Julius Nyerere

Julius Nyerere
Julius Nyerere in 1975
1ste President van Tanzanië
Ampstermyn 29 Oktober 1964 – 5 November 1985
Vise	Abeid Karume (1964–1972) Aboud Jumbe (1972–1984) Ali Hassan Mwinyi (1984–1985)
Eerste minister	Rashidi Kawawa (1972–1977) Edward Sokoine (1977–1980) Cleopa Msuya (1980–1983) Edward Sokoine (1983–1984) Salim A. Salim (1984–1985)
Voorafgegaan deur	Homself as President van die Verenigde Republiek Tanganjika en Zanzibar
Opgevolg deur	Ali Hassan Mwinyi
1ste President van die Verenigde Republiek Tanganjika en Zanzibar
Ampstermyn 26 April 1964 – 29 Oktober 1964
Vise	Abeid Karume (1ste) Rashidi Kawawa (2de)
Voorafgegaan deur	Homself as President van Tanganjika Abeid Karume as President van die Volksrepubliek Zanzibar en Pemba
Opgevolg deur	Homself as President van Tanzanië
1ste President van Tanganjika
Ampstermyn 9 Desember 1962 – 26 April 1964
Monarg	Elizabeth II
Eerste minister	Rashidi Kawawa
Voorafgegaan deur	Elizabeth II as Koningin van Tanganjika
Opgevolg deur	Homself as President van die Verenigde Republiek Tanganjika en Zanzibar
1ste Eerste Minister van Tanganjika
Ampstermyn 1 Mei 1961 – 22 Januarie 1962
Monarg	Elizabeth II
Voorafgegaan deur	Homself as Hoofminister van Tanganjika
Opgevolg deur	Rashidi Kawawa
1ste Hoofminister van Tanganjika
Ampstermyn 2 September 1960 – 1 Mei 1961
Monarg	Elizabeth II
Voorafgegaan deur	Amp geskep
Opgevolg deur	Homself as Eerste Minister van Tanganjika
Persoonlike besonderhede
Gebore	Kambarage Nyerere (1922-04-13)13 April 1922 Butiama, Tanganjika (nou Tanzanië)
Sterf	14 Oktober 1999 (op 77) Londen, Verenigde Koninkryk
Politieke party	CCM (1977–1999) TANU (1954–1977)
Eggenoot/-note	Maria Nyerere (huwelik in 1953)[1]
Kind(ers)	8
Alma mater	Universiteit van Fort Hare Makerere-universiteit Universiteit van Edinburg
Religie	Rooms-Katolieke Kerk
Toekennings	Lenin-vredeprys Gandhi-vredeprys Joliot-Curie-medalje

Julius Kambarage Nyerere (13 April 1922 – 14 Oktober 1999) was Tanzanië (vroeër Tanganjika) se eerste verkose leier ná onafhanklikwording in Desember 1961. 'n Staatsgreep in Zanzibar het daartoe gelei dat die eiland opgeneem is as deel van 'n unie met die Tanzaniese vasteland – 'n proses wat Nyerere begin en gelei het.

Nyerere se "ujamaa"-beleide – die kollektivisering van die landbou en die nasionalisering van die handel en nywerheid – was sowel utopies as rampspoedig; desnieteenstaande het hulle 16 jaar lank beleid gebly. Sy regering het opleiding en hulp verleen aan antikolonialistiese groepe wat die regering van wit minderheid in die hele Suider-Afrika beveg en toesig gehou het oor die oorlog tussen 1978 en 1979 in Tanzanië met Uganda, wat gelei het tot die omverwerping van die Ugandese president Idi Amin. In 1985 het Nyerere afgetree en is hy opgevolg deur Ali Hassan Mwinyi, wat baie van Nyerere se beleid omgekeer het. Onder Nyerere het Tanzanië baie aktief by streekskonflikte betrokke geraak. Nyerere, wat oral in Afrika as Mwalimu ("leraar"/"onderwyser") bekend gestaan het, het homself gewy aan boerdery en diplomasie, veral in die voortslepende krisis in Burundi. Hy het sy leierskap van die regerende party tot 1990 behou.

Lewensgeskiedenis

Julius Kambarage Nyerere, die seun van 'n ondergeskikte hoofman, is op 13 April 1922 in Butiama aan die oostelike oewer van die Victoriameer gebore. Hy het eers op twaalfjarige ouderdom begin skoolgaan. Sy potensiaal is deur die Rooms-Katolieke vaders wat vir hom klas gegee het raakgesien en met hul bystand is hy aan die Makerere-universiteit in Uganda as onderwyser opgelei.

Hy het met behulp van 'n staatsbeurs sy meestersgraad in die geskiedenis en politieke ekonomie aan die Universiteit van Edinburg verwerf, waar hy met sosialistiese denkwyses kennis gemaak het. Met sy terugkeer na Tanganjika moes hy tussen die onderwys en die politiek kies. Hy het die politiek gekies. Nyerere het 'n belangrike rol gespeel in die byeenbring van 'n aantal nasionalistiese faksies en die stigting van die Tanganyika African National Union (TANU), wat hy gelei het. Ná onafhanklikwording in Desember 1961 – die nuwe republiek is Tanzanië genoem – is hy tot president verkies en sy beleidsrigtings is 16 jaar lank gevolg. In 1985 – ná 23 jaar – het hy die amp neergelê, maar tot 1990 die partyleier gebly.

Nadat vasgestel is dat hy aan bloedkanker ly, is Nyerere in Londen se St Thomas-hospitaal opgeneem en behandel, waar hy in 1999 aan 'n massiewe beroerte-aanval gesterf het.

Onderskeidings

In 1992 word hy saam met Aung San Suu Kyi bekroon met die Unesco Internasionale Simón Bolívar-prys, 'n prys wat bedoel is om aktiwiteite van buitengewone verdienste te beloon wat in die gees staan van die Latyns-Amerikaanse vryheidsvegter Simón Bolívar.

Verwysings

1. (en) "Obituary: Julius Nyerere". The Daily Telegraph. 15 Oktober 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Mei 2020. Besoek op 18 Desember 2013.