K2-18b

K2-18b
Eksoplaneet
’n Kunstenaarsvoorstelling van K2-18b (regs) wat om die rooidwerg K2-18 (links) wentel. Die onbevestigde eksoplaneetkandidaat K2-18c is tussen hulle te sien.
’n Kunstenaarsvoorstelling van K2-18b (regs) wat om die rooidwerg K2-18 (links) wentel. Die onbevestigde eksoplaneetkandidaat K2-18c is tussen hulle te sien.
Soort planeet Eksoplaneet
Moederster K2-18
Ster se eienskappe
Sterrebeeld Leeu
Regte klimming 11h 30m 14.518s[1]
Deklinasie +07° 35′ 18.26″[1]
Skynmagnitude (m) 13,5[2]
Afstand (ligjaar) 124 ligjare
Metaalinhoud 0,123±0,157[3]
Spektraaltipe M2,8[4]
Planeet
Massa 8,63±1,35 M⊕[5]
Radius 2,71±0,07 R⊕[5]
Temperatuur 265 ± 5 K (-8 ± 5 °C)[5]
Wentelperiode 33 dae[6]
Ontdekking
Datum 2015[7]
Ontdekkers Kepler-ruimteteleskoop
Metode Oorgang
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

K2-18b, ook bekend as EPIC 201912552 b, is ’n eksoplaneet wat om die rooidwerg K2-18 wentel, 124 ligjare van die Aarde af.[5] Die planeet, wat aanvanklik met die Kepler-ruimteteleskoop ontdek is, het ’n massa van sowat agt keer die Aarde s’n en is dus ’n superaarde. Dit wentel elke 33 dae om sy moederster en is binne die bewoonbare sone. Dit is egter waarskynlik onbewoonbaar.

In 2019 het twee onafhanklike navorsingstudies, wat data van die ruimteteleskope Kepler, Spitzer en Hubble gekombineer het, bevind daar is aansienlike hoeveelhede waterdamp in die planeet se atmosfeer, wat ’n eerste vir ’n planeet in die bewoonbare sone is.[8][9][10]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

K2-18b is een van meer as 1 200 eksoplanete wat ontdek is as deel van die Keplerprogram se "Second Light" K2-sending.[11] Dit is in 2015 ontdek en wentel om ’n rooidwerg (nou bekend as K2-18) met ’n spektraaltipe van M2,8 sowat 124 ligjare (38 parsek) van die Aarde af. Dit is opgespoor vanweë wisselings in die ster se ligkurwe wat veroorsaak word deur die oorgang van die planeet voor die ster verby, soos van die Aarde af gesien.[5][12] Die planeet is "K2-18b" genoem omdat dit die 18de planeet was wat tydens die K2-sending ontdek is.

In 2017 het data van die Spitzer-ruimteteleskoop bevestig dat die planeet in sy moederster se bewoonbare sone om hom wentel. Sy wentelperiode van 33 dae is kort genoeg om verskeie omwentelingsiklusse van K2-18b waar te neem en die statistiese beduidenis van die sein te verbeter. Dit het gelei tot wydverspreide belangstelling in die voortgesette waarneming van K2-18b.[13]

Latere studies met die HARPS- en CARMENES-instrumente het ook ’n moontlike tweede eksoplaneet, K2-18c, opgespoor met ’n geraamde massa van 5,62±0,84 M⊕ in ’n kleiner wentelbaan met ’n periode van nege dae.[5] Dié planeet is nog nie bevestig nie; dit kan die oorblyfsel van ’n steraktiwiteit wees.[6]

Ontdekking van water

[wysig | wysig bron]

Verdere studies is met die Hubble-ruimteteleskoop gedoen en dit het Kepler en Spitzer se bevindings bevestig. Bykomende metings van die planeet se atmosfeer is ook gedoen. Twee aparte ontledings van Hubble se data is in 2019 gepubliseer. Albei studies het die spektra van sterlig ondersoek wat tydens oorgange deur die planeet se atmosfeer skyn en het bevind K2-18b het waterstof en helium in sy atmosfeer met ’n hoë konsentrasie waterdamp, wat kan wissel van tussen 0,01% en 12,5% tot tussen 20% en 50%, na gelang van ander gasse wat teenwoordig is. Teen die hoogste konsentrasievlakke sal die waterdamp genoeg wees om wolke te vorm.[9][10][14]

Een studie is in die tydskrif Nature Astronomy gepubliseer; die ander studie, wat nog nie hersien is nie, is die dag tevore op arXiv.org gepubliseer.[15] Die eerste studie het water waargeneem met ’n statistiese beduidenis van 3,6 standaardafwykings, wat gelyk is aan ’n moontlikheid van 99,97%.[10] Dit is die eerste superaarde binne ’n ster se bewoonbare sone waarvan die atmosfeer waargeneem is,[10] asook die eerste ontdekking van water op ’n eksoplaneet in ’n bewoonbare sone.[8][9]

Sterrekundiges benadruk die feit dat die ontdekking van water in K2-18b se atmosfeer nie noodwendig beteken dat die planeet lewe onderhou of selfs bewoonbaar is nie, omdat dit waarskynlik nie ’n soliede oppervlak het of ’n atmosfeer wat lewe kan onderhou nie.[8] K2-18b is daarna waargeneem deur die James Webb-ruimteteleskoop, wat in 2021 lanseer is, en die ARIEL-ruimteteleskoop, wat na verwagting in 2028 sal begin werk. Albei teleskope bevat instrumente bevat wat die samestelling van eksopleetatmosfere kan bepaal.[9]

