Interslawies

Interslawies
medžuslovjansky
меджусловјанскы
Geskep deur: Vojtěch Merunka en Jan van Steenbergen 
Omstandigheid en gebruik: Hulptaal vir kommunikasie tussen Slawiërs in Sentraal- en Oos-Europa
Totale sprekers: 2000 (2017)[1]
Kategorie (doel): kunstaal
 internasionale hulptaal
  sonale hulptaal
   pan-Slawiese taal
    Interslawies
Taalkodes
ISO 639-1: geen
ISO 639-2:
ISO 639-3: isv 
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Interslawies (medžuslovjansky jezyk, меджусловјанскы језык [mɛd͡ʑusɫɔ'vjanskɪ 'jæzɪk]) is 'n kunsmatige taal wat ontwerp is om kommunikasie met en tussen verteenwoordigers van verskillende Slawiese volke te vergemaklik. Die grondgedagte is dat die Slawiese tale so eenders is dat dit op grond van gemeenskaplike eienskappe moontlik moet wees om 'n taal te skep wat deur alle Slawiërs sonder voorafgaande studie verstaan kan word.[2] Grammatika sowel as woordeskat is gebaseer op die hierdie ooreenkomste. Gevolglik het Interslawies drie geslagte en 'n volledige verbuiging en vervoeging, in teenstelling met hoogs vereenvoudigde internasionale hulptale soos Esperanto en Interlingua. Interslawies word geskryf met sowel die Latynse as die Cyrilliese alfabet.

Die taal word hoofsaaklik in internetverkeer gebruik, maar bevat ook 'n aantal elektroniese en gedrukte publikasies. Boonop vind internasionale konferensies sedert 2017 plaas. In teenstelling met baie soortgelyke projekte het Interslawies nie 'n sambreelorganisasie nie, maar kan die ongeveer 15 000 gebruikers en belangstellendes hoofsaaklik op sosiale media gevind word. Besluite oor leerhulpbronne, grammatika en woordeskat word deur 'n komitee van vyf lede geneem.[3]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Deur die eeue heen is baie pogings aangewend om 'n gemeenskaplike literêre taal vir Slawiërs te skep. Die eerste Pan-Slawiese grammatika is in die jare 1659–1666 geskryf deur die Kroatiese priester Juraj Križanić. Tientalle ander projekte het in die 19de en 20ste eeu die lig gesien. Aanvanklik het hul skrywers geglo dat alle Slawiërs verenig kon word deur 'n gemeenskaplike skryftaal, wat 'n moderne voortsetting van die Ou Kerkslawies sou wees. Later het die doelstelling geleidelik verander en het hulle bloot probeer om (dikwels met Esperanto as voorbeeld) 'n taal vir die onderlinge kommunikasie tussen verskillende Slawiese volke te skep. Na die Tweede Wêreldoorlog het hierdie idee op die agtergrond verdwyn, maar aan die begin van die 21ste eeu het dit danksy die koms van die internet 'n nuwe impuls gekry.

Die hedendaagse Interslawies is in 2006 onder die naam Slovianski begin deur 'n groep mense uit verskillende lande. Hulle het 'n eenvoudige en naturalistiese taal beoog wat die Slawiërs kan verstaan ​​sonder dat hulle dit geleer het, en wat slegs bestaan ​​uit materiaal wat in alle of die meeste Slawiese tale voorkom, sonder kunsmatige toevoegings. In 2012 het Slovianski etlike honderde sprekers gehad.[4]

In 2010 het die Tsjeggiese informatikus Vojtěch Merunka 'n ander Pan-Slawiese taalprojek publiseer, genaamd Novoslovienskij ("Nieuslawies").[5] Anders as Slovianski, was dit nie baseer op die moderne Slawiese tale nie, maar was dit 'n poging om Ou Kerkslawies te vereenvoudig en by die moderne tyd aan te pas. Vanaf 2011 het albei projekte nou saamgewerk onder die gemeenskaplike naam Interslawies, 'n naam wat in 1908 vir die eerste keer deur die Tsjeg Ignác Hošek voorgestel is.[6] In 2017 het hulle uiteindelik saamgesmelt in een enkele standaardtaal.

