Harald Oorlogtand
Harald Oorlogtand (Oudnoors: Haraldr hilditǫnn; moderne Sweeds, Deens: Harald Hildetand; Noorweegs: Harald Hildetann; fl. 8ste eeu) was 'n legendariese koning van Denemarke wat in verskeie tradisionele bronne genoem word. Hy het sy vader, Randver, Ivar Vidfamne se skoonseun en vasalkoning in Seeland, Denemarke, as koning opgevolg en sy ryk uitgebrei. Volgens verskillende bronne kon hy ook oor Jutland, 'n deel van Swede en die historiese noordelike Duitse provinsie Wendland regeer het. Hy is glo eindelik oorwin en vermoor in die Slag van Bråvalla.
Naam
[wysig | wysig bron]Saxo Grammaticus gee in Gesta Danorum twee redes vir Harald se bynaam, "Oorlogtand". Volgens een tradisie het hy twee tande in 'n oorlog verloor teen Veseti, die heerser van Skone, en daarna het twee nuwe tande uitgegroei. Volgens 'n ander tradisie kom dit van die feit dat Harald uitstaande tande gehad het.[1] Sommige geleerdes meen egter die naam is afgelei van die woord vir "oorlogsheld".[2]
Tradisionele bronne
[wysig | wysig bron]In die meeste geskrifte word gesê Harald Oorlogtand het gelewe drie generasies voor die verowering van 'n deel van Engeland deur die seuns van Ragnar Lodbrok (860's-870's). Dit beteken hy het omstreeks die laat 8ste eeu gelewe, hoewel die genealogie wat hom aan die Wikingtydperk koppel twyfelagtig is.[3] Die bronne wat hom noem, is taamlik laat geskryf. Die uitvoerigste teks is in Saxo Grammaticus se kroniek Gesta Danorum (omstreeks 1200). 'n Yslandse geskrif, Sögubrot, uit die 13de eeu, gee min besonderhede oor hom en beskryf sy daramatiese dood uitvoeriger. Korter weergawes word aangetref in Hervarar saga (13de eeu), Lejrekroniken (12de eeu) en ander.[4] In die Poëtiese Edda (13de eeu) is 'n lied wat Harald se afstamming van Ivar Vidfamne noem.[5]
Erfenis
[wysig | wysig bron]Nadat sy oupa Ivar verdrink het, het die jong Harald na Seeland en Skone gereis, waar hy as koning aanvaar is. Hy is toe met 'n vloot na Swede, wat deur verskeie minder belangrike konings regeer is, om sy erfenis op te eis. Daar was later nie 'n koning in Swede of Denemarke wat nie as vasal heffings aan hom betaal het nie.
Volgens die Hervarar saga het Harald se nefie Sigurd Hring 'n (ondergeskikte) koning van Denemarke geword, 'n feit wat deur ander bronne oorgeneem is.[6] Sögubrot vertel egter Hring het Swede en Västergötland van sy oom geërf, terwyl Harald Denemarke en Östergötland vir homself gehou het.[7]
Die Slag van Bråvalla
[wysig | wysig bron]Toe Harald besef hy sal van ouderdom sterf, het hy aan Hring voorgestel dat hulle 'n groot veldslag tussen hulle hou. Bråvalla is as plek vir die slag gekies.[8] Harald het gehoop hy sal op die slagveld sterf en dan na Walhalla gaan, eerder as dat hy in sy bed sterf.
Harald het toe op die slagveld gesterf, en volgens Gesta Danorum was dit met die hulp van die god Odin. Toe Hring van sy teenstander se dood hoor, het hy opdrag gegee dat die soldate ophou veg. Hring, wat tradisioneel die vader van Ragnar Lodbrok was, het die heerser van Denemarke en Swede geword, maar nie van Noorweë, wat toe 'n lappieskombers van koninkryke was, nie.
Verwysings
[wysig | wysig bron]Bronne
[wysig | wysig bron]- Andersson, Ingvar (1947). Skånes historia: till Saxo och Skånelagen. Stockholm: Norstedts.
- Herrmann, Paul (1922) Die Heldensagen des Saxo Grammaticus. Leipzig: Engelmann.
- Nerman, Birger (1925) Det svenska rikets uppkomst. Stockholm: Generalstabens Litografiska Anstalt.
- Saxo Grammaticus (1905) The nine books of the Danish history of Saxo Grammaticus. Londen: Norroena Society [3]
- Tolkien, Christopher, & Turville-Petre, G. (eds) (1956) Hervarar Saga ok Heidreks. Londen: Viking Society for Northern Research. [4]
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
| Voorganger ← Ivar Vidfamne |
Legendariese Sweedse koning | Opvolger Sigurd Hring → |