Israel in Egipte

Israel in Egipte
Oratorium deur George Frederick Handel
Händel soos geskilder deur Balthasar Denner, 1733
KatalogusHWV 54
Jaar1739 (1739)
TeksTeks gebaseer op die boek Eksodus en die Psalms, saamgestel deur Charles Jennens
TaalEngels
Opgevoer4 April 1739 in Her Majesty's Theatre & King's Theatre, Haymarket
Bewegings46
PartituurPage Sjabloon:Hlist/styles.css has no content.
  • soliste
  • koor
  • orkes

Israel in Egipte (HWV 54), is 'n Bybelse oratorium deur die komponis George Frederick Handel. Die meeste kenners glo dat die libretto ideur Charles Jennens voorberei is, wat ook die Bybelse tekste vir Handel se Messias (HWV 56) saamgestel het. Dit is geheel en al saamgestel uit gedeeltes uit die Ou Testament, hoofsaaklik uit Eksodus en die Psalms.

Israel in Egipte is vir die eerste keer op 4 April 1739 in Londen se King's Theatre in die Haymarket uitgevoer met Élisabeth Duparc ("La Francesina"), William Savage, John Beard (tenoor), Turner Robinson, Gustavus Waltz en Thomas Reinhold. Handel het dit begin komponeer kort nadat die operaseisoen by King's Theatre weens 'n gebrek aan intekenare gekanselleer is. Die oratorium is nie goed deur die eerste gehoor ontvang nie, hoewel dit in die Daily Post geprys is;[1] die werk is vir die tweede uitvoering verkort, en die hoofsaaklik koorgebaseerde oratorium is met arias in die Italiaanse styl aangevul.

Die eerste weergawe van die stuk is in drie dele eerder as twee; die eerste deel meer bekend as "Die weë van Sion treur", met die gewysigde teks as "Die kinders van Israel treur" met verwysing na die volk wat die dood van Josef betreur. Hierdie gedeelte gaan die uittog uit Egipte vooraf, wat in die driedelige weergawe die tweede eerder as die eerste deel is.

Agtergrond

[wysig | wysig bron]
Die Kings Theatre in die Haymarket, London, waar Israel in Egipte vir die eerste keer uitgevoer is.

Handel het reeds lank in Londen gewoon en het groot sukses as komponis van Italiaanse operas geniet. In 1733 het 'n operageselskap wat teen Handel meegeding het, naamlik The Opera of the Nobility, die gehoor vir Italiaanse opera in Londen egter verdeel. Daar was nie genoeg ondersteuning vir albei Italiaanse operageselskappe nie en Handel het nuwe gehore begin vind deur oratoriums en ander koorwerke in Engels aan te bied.[2] Handel se oratorium Saul (HWV 53), ook met libretto deur Charles Jennens, is in Januarie 1739 by die King's Theatre aangebied, en vir dieselfde seisoen het Handel Israel in Egipte in een maand (1 Oktober tot 1 November) gekomponeer.[3] Israel in Egipte is een van slegs twee oratoriums van Handel waarvan die libretto uit Bybelverse saamgestel is; die ander is Messias. Die librettis van Israel in Egipte is onseker, maar die meeste geleerdes meen Charles Jennens het albei tekste saamgestel. Israel in Egipte en Messias deel ook die ongewone kenmerk onder Handel-oratoriums deurdat hulle – anders as die ander – nie rolverdelings het van karakters wat dialoog sing en 'n onopgevoerde drama opvoer nie, maar baie kore bevat wat op Bybelse tekste getoonset is.[4]

Soos wat toe reeds sy kenmerkende praktyk was, het Handel met die komponering van Israel in Egipte ook musiek van sy eie vorige komposisies herwin en ook grootliks gebruik gemaak van musikale parodie, die herverwerking van musiek deur ander komponiste.[3][5] Vir die opening van Israel in Egipte het Handel sy 1737-begrafnislied vir koningin Caroline, "The Ways of Zion do Mourn",[3] effens herskryf; hy het ook twee van sy klawerbordfugues verwerk, asook 'n refrein uit sy Dixit Dominus (HWV 232) en 'n aria uit een van sy Chandos Anthems (HWV 246–256).[5] Uit Alessandro Stradella se trouserenata Qual prodigio é ch'io miri het Handel die musiek geneem vir sy "plaag"-kore "He spake the word", "He gave them hailstones", "But as for his people / He led them” en “And believed the Lord", asook die koor “The people shall hear / All th' inhabitants of Canaan.” uit die tweede deel.[3] [5] Uit 'n "Magnificat"-toonsetting van Dionigi Erba het Handel die meeste (of ten minste 'n gedeelte) van die musiek geneem vir "He rebuked the Red Sea", "The Lord is my strenght", "He is my God", "The Lord is a Man of War", "The depths have covered them / Thy right hand, o Lord", "Thou sentest forth thy wrath", "And with the blast of thy nostrils", "Who is like unto Thee?" en "Thou in thy mercy". [3] [5] Ander komponiste wie se werk Handel in Israel in Egipte geparodieer het, sluit in Jean-Philippe Rameau, Johann Caspar Kerll, Francesco Antonio Urio, Nicolaus Adam Strungk en Friedrich Wilhelm Zachow .

Veel meer as met die vorige werke van Handel wat, soos Israel in Egipte, gekomponeer is om betalende gehore na 'n kommersiële onderneming in 'n privaat teater te lok, lê die stuk oorweldigende klem op die koor.[6] As 'n bykomende aantrekkingskrag is die klein barokorkes wat begelei ook gebruik word vir 'n orrelkonsert "Die koekoek en die nagtegaal" (HWV 295), wat as 'n tussenspel gedien het.[7] Die Londense gehore was op daardie stadium egter nie gewoond aan sulke uitgebreide koorwerke wat as kommersiële vermaak voorgehou is nie, en dit is moontlik dat veral die openingstreursang – vir die dood van Josef, wat verwerk is uit die begrafnislied vir 'n onlangs oorlede koningin – van ongeveer dertig minute lank daartoe bygedra het dat Israel in Egipte se première 'n volslae mislukking was.[3] [4] Handel het die werk vinnig hersien, die klaagliedere in die opening weggelaat en arias in Italiaanse styl bygevoeg van die soort wat kontemporêre gehore verwag en geniet het. In die tweegedeelteformaat was Israel in Egipte veral in die 19de eeu 'n gewilde werk onder koorverenigings. Vandag volg baie uitvoerings van dié werk Handel se oorspronklike driedelige weergawe.[2]

Opsomming

[wysig | wysig bron]

Deel een

[wysig | wysig bron]
Die Israeliete treur, uit 'n geïllustreerde Bybel van 1728

Die Israeliete treur oor die dood van Josef, Israeliet en begunstigde raadgewer van die Farao van Egipte. Die eerste deel sluit die koorwerke "The sons of Israel do mourn" en "How is the mighty fallen" in.

Deel twee

[wysig | wysig bron]
John Martin – "Die Sewende Plaag" (1823)

Daar is ’n aankondiging dat die nuwe Farao op die troon die Israeliete nie goedgunstig was nie. God kies Moses om sy volk uit slawerny te lei. 'n Reeks plae kom oor Egipte: die riviere verander in bloed; 'n plaag paddas tref die land; luise het oor mens en dier gekruip; wilde diere vernietig alles; die Egiptiese vee word siek en vrek; sere breek uit op die velle van mens en dier; haelstorms verwoes die land; sprinkane verskyn en verswelg al die oeste; tasbare duisternis daal neer; en uiteindelik sterf al die eersgebore seuns van die Egiptenare, onder ander die Farao se eie seun. Die Farao stem in dat die Israeliete uit Egipte mag trek, maar verander gou van plan en jaag hulle agterna. Die Rooi See skei wonderbaarlik om die Israeliete veilig deur te laat, maar wanneer die agtervolgende Egiptenare dit probeer deursteek, verswelg die water hulle en hulle verdrink.[3] [8]

Deel drie

[wysig | wysig bron]
"Die deursteek van die Rooi See", Nicolas Poussin

Die Israeliete vier hulle verlossing. [3] [6] 'n Reeks vrolike koorwerke word in die derde deel gehoor, en die oratorium word afgesluit met 'n sopraanaria en koor, wat verkondig dat die Here tot in alle ewigheid sal heers en dat sowel die perd as sy ruiter in die see gegooi is.

Baie vroeë wassilinderopname van uittreksel

[wysig | wysig bron]

Vir 'n lang tyd was die vroegste opname van musiek waarvan ons nog weet en wat nog bestaan 'n uittreksel uit dié oratorium, gedirigeer deur August Manns.[9] Die opname was van 4 000 sangers wat "Moses and the children of Israel" tydens die Crystal Palace Handel-fees van 29 Junie 1888 sing, en dit is opgeneem deur kol. George Gouraud op Edison se geel paraffiensilinder. Die beperkings van opnametegnologie op daardie tydstip, die groot aantal stemme, die afstand van die opnametoestel vanaf die sangers (ongeveer 100 meter weg) en die akoestiek van die Crystal Palace het beteken dat die opgeneemde klank van die begin af al dof was, en dit het sedertdien baie gedegenereer. Dit is deesdae skaars hoorbaar, dog steeds identifiseerbaar, en dit gee 'n bietjie insig in uitvoeringspraktyke op die hoogtepunt van die Handel-feesverskynsel.

 

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Chrissochoidis, I. "'True Merit always Envy rais'd': the Advice to Mr. Handel (1739) and Israel in Egypt's early reception" (PDF). The Musical Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 27 September 2011. Besoek op 11 Oktober 2013.
  2. ↑ 2,0 2,1 Kozinn, A. 2004. The New York Times Essential Library: Classical Music. New York: Times Books, bl. 45–48. ISBN 978-0805070705.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Swack, J. "Handel, Israel in Egypt, Program Notes" (PDF). music.wisc.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 13 Oktober 2013. Besoek op 11 Oktober 2013. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Swack" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4,0 4,1 Risinger, Mark. "An oratorio of emancipation and deliverance". The Providence Singers. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Junie 2016. Besoek op 13 Oktober 2013. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Risinger" defined multiple times with different content
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Winton, D. An oratorio by accident? Notas vir 'n opname deur John Eliot Gardiner, Decca 478 1374.
  6. ↑ 6,0 6,1 Neff, T. M. "Handel's "Israel in Egypt"". WGBH. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Mei 2013. Besoek op 13 Oktober 2013. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Neff" defined multiple times with different content
  7. ↑ "Organ concerto in F major "Cuckoo & the Nightingale"". Besoek op 20 Julie 2020.
  8. ↑ Donna, L. 2011. Handel's bestiary: In search of animals in Handel's operas. Grove Press.
  9. ↑ Goodall, H. 2013. The story of music. Great Britain: Vintage,. bl. 113. ISBN 9780099587170.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]