Interslawies speel ook 'n rol in die Tsjeggiese regisseur Václav Marhoul se rolprent The Painted Bird, wat tydens die Venesiaanse filmfees van 2019 vrygestel is.[7][8] Hierdie rolprent, 'n swart-wit verfilming van Jerzy Kosinski se roman Die geverfde voël, beskryf die ervarings van 'n (waarskynlik joodse) seuntjie wat tydens die Tweede Wêreldoorlog rondval op 'n platteland iewers in Oos-Europa en wegkruip onder wrede kleinboere. Hierin is Interslawies die taal van die plattelandse inwoners. Marhoul was op soek na 'n "Slawiese Esperanto" om nie 'n spesifieke Slawiese volk te identifiseer met die gruweldade wat in die film afspeel nie.[9][10]

Veral sedert die première van die film het die gebruikersgemeenskap van Interslawies vinnig gegroei. Tans het die hoofgroep op Facebook meer as 15.000 gebruikers en belangstellendes.[11]

Eienskappe

[wysig | wysig bron]

Skryfstelsel

[wysig | wysig bron]

'n Belangrike beginsel van Interslawies is dat elke Slaaf die taal maklik op sy eie sleutelbord kan skryf.[12] Daarom kan dit met die Latynse sowel as die Cyrilliese alfabet geskryf word. Die Latynse alfabet bestaan uit 30 letters, insluitend drie digrawe (dž, lj, nj) en vier letters met 'n omgekeerde kappie (š, ž, č, ě). Die Cyrilliese alfabet bevat letters uit Serwies en Masedonies (ј, љ, њ), Russies en Belarussies (ы) en Oekraïens (є). Alternatiewe spellings word voorgestel vir letters wat nie op alle Slawiese sleutelborde voorkom nie.

- Latyns A B C Č D DŽ E Ě F G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Y Z Ž
Cyrillies А Б Ц Ч Д ДЖ Е Є Ф Г Х И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Ш Т У В Ы З Ж
Uitspraak (IFA) ɑ
a		 b t͡s t͡ʃ
t͡ʂ		 d d͡ʒ
d͡ʐ		 ɛ
e		 jɛ f g
ɦ		 x i
ɪ		 j k l
ɫ		 lʲ
ʎ		 m n nʲ
ɲ		 o
ɔ		 p r s ʃ
ʂ		 t u v
ʋ		 ɪ
ɨ		 z ʐ
ʒ

Afgesien van die basiese alfabet hierbo, kan in die Latynse alfabet ook 'n reeks addisionele letters gebruik word. Hulle verskil van die standaardortografie deur 'n diakritiese teken toe te voeg en is bedoel om bykomende etimologiese inligting oor te dra en Interslawies direk aan Ou Kerkslawies te koppel.

Opsionele tekens Å Ć D́ Đ Ė Ę Ĺ Ń Ȯ Ŕ Ś T́ Ų Ź
Uitspraak (IFA) ɒ t͡ɕ dʲ
ɟ		 d͡ʑ ɛ
ǝ		 jæ lʲ
ʎ		 nʲ
ɲ		 ə
ʌ		 rʲ
r̝		 sʲ
ɕ		 tʲ
c		 o
ʊ		 zʲ
ʑ

Grammatika

[wysig | wysig bron]

Interslawies het, net soos die ander Slawiese tale, drie geslagte (manlik, vroulik, onsydig). Selfstandige naamwoorde, byvoeglike naamwoorde, voornaamwoorde en telwoorde word verbuig in sewe naamvalle (nominatief, genitief, datief, akkusatief, instrumentalis, lokatief, vokatief) in enkelvoud en meervoud. Daar bestaan rofweg vier deklinasies. Daar is geen lidwoorde in Interslawies nie. Werkwoorde word vervoeg volgens tyd (teenwoordige tyd, verlede tyd, toekomende tyd), persoon, wyse en getal. Daarnaas beskik werkwoorde oor die kategorie aspek, waarmee die voltooidheid of onvoltooidheid van 'n handeling uitgedruk word.

