Groot Soutmeer
| Groot Soutmeer | |
|---|---|
 Sentinel-2B-satellietbeeld van die Groot Soutmeer, met kleurverskille tussen die noordelike en suidelike gedeelte as gevolg van 'n spoorwegroete | |
| Koördinate: | 41°N 112°W / 41°N 112°W |
| Ligging: | Utah, Verenigde State |
| Soort: | Binnemeer |
| Oppervlakte: | 4 400 km² (1 700 myl²) |
| Gemiddelde diepte: | 4,9 m (16 vt) |
| Maksimum diepte: | 10 m (33 vt) |
| Volume: | 18,92 km³ |
| Lengte: | 120 km (75 myl) |
| Breedte: | 45 km (28 myl) |
| Opvangsgebied: | 55 685 km² (21 500 myl²) |
| Invloei: | Bear-, Jordan-, Weber-rivier |
| Uitvloei: | Geen |
| Eiland/e: | 8–15 |
| Nedersettings: | Metropolitaanse gebiede van Salt Lake City en Ogden |
Die Groot Soutmeer (Engels: Great Salt Lake), geleë in die noorde van die Amerikaanse deelstaat Utah, is die grootste soutwatermeer in die Westelike Halfrond (met 'n soutgehalte wat drie tot vyf keer so groot is soos dié van die wêreld se oseane), die grootste Amerikaanse meer tussen die Groot Meregebied en die Stille Oseaan, en die agtste grootste geslote bekken sonder natuurlike uitvloei op aarde. Die meer ontvang sy water van talle permanente of seisoenale riviere wat in die nabygeleë berge oos van die meer ontspring en waarvan die Bear-, Weber- en Jordan-riviere die grootste is.
Min lewensvorme word in die meer self aangetref, soos pekelgarnale, soutkreefte en bepaalde vlieëspesies, maar sy elf eilande, sy oewers en die omliggende vleie en modderbanke wemel van lewe. Die Groot Soutmeer is een van Utah se gewildste toeristetrekpleisters - met beperkte potensiaal vir swemsport. Daar is skoon wit sandstrande op Antelope Island - 'n eiland wat as Antelope Island State Park beskerm word. Die hoë soutkonsentraat van ongeveer 12 persent beteken dat 'n mens nie sommer in die meer se water sink nie - swemvaardighede word hier nie benodig nie. Die soutwater se smaak is egter onaangenaam, en dit kan onder meer oogirritasie veroorsaak.
Sonder natuurlike uitvloei is die Groot Soutmeer blootgestel aan Utah se son en die grootskaalse verdamping van water in die warm woestynstreek waardeur die hoë gehalte aan sout en minerale bepaal word. Naas die akkumulasie van minerale speel ook die afsetting van sedimente 'n belangrike rol. Die plat vallei, waarin die meer geleë is, is gevorm deur erosieprosesse in die nabygeleë bergwêreld. Sedimente is hier duisende voet hoog opgehoop. Die plat terrein dra by tot die groot variasies van die Groot Soutmeer se wateroppervlak. Selfs 'n klein styging van watervlakke in nat jare kan 'n grootskaalse uitbreiding van die meer se oppervlak tot gevolg hê.
In 1962 was die Groot Soutmeer 4 192 voet bo seevlak geleë, met 'n wateroppervlak van 969 vierkante myl. Gedurende die vroeë 1980's het dit 'n hoogte van 4 212 voet bo seevlak bereik, waarby die meer se oppervlak uitgebrei is tot 2 300 vierkante myl. Onafhanklik van hierdie variasies het die Groot Soutmeer sedert die middel van die 19de eeu met sowat die helfte gekrimp. In die tweede dekade van die 21ste eeu het droogtes die probleem vererger.
Die Groot Soutmeer is 'n oorblyfsel van Lake Bonneville, 'n uitgestrekte varswatermeer uit die Pleistoseen (omstreeks 75 000 tot 7 250 v.C.) wat destyds groot dele van Wes-Utah se valleie bedek het - met 'n lengte van rofweg 325 myl, 'n wydte van 135 myl en 'n diepte van 1 000 voet het sy oewers tot in die huidige deelstate Idaho en Nevada gestrek. Geleë buite Salt Lake City, Utah se hoofstad en grootste stedelike nedersetting waarvoor die meer die naamgewer was (tot 1868 was die stad se amptelike naam Great Salt Lake City[1]), en teen die westelike rand van die Wasatch Mountains (wat deel uitmaak van die Rotsgebergte), beslaan die Groot Soutmeer een van die kleiner bekkens binne die Groot Bekken (Great Basin).
Historiese strandoorde
[wysig | wysig bron]
Die meerwater se saliniteit beperk sy ekonomiese potensiaal, behalwe vir die ontginning van tafelsout en minerale sowel as die vangs van pekelwatergarnale. Nogtans het langs die Groot Soutmeer se oos- en suidoewer tussen 1870 en 1893 agt strandoorde ontstaan waarvan Saltair die bekendste was.[2] Vanaf 1893 tot sy vernietiging in 'n brandramp in 1925, en nog eens vanaf sy heropbou tot 'n verwoestende droogte in die 1930's was Saltair 'n gewilde ontspanningsplek. Seilsportgeesdriftiges het die soutmeer se potensiaal vir watersport reeds in die 19de eeu raakgesien. Op 10 Mei 1877 is 'n jagklub, The Great Salt Lake Yacht Club, met kaptein David Lazarus Davis as Commodore gestig.[3]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Visit Salt Lake: The Great Salt Lake. Besoek op 5 Augustus 2020
- ↑ Lynn Arave and Ray Boren: Walking Salt Lake City. Birmingham, AL: Wilderness Press 2012, bl. 241
- ↑ Great Salt Lake Yacht Club: History. Besoek op 5 Augustus 2020
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Algemene inligting
- Toerisme
- Saltair
- Fotoreekse
- Magnum Photos | National Geographic: Carolyn Drake se foto's van die Groot Soutmeer
- NASA Earth Observatory
- KSL.com: Will the Great Salt Lake be reduced to dust?
- Media
