Hibriedspesievorming

’n Hibried tussen ’n grys- en ysbeer.
Deel van 'n reeks oor
Genetika
Inleiding tot die genetika
Geneties gemanipuleerde organismes
Geskiedenis en regulering
Prosese
Toepassings
Twispunte
s • b • w

Hibriedspesievorming is ’n soort spesievorming waar ’n kruising tussen twee verskillende spesies tot ’n nuwe spesie lei wat reproduktief geïsoleer is van die ouerspesies. Van die 1940's af is geglo reproduktiewe isolasie tussen hibriede en hul ouers is ’n baie moeilike proses en dat hibriedspesies dus uiters skaars is. Nadat DNS-ontleding in die 1990's algemener geraak het, is ontdek hibriedspesievorming is ’n taamlik algemene verskynsel, veral onder plante.[1][2]

Hybriedspesies en die ekologie

[wysig | wysig bron]
Saxifraga osloensis is ’n natuurlike tetraploïede hibriedspesie.

’n Hibried kan unieke eienskappe (fenotipe) hê. Hierdie fenotipe kan in seldsame gevalle beter by die plaaslike omgewing aangepas wees as die ouerspesies en dit word dan deur natuurlike seleksie begunstig. As reproduktiewe isolasie terselfdertyd plaasvind, sal dit lei tot ’n aparte spesie. Die isolasie kan geneties, ekologies of vanweë ’n kombinasie van faktore wees.

As reproduktiewe isolasie nie plaasvind nie, kan die hibridiese bevolking terugteel en eindelik met een of albei ouerspesies vermeng raak. Dit sal lei tot vreemde gene in die ouerbevolking, ’n situasie wat introgressie genoem word. Introgressie is ’n bron van genetiese variasie en kan self spesievorming aanhelp. Daar is bewyse dat introgressie ’n algemene verskynsel is by plante, diere[3][4] en selfs mense,[5] waar genetiese materiaal van Neanderdallers en Denisova-hominiene verantwoordelik was vir ’n groot deel van die immuniteitgene in bevolkings buite Afrika.[6][7]

Vir ’n hibried om te oorleef, sal dit gewoonlik die vermoë moet hê om die beskikbare bronne beter te benut as die ouerspesies. Dit sal ook in sommige gevalle met die ouerspesies moet meeding. Hoewel grys- en ysbere afstammelinge kan hê, sal ’n hibried tussen die twee moeiliker in enige van die omgewings van die ouerspesies kan oorleef. Dit sal die hibried verhoed om ’n permanente bevolking te vestig.[8]

’n Hibried kan ook voordeel trek uit sekere situasies. Waar ’n paar nabyverwante spesies byvoorbeeld op ’n groep eilande voorkom, kan ’n hibried moontlik na ’n nuwe, onbewoonde eiland trek. Die hibriedbevolking sal dan direkte mededinging met hul ouerspesies vermy en tyd kry om gevestig te raak.[9]

Voorkoms by plante en diere

[wysig | wysig bron]

Genetika is meer aanpasbaar by plante en daarom kom hibriedspesievorming meer dikwels in die plantwêreld voor. Baie landbougewasse is hibriede met dubbele en driedubbele stelle chromosome, wat poliploïdie genoem word. Dit is gewoonlik dodelik by diere, waar ekstra stelle chromosome fetale ontwikkeling strem, maar in plante is dit meer algemeen.[10]

Wanneer geen verandering in die getal chromosome voorkom nie, word dit homoploïede hibriedspesievorming genoem,[1] en dit is wat gewoonlik by diere voorkom.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Arnold, M.L. (1996). Natural Hybridization and Evolution. New York: Oxford University Press. p. 232. ISBN 978-0-19-509975-1.
  2. ↑ Wendel, J.F. & Doyle, J.J. (1998): DNA Sequencing. In Molecular Systematics of Plants II. D.E. Soltis, P.S. Soltis, J.J. Doyle. Kluwer, Boston (red.), pp. 265–296.
  3. ↑ Dowling T. E., Secor C. L. (1997). "The role of hybridization and introgression in the diversification of animals". Annual Review Ecology and Systematics. 28: 593–619. doi:10.1146/annurev.ecolsys.28.1.593.
  4. ↑ Bullini L (1994). "Origin and evolution of animal hybrid species". Trends in Ecology and Evolution. 9 (11): 422–426. doi:10.1016/0169-5347(94)90124-4. PMID 21236911.
  5. ↑ Holliday T. W. (2003). "Species concepts, reticulations, and human evolution". Current Anthropology. 44 (5): 653–673. doi:10.1086/377663.
  6. ↑ Mendez, F.L.; Watkins, J.C.; Hammer, M.F. (12 Januarie 2013). "Neandertal Origin of Genetic Variation at the Cluster of OAS Immunity Genes". Molecular Biology and Evolution. 30 (4): 798–801. doi:10.1093/molbev/mst004.
  7. ↑ Mendez, F.L. (2012). Archaic introgression and natural selection in the evolution of modern humans: A study of genetic variation at the loci containing the immune genes OAS1 and STAT2 (Phd thesis). Universiteit van Arizona. Besoek op 6 Desember 2013.
  8. ↑ "Bear shot in N.W.T. was grizzly-polar hybrid". Cbc.ca. 30 April 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Julie 2010. Besoek op 9 Maart 2011.
  9. ↑ Larsen, P.A.; Marchán-Rivadeneira, M.R.; Baker, R.J. (5 Januarie 2010). "Natural hybridization generates mammalian lineage with species characteristics". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. doi:10.1073/pnas.1000133107.
  10. ↑ von Wettstein, F. (1927). "Die Erscheinung der Heteroploidie, besonders im Pflanzenreich". Ergebnisse der Biologie. 2: 311–356. doi:10.1007/978-3-642-49712-4_5.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]