Josua II van Ethiopië

Iyasu II
Keiser van Ethiopië
Iyasu en Mentewab uit ’n 18de-eeuse manuskrip.
Dinastie Huis van Salomo
Bewind 19 September 1730 - 27 Junie 1755
Gebore (1723-10-21)21 Oktober 1723
Gesterf 27 Junie 1755 (op 31)
Voorganger Bakaffa
Opvolger Iyoas I
Eggenote Welete Bersabe
Vader Bakaffa
Moeder Keiserin Mentewab

Iyasu II, of Joshua II (Ge'ez: ኢያሱ; 21 Oktober 1723[1] - 27 Junie 1755), met die troonnaam Alem Sagad (Ge'ez: ዓለም ሰገድ ʿAläm Sägäd, "Voor wie die wêreld buig") was van 19 September 1730 tot met sy dood[2] keiser van Ethiopië, Hy was ’n lid van die Gondar-tak van die Salomoniese Dinastie en die seun van keiser Bakaffa en keiserin Mentewab (en ook bekend onder sy doopnaam, Welete Giyorgis).

Keiserin Mentewab het ’n groot rol tydens Iyasu se bewind gespeel, dalk teen haar wil. Kort nadat hy tot keiser verklaar is, het ’n mededingende aanspraakmaker op die troon die koninklike fort agt dae lank aangeval en die hoofstad, Gondar, net verlaat toe ’n leër met 30 000 soldate van Gojjam opdaag. Hoewel die aanvallers nie deur die fort se mure kon dring nie, is ’n groot deel van Gondar verwoes.[3] In plaas daarvan om die titel "regent" aan te neem, het Mentewab haarself as medeheerser laat kroon – die eerste vroulike heerser in die Ethiopiese geskiedenis. Keiserin Mentewab het baie mag gehad tydens die bewind van haar seun en later tydens ’n groot deel van haar kleinseun s'n.

Bewind

[wysig | wysig bron]

Iyasu II het ’n onbekwame monarg blyk te wees, ondanks Mentewab se raad. Hy het dikwels op jaguitstappies gegaan en wild soos buffels, renosters en olifante geskiet.[4] Volgens Paul Henze is Iyasu gekritiseer "omdat hy te veel tyd aan plesier bestee het en te veel geld uitgegee het om Gondar te verfraai, oorsese werkers te betaal en luuksegoedere, ornamente en spieëls uit Europa in te voer".[5] Prutky het weer die keiserin geblameer dat sy Iyasu se inkomste so verklein het deur die manier waarop sy die keiserryk opgedeel het, dat hy skaars geld gehad het vir sy gewone uitgawes. Toe Prutky in 1752 in Ethiopië was, was die keiser in ’n stryd met sy eie suster gewikkel oor die opbrengste van Gojjam.[6]

In ’n poging om sy onderdane se guns te wen het keiser Iyasu op ’n veldtog teen die Koninkryk Sennar gegaan. Dit het geëindig in ’n nederlaag in 1738.[7] Hy kon nie weer homself militêr bewys nie, ondanks veldtogte teen rebellerende provinsies.[8]

Keiser Iyasu was diep gegrief oor die romantiese verhouding wat sy ma met ’n jong lid van die koninklike familie aangegaan het. Keiserin Mentewab het betrokke geraak by Iyasu, die seun van haar voormalige skoonsuster Romanework, wat die suster was van die vorige keiser, Bakaffa. Mentewab se verhouding met die veel jonger susterskind van haar oorlede man is as ’n groot skandaal beskou en die jong prins is "Melmal Iyasu", of "Iyasu die Hou-man", genoem.

Die bene van Mentewab, Iyasu II en Iyoas I in Kuskwam (Gondar).

Daar word geglo die keiser het self opdrag gegee dat sy ma se minnaar in 1742 van ’n krans naby die Tanameer afgestamp word.[9]

Dood

[wysig | wysig bron]

Iyasu het in Mei 1755 ernstig siek geword en is die volgende maand dood. Daar is algemeen geglo hy is deur die suster van Melmal Iyasu vergiftig uit weerwraak vir haar broer se dood. Toe keiserin Mentewab geld uit die staatskas wou hê om haar seun te begrawe, was daar net ’n paar dinar oor. Sy was so hartseer hieroor dat sy gedreig het om haar in haar paleisklooster terug te trek, maar ’n groep adellikes het haar oorreed om regent vir haar kleinseun, Iyoas I, te word.[10]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Bosc-Tiessé, Claire, "'How Beautiful She Is!' in Her Mirror: Polysemic Images and Reflections of Power of an Eighteenth-Century Ethiopia Queen", Journal of Early Modern History, 2004, vol. 8 uitg. 3/4, p. 294
  2. ↑ Richard Pankhurst, "An Eighteenth Century Ethiopian Dynastic Marriage Contract between Empress Mentewwab of Gondar and Ras Mika'el Sehul of Tegre," in Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 1979, p. 458.
  3. ↑ Donald N. Levine, Wax and Gold: Tradition and Innovation in Ethiopian Culture (Chicago: University Press, 1965), p. 24.
  4. ↑ Solomon Gebreyes Beyene, "Chronicler of Iyasu II", in: D. Thomas and J. Cherworth (eds.) Christian-Muslim Relation: A Bibliographical History, Asia, Africa and the Americas (1700-1800),789-793, Leiden en Bostorn, Brill, 2018, p. 792
  5. ↑ Paul B. Henze, Layers of Time (New York: Palgrave, 2000), p. 106
  6. ↑ Prutky's Travels, p. 306
  7. ↑ E. A. Wallis Budge, A History of Ethiopia: Nubia and Abyssinia, 1928 (Oosterhout, Nederland: Anthropological Publications, 1970), pp. 454f.
  8. ↑ Levine, Wax and Gold, p. 24
  9. ↑ Tekle Tsadik Mekuria, Ye Ityopia Tarik Ke Atse Libne Dingil iske Atse Tewodros ("History of Ethiopia from Emperor Lebna Dengel to Emperor Tewodros") (Birhanena Selam Printing Press)
  10. ↑ The Royal Chronicle of his reign is translated in part by Richard K. P. Pankhurst, The Ethiopian Royal Chronicles (Addis Abeba: Oxford University Press, 1967).

Skakels

[wysig | wysig bron]