Hiberno-Engels
| Hiberno‐Engels Hiberno-English | ||
|---|---|---|
| Gepraat in: |  Ierland.svg){kind=small} Verenigde Koninkryk
| |
| Gebied: | Ierland | |
| Totale sprekers: | omstreeks 5 miljoen | |
| Taalfamilie: | Indo-Europees Germaans Wes-Germaans Anglo-Fries Anglies Engels Hiberno‐Engels | |
| Skrifstelsel: | Latyns (Engelse alfabet) | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: | Ierland Verenigde Koninkryk
| |
| Gereguleer deur: | ||
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | en
| |
| ISO 639-2: | eng
| |
| ISO 639-3: | eng
| |
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Hiberno‐Engels (Engels: Hiberno-English, soms ook Ierse Engels of Anglo-Iers genoem) is die Engelse dialek wat in Ierland (Latyns: Hibernia) gebesig word. Dit word gewoonlik in twee hoofgroepe verdeel:[1]
- Suidelike Hiberno-Engels met 'n sterk invloed van Suidelike Britse Engels, en
- Noordelike Hiberno-Engels met 'n sterk Skots-Engelse invloed.
Taalkundiges gebruik die term Hiberno-Engels tans dikwels om spesifiek na dié variant van Engels te verwys wat deur Ierse sprekers met Gaeliese voorvaders gebesig word, terwyl Anglo-Iers in sy nouer betekenis slegs vir die gesproke en literêre taal van Engelse setlaars in Ierland en hul nakomelinge gebruik word.
Die Engelse taal is vir die eerste keer in die laat 12de eeu, die tydperk van die Normandiese inval, na Ierland gebring, veral deur soldate en setlaars, terwyl die destyds heersende Normandiese opperklas eerder Normandiese Frans as Engels gepraat het. Aanvanklik is Engels hoofsaaklik in 'n gebied rondom Dublin gebesig wat as die Pale bekend gestaan het, terwyl die res van die land steeds Ierssprekend was.
In die tyd van die Tudor-dinastie het die Ierse taal en kultuur die grootste deel van die gebied, wat aanvanklik aan die setlaars afgestaan moes word, herower, en selfs in die Pale het Iers sy oorspronklike status herwin. Saam met die Tudors se verowering van Ierland is die Engelse invloed en taal egter weer uitgebrei, veral in die tyd van die plantations, die stelselmatige kolonisasie van dele van Ierland.
Teen die middel van die 19de eeu was Engels al die meerderheidstaal in Ierland, en die taal het hierdie status tot vandag bewaar. Selfs Ierssprekendes kan gewoonlik vlot Engels praat.
Moderne Engels, soos dit vandag in Ierland gebesig word, toon sekere invloede van Iers ten opsigte van sy woordeskat, segswyses, grammatikale struktuur en uitspraak.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Loreto Todd & Ian Hancock: International English Usage. Londen: Guild Publishing 1986, bl. 231