Hydrangea
| Hydrangea | |
|---|---|
| |
| Hydrangea macrophylla | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eudicots |
| Klade: | Asterids |
| Orde: | Cornales |
| Familie: | Hydrangeaceae |
| Genus: | Hydrangea Gronov. ex L. |
| Spesies | |
| Sinonieme[1] | |
| |
Hydrangea (/haɪˈdreɪndʒiə/)[2] ook bekend as hortensia, is 'n genus van meer as 75 spesies van plante inheems aan Asië en die Amerikas. Verreweg die grootste spesiediversiteit is in Oos-Asië, veral China, Korea en Japan. Die meeste is struike 1-3m hoog, maar sommige is klein bome, en ander is lianae bereik tot 30m deur bome op te klim. Hulle kan óf bladwisselend óf immergroen wees, al is die wyd gekweekte gematigde spesies almal bladwisselend.[3]
Die woord Hydrangea kom van Oud-Grieks en beteken ‘water vaartuig’ (van ὕδωρ water + ἄγγος of αγγεῖον vaartuig), met verwysing na die vorm van sy saadkapsules.[4] Die vroeër naam, Hortensia, is 'n Latynse weergawe van die Franse voornaam Hortense, ter ere van die Franse sterrekundige en wiskundige Nicole-Reine Hortense Lepaute.[5]
Kleure en grondsuurheid
[wysig | wysig bron]
In meeste spesies, is die blomme wit, maar in ander (veral H. macrophylla), kan hulle blou, rooi, pienk, ligte pers, of donker pers wees. In hierdie spesies, blomme kleurverandering vind plaas as gevolg van die teenwoordigheid van aluminium ione wat beskikbaar is of vasgemaak is, afhangende van die grond pH.[6][7] Vir die H. macrophylla en H. serrata kultivars, die blomkleur kan bepaal word deur die relatiewe suurheid van die grond: 'n suur grond (pH onder 7), sal beskikbare aluminiumione hê en gewoonlik blomme produseer wat blou tot pers is,[8] terwyl 'n alkaliese grond (pH bo 7) sal aluminiumione vasbind en pienk of rooi blomme produseer. Dit word veroorsaak deur 'n kleurverandering van die blompigmente in die teenwoordigheid van aluminiumione wat in hiperakkumulerende plante opgeneem kan word.[9] Om die pH van potgrond of mengsels te verlaag, verander gewoonlik nie die blomkleur na blou nie, want hierdie gronde het geen aluminiumione nie. Die vermoë om 'n hydrangea blou of pienk te maak, word ook deur die kultivar beïnvloed. Sommige plante word gekies vir hul vermoë om blou te word, terwyl ander geteel en gekies word om rooi, pienk of wit te wees. Die blomkleur van die meeste ander Hortensia-spesies word nie deur aluminium beïnvloed nie en kan nie verander of verskuif word nie.
Spesies
[wysig | wysig bron]
Onder is 'n gedeeltelike lys van spesies:
- Hydrangea anomala – Himalaja, suidwes China
- Hydrangea arborescens – oos Noord Amerika
- Hydrangea aspera – China, Himalaja
- Hydrangea bretschneideri – China
- Hydrangea chinensis – China en Taiwan
- Hydrangea chungii – China
- Hydrangea cinerea – oos Verenigde state
- Hydrangea coenobialis – China
- Hydrangea davidii – China
- Hydrangea glaucescens – China, Mianmar en Viëtnam
- Hydrangea gracilis – China
- Hydrangea heteromalla – Himalaja, wes en noord China
- Hydrangea hirta – Japan
- Hydrangea hydrangeoides – Ulleungdo, Japan, Kurils
- Hydrangea hypoglauca – China
- Hydrangea integrifolia – China
- Hydrangea involucrata – Japan, Taiwan
- Hydrangea jelskii – Andes
- Hydrangea kwangsiensis – China
- Hydrangea kwangtungensis – China
- Hydrangea lingii – China
- Hydrangea linkweiensis – China
- Hydrangea longifolia – China
- Hydrangea longipes – wes China
- Hydrangea macrocarpa – China
- Hydrangea macrophylla – suidoos Japan, suid China
- Hydrangea mangshanensis – China
- Hydrangea paniculata – oos China, Japan, Korea, Sakhalin
- Hydrangea peruviana – Costa Rica en Panama, Andes
- Hydrangea petiolaris – Japan, Korea, Sakhalin
- Hydrangea quercifolia – suidoos Verenigte State
- Hydrangea radiata – southeast Verenigte State
- Hydrangea robusta – China, Himalaja
- Hydrangea sargentiana – westerlike China
- Hydrangea scandens – suiderlike Japan tot die Filippyne
- Hydrangea serrata – Japan, Korea
- Hydrangea serratifolia – Chile, wes Argentina
- Hydrangea strigosa – China
- Hydrangea stylosa – China
- Hydrangea tarapotensis – Andes
- Hydrangea xanthoneura – China
- Hydrangea zhewanensis – China
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Hydrangea Gronov. ex L." Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2021. Besoek op 17 September 2021.
- ↑ Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
- ↑ "The United States National Arboretum: Hydrangea FAQ". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2013. Besoek op 27 November 2008.
- ↑ Gledhill, David (2008). "The Names of Plants". Cambridge University Press. ISBN 9780521866453 (hardback), ISBN 9780521685535 (paperback). pp 50, 206
- ↑ "hortensia | Definition of hortensia in English by Oxford Dictionaries". Oxford Dictionaries | English. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2017. Besoek op 7 Desember 2017.
- ↑ "Publications - UGA Cooperative Extension". www.caes.uga.edu. Besoek op 31 Mei 2018.
- ↑ "USDA: Hydrangea Questions and Answers". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2013. Besoek op 31 Mei 2018.
- ↑ "Hydrangea". Encyclopædia Britannica (11de) 14. (1911). Cambridge University Press. “...but by the influence of sundry agents in the soil, such as alum or iron, they become changed to blue” .
- ↑ "Hydrangea Plants".