Hindoestani

Hindoestani
ہندوستانی, हिन्दुस्तानी, Hindustānī 
Uitspraak: Hindi: [ɦɪndʊstaːniː]
Oerdoe: [ɦɪnduːstaːniː]
Gepraat in: Vlag van Fidji Fidji
Vlag van Indië Indië
Vlag van Pakistan Pakistan 
Gebied: Suid-Asië en Oseanië
Totale sprekers: 324 miljoen (moedertaal)
214 miljoen (tweede taal)[1][2] 
Rang: 3/4
Taalfamilie: Indo-Europees
 Indo-Irannees
  Indo-Aries
   Sentrale sone
    Westelike Hindi
     Hindoestani 
Skrifstelsel: Persies-Arabies en Devanagari 
Amptelike status
Amptelike taal in: Vlag van Fidji Fidji as Fidjiaanse Hindi
Vlag van Indië Indië as Hindi en Oerdoe
Vlag van Pakistan Pakistan as Oerdoe
Gereguleer deur: Vlag van Indië Central Hindi Directorate (Hindi)[3]
Vlag van Pakistan National Language Authority (Oerdoe)
Vlag van Indië National Council for Promotion of Urdu Language (Oerdoe)[4]
Taalkodes
ISO 639-1: hi, ur
ISO 639-2: hin, urd
ISO 639-3: urd hin, urd 
Verspreiding van Hindoestani
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Hindoestani (ہندوستانی, हिन्दुस्तानी, Hindūstānī, letterlik: "uit Hindoestan")[5][6] is die lingua franca van Noord-Indië en Pakistan; bekend onder sy letterkundige vorm as Hindi-Oerdoe (Devanagari: हिन्दी-उर्दू of हिंदी-उर्दू, Nastaliq: ہندی-اردو) en in die verlede is dit ook Hindui, Hindavi, en later Rekhta, Dehlavi, Hindi en Oerdoe genoem.[7][8] Dit is 'n Indo-Aries taal, wat veral op die Khariboli-dialek van Delhi en aangrensende gebiede in Noord-Indië gebaseer is,[9] maar ook 'n groot aantal leenwoorde aan Persies, Arabies, Sanskrit en Turks ontleen het.[10][11] Hindoestani is 'n plurisentriese taal met twee gestandaardiseerde registers: Hindi en Oerdoe.[12][13][9][14] 'n Derde vorm is Fidjiaanse Hindi, een van drie amptelike tale van Fidji.[15]

Die woord "Hindoestani" in Devanagari- en Persies-Arabiese skrif
Gebiede waar Hindi of Oerdoe die amptelike taal is

   Provinsiale vlak

   Sekondêre provinsiale taal

   Nasionale vlak

Die konsep van 'n Hindoestani-taal as 'n "verenigde taal" of "versmeltingstaal" is deur Mahatma Gandhi voorgestaan.[16] In die destydse Brits-Indië het Hindoestani as ampstaal gedien, maar met die Verdeling van Indië word meer en meer 'n verskil tussen Hindi en Oerdoe beklemtoon, veral uit politieke redes.

Die eerste bekende poësie van Hindoestani in die vorm van Oud-Hindi dateer uit 769 n.C.[17] Gedurende die Sultanaat van Delhi in Indië het Hindoe- en Islamitiese kulture in kontak gekom, waarvolgens die Prakrit-basis van Oud-Hindi met leenwoorde uit Persies verryk is, wat gelei het tot die huidige vorm van Hindoestani.[18][19][20][21][22][23] Die Hindoestani-taal het tydens die Indiese Onafhanklikheidsbeweging 'n uitdrukking van die Indiese nasionale eenheid geword,[24][25] en word steeds deur die bevolking van die Noord-Indiese subkontinent as die algemene taal gebesig,[26] wat deur die Hindoestani-woordeskat in beide Bollywood-rolprente en liedjies weerspieël word.[27][28]

