is erkenning aan hulle gegee as 'n retrieverras wat goud-of geelkleurig is.
In Julie 2006 het die Goue apporteerhondklub van Skotland 'n byeenkoms vir goue apporteerhonde by die geskiedkundige Guisachan-huis gehou. 'n Foto wat deur fotograaf Lynn Kipps geneem is, ter herdenking van die geleentheid, toon 188 goue apporteerhonde; dit is die meeste goue apporteerhonde wat tot op datum in een foto vasgevang is. [32]
Dit het nog 14 jaar geduur voordat die ras in Amerika erken is; dit is in 1925 deur die Amerikaanse hondeskuilingsklub gedoen. In 1938 is die Goue apporteerklub van Amerika gestig. Goue apporteerhonde is die honderas wat die tweede meeste by die Amerikaanse hondeskuilingsklub geregistreer word. Tot en met die jaar 1999 is 62.652 goue apporteerhonde geregistreer; die enigste ras wat meer geregistreer is, is die labrador retriever. [33] Volgens die hondehandleiding vir rasegte honde, wat deur die Amerikaanse hondeskuilingsklub gebruik word, word goue apporteerhonde aan die hand van die volgende eienskappe beoordeel: kleur, pels, ore, pote, neus, lyf, ens.
Die agbare Archie Marjoribanks het in 1881 'n goue apporteerhond na Kanada geneem; in 1894 is 'Lady' by die AKC geregistreer. Dit is die eerste rekord van die ras in hierdie land. Die ras is in 1927 vir die eerste keer in Kanada geregistreer, en die Goue apporteerhondklub van Ontario is in 1958 gestig. Die medewerkers van die klub was Cliff Drysdale, 'n Engelsman wat 'n Engelse goue apporteerhond na Kanada gebring het, en Jutta Baker, skoondogter van Louis Baker, wat die Northland hondeskulingklub besit het. [34] Die klub het later jare uitgebrei om die Goue apporteerklub van Kanada te word.
<ref>
tag; name "UK Breed Standard" defined multiple times with different content
<ref>
tag; name "Golden Retriever Extended Breed Standard: Origin of The Golden Retriever" defined multiple times with different content
{{cite journal}}
: Cite journal requires |journal=
(hulp)
{{cite journal}}
: Cite journal requires |journal=
(hulp)