Hachalu Hundessa

Hachalu Hundessa
Hachalu Hundessa in 2019.
Gebore1986[1]
Ambo, Oromia-streek, Ethiopië
Sterf29 Junie 2020(2020-06-29), op 33-34
Addis Abeba, Ethiopië
DoodsoorsaakSkietwonde
BeroepSanger, liedjieskrywer
Jare aktief2008-'20
StylEthiopiese musiek
EggenootFantu Demisse
Kinders2
Ouer(s)Gudatu Hora
Hundessa Bonsa

Hachalu Hundessa (Oromo: Haacaaluu Hundeessaa Boonsaa; Amharies: ሃጫሉ ሁንዴሳ; 1986[1] - 29 Junie 2020) was ’n Ethiopiese sanger, liedjieskrywer en menseregteaktivis. Hy het ’n aansienlike rol gespeel in die Oromo-protesoptogte van 2016 wat daartoe gelei het dat Abiy Ahmed die Oromo- Demokratiese Party en Ethiopiese Rewolusionêre Demokratiese Volksfront oorgeneem en in 2018 eerste minister geword het.[2]

Persoonlike lewe

[wysig | wysig bron]

Hachalu Hundessa is in 1986 in Ambo in die Oromia-streek van Ethiopië gebore[1] as die seun van Oromo-ouers.[3] Hy het as kind in skoolklubs gesing en beeste opgepas.[4] In 2003 is hy op 17-jarige ouderdom in hegtenis geneem weens deelname aan protesoptogte.[5] Hy was vyf jaar lank in die tronk en is in 2008 vrygelaat.[4]

Hundessa was getroud met Fantu Demisse, by wie hy twee dogters gehad het.[6]

Loopbaan

[wysig | wysig bron]

Hundessa het die meeste van die liedjies van sy eerste album gekomponeer en die liriek daarvoor geskryf terwyl hy in die tronk was. Die album, Sanyii Mootii, is in 2009 uitgereik. In 2013 het hy deur die VSA getoer en sy tweede album, Waa'ee Keenyaa, uitgereik; dit was die no. 1-Afrika-verkoper op Amazon Music.[4] Hundessa het ’n week voor sy dood bekend gemaak hy skryf aan sy derde album, Maal Mallisaa. In 2021 is die album op die herdenking van sy dood uitgereik.[7]

Hundessa se protesliedere het die Oromo-volk verenig en hulle aangespoor om teen onderdrukking in opstand te kom. Sy liedjies hou nou verband met die weerstand teen die regering wat in 2015 begin het en die Oromo-protesoptogte van 2016. Sy balade "Maalan Jira" (Wat se bestaan het ek) gaan oor die verskuiwing van die Oromo uit Addis Abeba. Maande nadat die enkelsnit in Junie 2015 uitgereik is, het protesoptogte teen die Addis Abeba-meesterpan deur die hele Oromia-streek voorgekom. Die liedjie het die "amptelike" lied geword van die opstandelinge sowel as een van die Oromo-musiekvideo's wat die meeste gekyk is.[8]

In Desember 2017 het Hundessa op ’n konsert in Addis Abeba gesing waar geld ingesamel is vir 700 000 Oromo wat verskuif is weens etniese geweld in die Somali-streek.[9]

Moord en nadraai

[wysig | wysig bron]

Hundessa is op die aand van 29 Junie 2020 in Addis Abeba geskiet.[5] Hy het in die hospitaal gesterf.[4] Duisende roubeklaers het buite die hospitaal byeengekom en die polisie het traangas gebruik om hulle uiteen te jaag. Twee mense is tydens die sanger se begrafnisdiens doodgeskiet en sewe beseer. Filenbar Uma, ’n lid van die opposisieparty die Oromo-bevrydingsfront, het vertel hoe sekuriteitsmagte geskiet het terwyl mense verhoed is om die begrafnis by te woon.[10]

Die polisie het verskeie verdagtes oor sy dood in hegtenis geneem.[5] Hundessa het na berig word doodsdreigemente ontvang, onder meer in die week voor sy dood.[5]

Hundessa se dood het protesoptogte in die Oromia-streek veroorsaak wat tot sowat 160 sterftes gelei het.[11] By protesoptogte in Adama is nege mense gedood en 75 beseer.[12] Nog mense is in opstande elders gedood, onder andere Hundessa se oom.[13]

Op 30 Junie 2020 is die internet in Ethiopië in ’n groot mate geblokkeer, ’n maatreël wat die regering gewoonlik tydens onrus toepas.[14]

Diskografie

[wysig | wysig bron]
  • Sanyii Mootii (2009)
  • Waa'ee Keenya (2013)
  • Maal Mallisaa (2021)[7]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 "The singer whose murder sparked Ethiopia protests". BBC News. 2 Julie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Julie 2020. Besoek op 13 Julie 2020.
  2. ↑ Ethiopian unrest fans destruction of Hailie Selassie statue in London, https://global.chinadaily.com.cn/a/202007/03/WS5efe91dba310834817256fd7.html, besoek op 3 Julie 2020 
  3. ↑ "Ethiopian singer buried amid ethnic unrest". BBC News (in Engels (VK)). 2 Julie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Augustus 2020. Besoek op 21 Julie 2020.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Lethabo (30 Junie 2020). "Hachalu Hundessa Death, Dead - Hachalu Hundessa Died, Killed, Wife, Wiki, Bio". Latest News South Africa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2020. Besoek op 30 Junie 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 "Deadly protests erupt after Ethiopian singer killed". BBC News. 30 Junie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2020. Besoek op 30 Junie 2020.
  6. ↑ Hachalu Hundessa - Ethiopia's murdered musician who sang for freedom, https://www.bbc.com/news/world-africa-53238206, besoek op 2 Julie 2020 
  7. ↑ 7,0 7,1 "Albamiin Haacaaluu Hundeessaa walleewwan 14 qabu torban dhufu akka gadhiifamu maatiin himan" (in Oromo).
  8. ↑ Ademo, Mohammed (31 Desember 2017). "Oromo Person of The Year 2017: Haacaaluu Hundeessaa". OPride. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Julie 2019. Besoek op 30 Junie 2020.
  9. ↑ Allo, Awol (30 Maart 2018). ""We are here": The soundtrack to the Oromo revolution gripping Ethiopia". African Arguments. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2020. Besoek op 30 Junie 2020.
  10. ↑ "Police block mourners from Ethiopian singer Hachalu Hundessa's funeral". Police block mourners from Ethiopian singer Hachalu Hundessa's funeral (in Turks). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Julie 2020. Besoek op 21 Julie 2020.
  11. ↑ Allo, Awol K. "Haacaaluu Hundeessaa: A towering musician and an Oromo icon". www.aljazeera.com.
  12. ↑ Dahir, Abdi Latif (30 Junie 2020). "Hachalu Hundessa, Ethiopian Singer and Activist, Is Shot Dead". The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2020. Besoek op 30 Junie 2020.
  13. ↑ Ghedamu, Feleke, Adebayo, Tefera, Bethlehem, Bukola. "Slain Ethiopian activist and singer buried as 81 killed in protests". CNN. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2020. Besoek op 3 Julie 2020.{{cite news}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  14. ↑ "Internet cut in Ethiopia amid unrest following killing of singer". NetBlocks (in Engels (VSA)). 30 Junie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Julie 2020.

Skakels

[wysig | wysig bron]