Jigme Dorji Wangchuck
Jigme Dorji Wangchuck ་
| ||
| 3de koning van Bhoetan | ||
| ||
| Bewind | 30 Maart 1952 – 21 Julie 1972 | |
| Voorganger | Jigme Wangchuck | |
| Opvolger | Jigme Singye Wangchuck | |
| Gade | Kesang Choden | |
| Kinders | Sonam Choden Dechen Wangmo Jigme Singye Wangchuck Pema Lhaden Kesang Wangmo | |
| Koningshuis | Wangchuck | |
| Gebore | 2 Mei 1929 Trongsa, Bhoetan | |
| Gesterf | 21 Julie 1972 (op 43) Nairobi, Kenia | |
| Vader | Jigme Wangchuck | |
| Moeder | Phuntsho Choden | |
Jigme Dorji Wangchuck (Wylie: jigs med rdo rje dbang phyug; 2 Mei 1929 – 21 Julie 1972) was die derde koning van Bhoetan, of Druk Gyalpo ("Draakkoning").[1] Hy het begin om Bhoetan vir die buitewêreld oop te stel en die land te moderniseer.
Hy is ná sy dood in 1972 deur sy seun, Jigme Singye Wangchuck, opgevolg.
Vroeë lewe
[wysig | wysig bron]Jigme Dorji Wangchuck is in 1929 in die Thruepang-paleis in Trongsa gebore.[2] Hy is van jongs af in etiket en leierskap opgevoed en het in lande soos Skotland en Switserland studeer waar hy idees gekry het om sy land te verander.[3]
In 1952 het Wangchuck koning geword ná die dood van sy pa, Jigme Wangchuck.
Bewind
[wysig | wysig bron]Tydens sy bewind van 20 jaar, wat in Junie 1972 geëindig het, het die Bhoetanese gemeenskap begin verander.[4] Hy het nie net die gemeenskap en regering verander nie, maar ook die soewereiniteit en sekuriteit van Bhoetan verseker, veral met hulp uit die buiteland.[5]
Hy het Bhoetan gemoderniseer sonder om die kultuur en tradisies te destabiliseer. Hy het moderne tegnieke gebruik om die kultuur te bewaar, terwyl hy terselfdertyd Westerse wetenskap en tegnologie bekend gestel het.[4] Hy het begin met die bewaring van die lande se natuur. Die Koninklike Nasionale Park Manas is een van die eerste beskermde gebiede wat gestig is, in 1966.[6]
Die koning het werkers bevry om grondhuurders te word – eers op grond wat aan die koningshuis behoort het en later in die res van die land,[7] veral in die ooste waar werkers gekonsentreer was. Hy het besef besluitneming, wat voorheen die voorreg van die koning was, moet gedeel word en het die eerste nasionale vergadering in 1953 gestig.[4] Vir die eerste keer kon oudstes van verskillende gewogs hul kommer uitspreek en idees vir die land se toekoms deel. Die koning kon ook hier sy visie vir Bhoetan deel. Hierna het die koning ’n reeks progressiewe wette opgestel wat basiese aspekte gedek het soos grond, vee, huwelike, erflating en eiendom. Dit het uiting gegee aan sy idee van ’n wetsgebaseerde gemeenskap.[8] Om dit uit te voer, het hy die land se regstelsel daargestel. Hy het regters in die land se distrikte aangestel en eindelik in 1968 die hooggeregshof gestig. Tydens sy bewind is die stelselmatige fonetiese, sintaks- en grammatika-reëls van die amptelike taal, Dzongkha, opgestel.
In 1959 het hy begin met die modernisering van die land se infrastruktuur, grootliks met geldelike hulp van Indië. Die eerste vyfjaarontwikkelingsplan is in 1961 begin en het gelei tot die bou van paaie, skole, hospitale en klinieke.[4][9]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Wangchuck Dynasty. 100 Years of Enlightened Monarchy in Bhutan. Lham Dorji
- ↑ Tshewang, Lopen Pema (1994). ’Brug gi rgyal rabs: ’Brug gsal ba’i sgron me. Thimphu: National Library.
- ↑ Michael, Aris (2005). The Raven Crown: The Origins of Buddhist Monarchy in Bhutan (2 uitg.). Chicago: Serindia Publications. ISBN 978-1932476217.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 dpal ‘brug zhib ‘jug lte ba (2008). ‘brug brgyd ‘zin gyi rgyel mchog gsum pa mi dwang ‘jigs med rdo rjé dwang phyug gi rtogs brjod bzhugs so (Die Biografie van die Derde Koning van Bhoetan). Thimphu: The Centre for Bhutan Studies. ISBN 978-99936-14-49-4.
- ↑ Webtuiste van die departement van buitelandse sake Geargiveer 3 Augustus 2017 op Wayback Machine, Thimphu, Bhoetan
- ↑ departement van buitelandse sake Geargiveer 23 Julie 2015 op Wayback Machine
- ↑ Ura, Karma (1995). The Hero with a Thousand Eyes, A Historical Novel. Thimphu: Karma Ura. ISBN 978-8175250017.
- ↑ Royal Court of Justice Geargiveer 26 April 2011 op Wayback Machine
- ↑ Gross National Happiness Commission. "1st Five Year Plan (1961-1966)" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 24 September 2015. Besoek op 12 Junie 2015.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Encyclopædia Britannica
- More about His Majesty Jigme Dorji Wangchuck, "Father of Modern Bhutan"
- Bhoetan se koninklike familie
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jigme Dorji Wangchuck.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Verwysings
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Bhoetan se koninklike familie
- Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia