Jean-Bédel Bokassa

Jean-Bédel Bokassa
President van Sentraal-Afrika Keiser van Sentraal-Afrika
Jean-Bédel Bokassa in 1970
Vorstehuis	Bokassa
Regeer	4 Desember 1976 - 20 September 1979
Kroning	4 Desember 1977
Voorganger	David Dacko
Opvolger	David Dacko
Volle naam	Salah Eddine Ahmed Bokassa
Gebore	22 Februarie 1921; Bobangi, Sentraal-Afrikaanse Republiek
Oorlede	3 November 1996; Bangui, Sentraal-Afrikaanse Republiek
Eggenoot	Catherine Denguiadé
Kinders	Jean-Serge Bokassa, Jean-Bédel Bokassa
Vader	Mindogon Mgboundoulou
Moeder	Marie Yokowo
Religie	Rooms-Katolieke Kerk, Islam tussen September 1976 en Desember 1976

Jean-Bédel Bokassa (Bobangui, 22 Februarie 1921 - Bangui, 3 November 1996) was van 1966 tot 1976 president en van 1976 tot 1979 as Bokassa I keiser van die Sentraal-Afrikaanse Republiek.

Jean-Bédel Bokassa in 1939

Vlag van Keiser Jean-Bédel Bokassa in Sentraal-Afrika

Hierdie taai, geharde stryder en hoogs gedekoreerde Franse leëroffisier het op Nuwejaarsdag 1966 die mag in die Sentraal-Afrikaanse Republiek (SAR) oorgeneem en 'n lewe begin lei wat so bisar was dat dit vandag moeilik is om te weet waar die waarheid eindig en die mite begin. Die man wat homself tot keiser gekroon, in vergulde weelde geleef het en in sy afwesigheid ter dood veroordeel is - hy was in Libië toe Franse valskermsoldate ingevlieg is om hom in September 1979 af te sit - het in 1986 uit ballingskap teruggekeer om verhoor te word. Van die aanklagte was moord, marteling en kannibalisme. In 1987 is hy weer ter dood veroordeel. Toe hy in 1996 dood is, was hy nietemin reeds weer drie jaar lank 'n vry man. Sy doodsvonnis is deur generaal André Kolingba, staatshoof en 'n ou kameraad, versag. Kolingba het ook later aan hom amnestie verleen en hom vrygelaat. Die plaaslike radiostasie wat hom op 'n keer 'n "monster" genoem het, het na hom as "luisterryk" verwys en hy is met eerbetoon begrawe. Bokassa is in 1921 gebore en deur Katolieke sendelinge grootgemaak nadat hy op die ouderdom van ses wees gelaat is ná die moord op sy pa en sy ma se selfmoord. Hy het vir die Vrye Franse geveg en deelgeneem aan die inval in die suide van Frankryk in 1944. Daarna het hy in Frans-Indo-China en in Algerië geveg, waar die Legion d'Honneur en die Croix de Guerre aan hom toegeken is. Hy is in 1960 uit die Franse leër ontslaan met die rang van kaptein en het na die SAR - toe pas onafhanklik - teruggekeer. In 1964 het hy leërstafhoof geword en in 1966 die mag by sy neef en president, David Dacko, oorgeneem. Deur hom tot moord en terreur te wend, het hy al die wetgewende en uitvoerende magte in sy hande gekonsentreer. In 1972 het hy homself tot lewenslange president verklaar, maar sy grootheidswaan het nog maar pas ontwaak. Op 4 Desember 1977, nadat hy homself tot keiser uitgeroep en sy land se naam na die Sentraal-Afrikaanse Ryk verander het, het Bokassa - in navolging van Napoleon Bonaparte se kroning in 1804 - homself gekroon. Die paleis wat hy in die dorpie Berengo gebou het en waar hy met sy 17 vroue en die meeste van sy 54 kinders gewoon het, het moontlik een-derde van die SAR se jaarlikse begroting geverg. Dit het goue baddens en bidets, vase gevul met diamante en ander voorbeelde van uitspattighede bevat. Sy standbeeld het in die tuin gestaan. Die kokke in sy kombuise het getuig dat hulle disse van sy slagoffers berei het wat soms aan besoekende hoogwaardigheidsbekleërs voorgesit is. In Januarie 1979 het hy 'n dekreet uitgevaardig dat skoolkinders 'n duur uniform moes dra met sy embleem op en vervaardig in 'n fabriek wat aan een van sy vrouens behoort het. Daar was straatoptogte in Bangui en hy het die leër beveel om ontevrede leerlinge aan te keer. Tot 200 van hulle is in die tronk afgemaai, sommige - volgens die bevindings van Afrika-regters wat die episode later ondersoek het - deur die keiser self doodgemaak. Daar word ook gesê dat hy die vleis van slagoffers geëet het. Kort daarna het hy hom tot apostel verklaar. 'n Paar maande later het die valskermsoldate opgedaag terwyl hy op besoek aan Libië se leier, Moeammar Gaddaffi, was. Bokassa is in die ouderdom van 75 jaar aan 'n hartaanval dood en een van sy seuns, Jean-Charles, het verklaar dat "sy verstand tot aan die einde helder was".