Dit is kenmerke wat gewoonlik in internasionale hulptale angsvallig vermy word. Nogtans is 'n hoë mate van vereenvoudiging bereik deur onreëlmatigheid tot 'n minimum te beperk.

Voorbeeld

[wysig | wysig bron]

Hier volg die Onse Vader in Interslawies:

Latynse alfabet Cyrilliese alfabet Vertaling

Otče naš, ktory jesi v nebesah,
nehaj sveti se ime Tvoje.
Nehaj prijde kraljevstvo Tvoje,
nehaj bude volja Tvoja, kako v nebu tako i na zemji.
Hlěb naš vsakodenny daj nam dnes,
i odpusti nam naše grěhy,
tako kako my odpuščajemo našim grěšnikam.
I ne vvedi nas v pokušenje,
ale izbavi nas od zlogo.
Ibo Tvoje jest kraljevstvo i moč i slava, na věky věkov.
Amin.[13]

Отче наш, кторы јеси в небесах,
нехај свети се име Твоје.
Нехај пријде краљевство Твоје,
нехај буде воља Твоја, како в небу тако и на земји.
Хлєб наш всакоденны дај нам днес,
и одпусти нам наше грєхы,
тако како мы одпушчајемо нашим грєшникам.
И не введи нас в покушенје,
але избави нас од злого.
Ибо Твоје јест краљевство и моч и слава, на вєкы вєков.
Амин.

Onse Vader wat in die hemele is,
laat u Naam geheilig word,
laat u koninkryk kom,
laat u wil geskied, soos in die hemel net so ook op die aarde.
Gee ons vandag ons daaglikse brood,
en vergeef ons ons skulde,
soos ons ook ons skuldenaars vergewe.
En lei ons nie in die versoeking nie,
maar verlos ons van die Bose.
Want aan U behoort die koninkryk en die krag en die heerlikheid tot in ewigheid.
Amen.