Die kernwoordeskat van die taal is afkomstig uit Prakrit ('n nasaat van Sanskrit),[29][17][30][31] met 'n aansienlike leenwoorde van Persies en Arabies (via Persies).[32][33][17][34] Die aantal sprekers kan net geskat word. Volgens Ethnologue se 2019-skatting sal Hindi en Oerdoe, as hulle onder Hindoestani saamgevat word, met 785 miljoen moedertaal- en tweede taalsprekers die derde mees gesproke taal wêreldwyd wees, ná Engels en Mandaryns,[35] alhoewel dit miljoene insluit wat hul moedertaal tydens die Indiese sensus as "Hindi" aangegee het, maar 'n ander Hindi-taal as Hindoestani besig.[36] Die totale aantal Hindi-Oerdoe-sprekers is in 1995 met meer as 300 miljoen aangegee, wat van Hindoestani die derde of vierde mees gebruikte taal wêreldwyd maak.[37][17]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Hindi". Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020. Besoek op 5 Oktober 2015.
  2. ↑ (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Urdu". Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2020. Besoek op 5 Oktober 2015.
  3. ↑ (en) "Central Hindi Directorate: Introduction". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2012. Besoek op 19 Mei 2015.
  4. ↑ (en) "National Council for Promotion of Urdu Language". Urducouncil.nic.in. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Mei 2020. Besoek op 19 Mei 2015.
  5. ↑ (en) "About Hindi-Urdu". Noord-Carolina Staatsuniversiteit. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Augustus 2009. Besoek op 9 Augustus 2009.
  6. ↑ (en) Ray, Aniruddha (2011). The Varied Facets of History: Essays in Honour of Aniruddha Ray. Primus Books. ISBN 978-93-80607-16-0.
  7. ↑ (en) Mohammad Tahsin Siddiqi (1994), Hindustani-English code-mixing in modern literary texts, University of Wisconsin, https://books.google.com/?id=vnrTAAAAMAAJ 
  8. ↑ (en) Lydia Mihelič Pulsipher; Alex Pulsipher; Holly M. Hapke (2005), World Regional Geography: Global Patterns, Local Lives, Macmillan, ISBN 978-0-7167-1904-5, https://books.google.com/?id=WfNaSNNAppQC 
  9. ↑ 9,0 9,1 (en) Concise Encyclopedia of Languages of the World. Elsevier. 2010. p. 497. ISBN 978-0-08-087775-4.
  10. ↑ (en) Michael Huxley (editor) (1935), The Geographical magazine, Volume 2, Geographical Press, http://books.google.com/?id=Z1xOAAAAIAAJ 
  11. ↑ (en) Great Britain, Royal Society of Arts (1948), Journal of the Royal Society of Arts, Volume 97, http://books.google.com/?id=fx_SAAAAMAAJ 
  12. ↑ (en) Basu, Manisha (2017). The Rhetoric of Hindutva. Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-14987-8.
  13. ↑ (en) Peter-Dass, Rakesh (2019). Hindi Christian Literature in Contemporary India. Routledge. ISBN 978-1-00-070224-8.
  14. ↑ (en) Robert E. Nunley, Severin M. Roberts, George W. Wubrick, Daniel L. Roy (1999), The Cultural Landscape an Introduction to Human Geography, Prentice Hall, ISBN 0-13-080180-1, http://books.google.com/?id=7wQAOGMJOqIC 
  15. ↑ (en) Dr. A. Tschentscher, LL. M. "Section 4 of Fiji Constitution". www.servat.unibe.ch. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2020. Besoek op 25 Augustus 2012.
  16. ↑ (en) "After experiments with Hindi as national language, how Gandhi changed his mind". Prabhu Mallikarjunan. The Feral.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 (en) Delacy, Richard; Ahmed, Shahara (2005). Hindi, Urdu & Bengali. Lonely Planet. pp. 11–12.
  18. ↑ (en) "Women of the Indian Sub-Continent: Makings of a Culture – Rekhta Foundation". Google Arts & Culture. Besoek op 25 Februarie 2020.
  19. ↑ (en) Matthews, David John; Shackle, C.; Husain, Shahanara (1985). Urdu literature. Urdu Markaz; Third World Foundation for Social and Economic Studies. ISBN 978-0-907962-30-4.
  20. ↑ (en) Dhulipala, Venkat (2000). The Politics of Secularism: Medieval Indian Historiography and the Sufis. University of Wisconsin–Madison. p. 27.
  21. ↑ (en) Indian Journal of Social Work, Volume 4. Tata Institute of Social Sciences. 1943. p. 264.
  22. ↑ (en) Mody, Sujata Sudhakar (2008). Literature, Language, and Nation Formation: The Story of a Modern Hindi Journal 1900–1920. University of California, Berkeley. p. 7.
  23. ↑ (en) Kesavan, B. S. (1997). History Of Printing And Publishing In India. National Book Trust, India. p. 31. ISBN 978-81-237-2120-0.
  24. ↑ (en) Hans Henrich Hock (1991). Principles of Historical Linguistics. Walter de Gruyter. p. 475. ISBN 978-3-11-012962-5.
  25. ↑ (en) Masica, Colin P. (1993). The Indo-Aryan Languages. Cambridge University Press. pp. 430 (Appendix I). ISBN 978-0-521-29944-2.
  26. ↑ (en) Ashmore, Harry S. (1961). Encyclopaedia Britannica: a new survey of universal knowledge, Volume 11. Encyclopædia Britannica. p. 579.
  27. ↑ (en) Tunstall, Jeremy (2008). The media were American: U.S. mass media in decline. Oxford University Press. p. 160. ISBN 978-0-19-518146-3.
  28. ↑ (en) Hiro, Dilip (2015). The Longest August: The Unflinching Rivalry Between India and Pakistan. PublicAffairs. p. 398. ISBN 978-1-56858-503-1.
  29. ↑ (en) Gube, Jan; Gao, Fang (2019). Education, Ethnicity and Equity in the Multilingual Asian Context. Springer Publishing. ISBN 978-981-13-3125-1.
  30. ↑ (en) Kuiper, Kathleen (2010). The Culture of India. Rosen Publishing. ISBN 978-1-61530-149-2.
  31. ↑ (en) Chatterji, Suniti Kumar; Siṃha, Udaẏa Nārāẏana; Padikkal, Shivarama (1997). Suniti Kumar Chatterji: a centenary tribute. Sahitya Akademi. ISBN 978-81-260-0353-2.
  32. ↑ (en) Draper, Allison Stark (2003). India: A Primary Source Cultural Guide. Rosen Publishing Group. ISBN 978-0-8239-3838-4.
  33. ↑ (en) Ahmad, Aijaz (2002). Lineages of the Present: Ideology and Politics in Contemporary South Asia. Verso. p. 113. ISBN 978-1-85984-358-1.
  34. ↑ (en) Dalmia, Vasudha (31 Julie 2017). Hindu Pasts: Women, Religion, Histories. SUNY Press. p. 310. ISBN 978-1-4384-6807-5.
  35. ↑ (en) "What are the top 200 most spoken languages?". 3 Oktober 2018.
  36. ↑ (en) "Scheduled Languages in descending order of speaker's strength – 2011" (PDF). Registrateur-generaal en sensuskommissaris van Indië. 29 Junie 2018.
  37. ↑ (en) Gambhir, Vijay (1995). The Teaching and Acquisition of South Asian Languages. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3328-5.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]