Hatsjepsoet

Hatsjepsoet
Ook Hatshepsut, Hatjepsoet
’n Standbeeld van Hatsjepsoet in die Metropolitan Museum of Art.
’n Standbeeld van Hatsjepsoet in die Metropolitan Museum of Art.
Farao van die 18de Dinastie
Periode 1479-1458 v.C.
Voorganger Toetmoses II
Opvolger Toetmoses III
Vader Toetmoses I
Moeder Ahmose
Gebore Omstreeks 1508 v.C.
Oorlede 1458 v.C. (op 50)
Monumente Tempel van Karnak
Dodetempel van Hatsjepsoet
Hatsjepsoet in Egiptiese hiërogliewe
Serech of Horusnaam
G5
wsrst
D28		 D28
D28
Nebty-naam
G16
M13
t		 M4M4M4
Goue Horus-naam
G8
G5S24
O34		 N17
N17
Praenomen of troonnaam
M23
t		 L2
t
ramAatD28
Nomen of geboortenaam
G39N5
 
imn
n		 W9
t		 F4
t		 A51
Portaal  Portaalicoon   Antieke Egipte

Hatsjepsoet of Hatjepsoet ("Voorste van Adellike Dames";[1] 1508–1458 v.C.) was die vyfde farao van die 18de Dinastie van Antieke Egipte. Sy het in 1478 v.C. aan die bewind gekom en saam met haar stiefseun, Toetmoses III, regeer. Sy was die hoofvrou van Toetmoses II. Sy word deur Egiptoloë beskou as een van die suksesvolste farao's en sy het langer regeer as enige vrou van ’n inheemse Egiptiese dinastie. Volgens die Egiptoloog James Henry Breasted is sy ook "die eerste groot vrou in die geskiedenis waarvan ons weet".[2]

Hatsjepsoet was die dogter van Toetmoses I en sy hoofvrou, Ahmes. Haar man, Toetmoses II, was die seun van Toetmoses I en ’n sekondêre vrou, Moetneferet. Toetmoses III was die seun van Toetmoses II en ’n sekondêre vrou, Iset.

Bewind

[wysig | wysig bron]
Handelsbande is hervestig tydens Hapsjetsoet se bewind; hier word bome van Poent af ingevoer (Dodetempel van Hatsjepsoet).

In vroeë rekords word Hatsjepsoet genoem as medeheerser van 1479 tot 1458 v.C., wat ooreenstem met jaar 1 tot jaar 21 van die bewind van Toetmoses III.[3] Vandag glo Egiptoloë Hatsjepsoet het die amp van farao aangeneem en die lengte van haar bewind word gewoonlik as 22 jaar aangegee (21 jaar en 9 maande volgens die antieke historikus Manetho, wat toegang tot baie antieke dokumente gehad het wat nou verlore is).

Hatsjepsoet het die handelsbande hervestig wat beëindig is met die besetting van Egipte deur die Hyksos tydens die Tweede Oorgangstydperk. Sy het ook toesig gehou oor die voorbereidings en befondsing van ’n sending na die Land van Poent. Die vyf skepe op die sending het teruggekeer met 31 mirrebome; dit is die eerste poging op skrif om uitheemse bome te plant.

Hatsjepsoet was een van die aktiefste bouers van Antieke Egipte en het honderde bouprojekte in Bo- en Benede-Egipte aangepak. Latere farao's het probeer om aanspraak te maak op die eer vir van haar projekte. Soveel standbeelde is in haar tyd gebou dat feitlik elke groot museum in die wêreld ’n beeld van haar het.

Sy het nes ander farao's monumente laat bou by die Tempel van Karnak. Sy het twee obeliske, wat toe die hoogste ter wêreld was, by die ingang tot die tempel laat oprig. Die een staan vandag nog en is die hoogste antieke obelisk ter wêreld wat behoue gebly het.

Haar meesterstuk was haar dodetempel. Sy het dit by Deir el-Bahri laat bou, op ’n terrein op die westeroewer van die Nylrivier by die ingang van wat nou bekend is as die Vallei van die Konings. Haar geboue was die eerstes wat daar gebou is.

Die dodetempel met sy suile in perfekte harmonie het die fokuspunt van die geboue gevorm; dit is gebou minstens duisend jaar voor die Parthenon. Dit staan bo verskeie terrasse wat eens welige tuine gehuisves het. Dit is gebou in ’n groot krans wat daaragter uittroon. Dié en ander geboue van Hatsjepsoet word beskou as groot vorderings op die gebied van argitektuur.

Dood

[wysig | wysig bron]
’n Klipstandbeeld van Hatsjepsoet.
Die tempel van Hatsjepsoet met sy talle suile.

Hatsjepsoet is in haar 22ste bewindsjaar oorlede.[4] Die datum wat op ’n enkele stele aangegee word, stem ooreen met 16 Januarie 1458 v.C.[5]

Die oorsaak van haar dood is nie in enige geskrifte gevind nie. As die onlangse identifikasie van haar mummie reg is, het sy egter aan diabetes gely en is sy aan beenkanker dood wat deur haar liggaam versprei het.[6][7] Sy is begrawe in wat waarskynlik die eerste grafkelder in die Vallei van die Konings was.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Clayton, Peter (1994). Chronicle of the Pharaohs. Thames & Hudson. p. 104.
  2. ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Februarie 2017. Besoek op 13 September 2014.
  3. ↑ Dodson, Aidan; Dyan, Hilton (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 130. ISBN 0-500-05128-3.
  4. ↑ Tyldesley pp. 210.
  5. ↑ James P. Allen, "The Military Campaign of Thutmose III" in Hatshepsut: From Queen to Pharaoh, ed. Catherine Roehrig, The Metropolitan Museum of Art New York, Yale University Press, 2005. p. 261.
  6. ↑ Wilford, John Noble (27 Junie 2007). "Tooth May Have Solved Mummy Mystery" (in Engels). New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Junie 2019. Besoek op 29 Junie 2007.
  7. ↑ "Tooth Clinches Identification of Egyptian Queen" (in Engels). Reuters. 27 Junie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2009. Besoek op 13 April 2008.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]