Literatuur

[wysig | wysig bron]
  • (de) Barandovská-Frank, Věra. Panslawische Variationen. Brosch, Ciril i Fiedler, Sabine (ed.), Florilegium Interlinguisticum. Festschrift für Detlev Blanke zum 70. Geburtstag. Peter Lang Internationaler Verlag der Wissenschaften, Frankfurt am Main, 2011, ISBN 978-3-631-61328-3, bl. 209–236.
  • (eo) Duličenko, Aleksandr D. Pravigo de la slava interlingvistiko: slava reciprokeco kaj tutslava lingvo en la historio de Slavoj. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, no. 57:2, June 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, bl. 75–101.
  • (en) Kocór, Maria, et al. Zonal Constructed Language and Education Support of e-Democracy – The Interslavic Experience. Sokratis K. Katsikas & Vasilios Zorkadis eds., E-Democracy – Privacy-Preserving, Secure, Intelligent E-Government Services. 7th International Conference, E-Democracy 2017, Athens, Greece, December 14–15, 2017, Proceedings (Communications in Computer and Information Science no. 792, Springer International Publishing, 2017, ISBN 978-3-319-71116-4, 978-3-319-71117-1), bl. 15–30.
  • (en) Kuznetsov, Nikolai. The Interslavic Language: Way of Communication Among the Slavic Nations and Ethnic Groups. Journal of Ethnophilosophical Questions and Global Ethics 2.1 (2018): bl. 18-28.
  • (en) Meyer, Anna-Maria. Slavic constructed languages in the internet age. Language Problems & Language Planning, vol. 40 no. 3 (January 2016), bl. 287–315.
  • (de) Meyer, Anna-Maria. Wiederbelebung einer Utopie. Probleme und Perspektiven slavischer Plansprachen im Zeitalter des Internets. Bamberger Beiträge zur Linguistik 6, Bamberg: Univ. of Bamberg Press, 2014, ISBN 978-3-86309-233-7.
  • (en) Merunka, Vojtěch, Interslavic zonal constructed language: an introduction for English-speakers (Lukáš Lhoťan, 2018, ISBN 9788090700499).
  • (en) Merunka, Vojtěch. Neoslavonic zonal constructed language. České Budějovice, 2012, ISBN 978-80-7453-291-7.
  • (en) Merunka, Vojtěch; Heršak, Emil; Molhanec, Martin. Neoslavonic Language. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, no. 57:2, June 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, bl. 114–134.
  • (ru) Рупосова, Л.П., История межславянского языка. Вестник Московского государственного областного университета. Московский государственный областной университет, 2012 no. 1 (2224-0209), bl. 51–56.
  • (en) Steenbergen, Jan van. Constructed Slavic languages in the 21st century. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, no. 57:2, June 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, bl. 102–113.
  • (pl) Steenbergen, Jan van. Język międzysłowiański jako lingua franca dla Europy Środkowej Geargiveer 1 Julie 2021 op Wayback Machine. Ilona Koutny, Ida Stria (eds.): Język / Komunikacja / Informacja nr XIII (2018). Poznań: Wydawnictwo Rys, 2018. ISBN 978-83-65483-72-0, ISSN 1896-9585, bl. 47–61.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Kocór, bl. 21.
  2. ↑ "Interslavic – Introduction". steen.free.fr. Besoek op 21 Oktober 2019.
  3. ↑ "CISLa 2018". conference.interslavic-language.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2018. Besoek op 21 Oktober 2019.
  4. ↑ Iliev, G. Short History of the Cyrillic Alphabet (Plovdiv, 2012), bl. 67. HTML weergawe
  5. ↑ Merunka, Vojtěch. Jazyk novoslovienskij. Prague 2010, ISBN 978-80-87313-51-0).
  6. ↑ Рупосова, bl. 55.
  7. ↑ "Vojtěch Merunka – Developer of the Interslavic Language Spoken in the Painted Bird". Radio Praha. Besoek op 23 September 2019.
  8. ↑ «Раскрашенная птица» – кинодебют межславянского языка. Radio Praha (in Russies). Besoek op 28 Januarie 2019.
  9. ↑ kinobox.cz, team at. "Nabarvené ptáče aneb Bolestivé pochybnosti o poslání živočišného druhu Homo sapiens". Kinobox.cz (in Tsjeggies). Besoek op 2 September 2019.
  10. ↑ "Interslavic: How A Made-Up Slavic Language Made It To The Big Screen" (in Engels).
  11. ↑ "Interslavic - Medžuslovjanski - Меджусловјански". Facebook. Besoek op 20 September 2021.
  12. ↑ "Orthography". Steen.free.fr. Besoek op 30 November 2014.
  13. ↑ Jan van Steenbergen. "Otče naš – Отче наш". Steen.free.fr. Besoek op 2 April 2020.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]


Indo-Europese tale: Satem-tale: Slawiese tale
Wes-Slawiese tale:
Kasjoebies | Polabies (†) | Pools | Slowaaks | Silesies | Sorbies (Neder-Sorbies, Opper-Sorbies) | Rusyn (Rusnak) | Tsjeggies
Oos-Slawiese tale:
Oud-Oos-Slawies (†) | Oekraïens | Russies | Rusyn (Roeteens) | Belarussies
Suid-Slawiese tale:
Bulgaars | Masedonies | Sloweens | Serwo-Kroaties (Bosnies, Kroaties, Montenegryns, Serwies)
Kunsmatige tale:
Protoslawies | Kerkslawies (Ou Kerkslawies †) | Interslawies