In September 2023 is berig dat die James Web Space Telescope in die planeet se atmosfeer dimetielsulfied ontdek het. Omdat hierdie stof op aarde net deur lewende organismes vervaardig word, is dit moontlik 'n aanwysing dat op dié planeet tog lewe bestaan. [16]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Brown, A.G.A.; et al. (Gaia collaboration) (Augustus 2018). "Gaia Data Release 2: Summary of the contents and survey properties". Astronomy & Astrophysics. 616. A1. arXiv:1804.09365. Bibcode:2018A&A...616A...1G. doi:10.1051/0004-6361/201833051. {{cite journal}}: Cite has empty unknown parameter: |displayauthors= (hulp)
  2. ↑ Zacharias, N.; Finch, C. T.; Girard, T. M.; Henden, A.; Bartlett, J. L.; Monet, D. G.; Zacharias, M. I. (2012). "VizieR Online Data Catalog: UCAC4 Catalogue (Zacharias+, 2012)". Vizier Online Data Catalog. Bibcode:2012yCat.1322....0Z.
  3. ↑ Benneke, Björn; Werner, Michael; Petigura, Erik; Knutson, Heather; Dressing, Courtney; Crossfield, Ian J. M.; Schlieder, Joshua E.; Livingston, John; Beichman, Charles; Christiansen, Jessie; Krick, Jessica; Gorjian, Varoujan; Howard, Andrew W.; Sinukoff, Evan; Ciardi, David R.; Akeson, Rachel L. (2017). "Spitzerobservations Confirm And Rescue The Habitable-Zone Super-Earth K2-18b For Future Characterization". The Astrophysical Journal. 834 (2): 187. arXiv:1610.07249. Bibcode:2017ApJ...834..187B. doi:10.3847/1538-4357/834/2/187.
  4. ↑ Montet, Benjamin T.; et al. (5 Augustus 2015). "Stellar and Planetary Properties of K2 Campaign 1 Candidates and Validation of 17 Planets, Including a Planet Receiving Earth-like Insolation". The Astrophysical Journal. 809 (1): 25. arXiv:1503.07866. Bibcode:2015ApJ...809...25M. doi:10.1088/0004-637X/809/1/25.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Cloutier, R.; et al. (7 Januarie 2019). "Confirmation of the radial velocity super-Earth K2-18c with HARPS and CARMENES". Astronomy & Astrophysics. 621. A49. arXiv:1810.04731. Bibcode:2019A&A...621A..49C. doi:10.1051/0004-6361/201833995.
  6. ↑ 6,0 6,1 Sarkis, Paula; et al. (2018). "The CARMENES Search for Exoplanets around M Dwarfs: A Low-mass Planet in the Temperate Zone of the Nearby K2-18". The Astronomical Journal. 155 (6): 257. arXiv:1805.00830. Bibcode:2018AJ....155..257S. doi:10.3847/1538-3881/aac108.
  7. ↑ Cloutier, R.; et al. (5 Desember 2017). "Characterization of the K2-18 multi-planetary system with HARPS. A habitable zone super-Earth and discovery of a second, warm super-Earth on a non-coplanar orbit". Astronomy & Astrophysics. 608 (35). A35. arXiv:1707.04292. Bibcode:2017A&A...608A..35C. doi:10.1051/0004-6361/201731558. Besoek op 11 September 2019.{{cite journal}}: CS1 maint: date and year (link)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Ghosh, Pallab (12 September 2019). "Water found for first time on 'potentially habitable' planet". BBC News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 April 2020. Besoek op 13 September 2019.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Greshko, Michael (11 September 2019). "Water found on a potentially life-friendly alien planet". National Geographic (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Februarie 2020. Besoek op 11 September 2019.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Tsiaras, Angelos; et al. (11 September 2019). "Water vapour in the atmosphere of the habitable-zone eight-Earth-mass planet K2-18 b". Nature Astronomy: 1–6. arXiv:1909.05218. Bibcode:2019arXiv190905218T. doi:10.1038/s41550-019-0878-9. Besoek op 11 September 2019.
  11. ↑ Nasa (10 Mei 2016). "NASA's Kepler Mission Announces Largest Collection of Planets Ever Discovered". Persberig. https://www.nasa.gov/press-release/nasas-kepler-mission-announces-largest-collection-of-planets-ever-discovered/. Besoek op 11 September 2019. 
  12. ↑ Montet, Benjamin T.; et al. (5 Augustus 2015). "Stellar and Planetary Properties of K2 Campaign 1 Candidates and Validation of 17 Planets, Including a Planet Receiving Earth-like Insolation". The Astrophysical Journal. 809 (1): 25. arXiv:1503.07866. Bibcode:2015ApJ...809...25M. doi:10.1088/0004-637X/809/1/25.
  13. ↑ Benneke, Björn; et al. (12 Januarie 2017). "Spitzer Observations Confirm and Rescue the Habitable-zone Super-earth K2-18b for Future Characterization". The Astrophysical Journal. 834 (2): 187. arXiv:1610.07249. Bibcode:2017ApJ...834..187B. doi:10.3847/1538-4357/834/2/187.
  14. ↑ Grossman, Lisa (11 September 2019). "This may be the first known exoplanet with rain and clouds of water droplets". ScienceNews (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020. Besoek op 11 September 2019.
  15. ↑ Wall, Mike (11 September 2019). "The Water Vapor Find on 'Habitable' Exoplanet K2-18 b Is Exciting — But It's No Earth Twin". Space.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020. Besoek op 12 September 2019.
  16. ↑ Arion McMicoll. "K2-18b: the exoplanet that could have signs of life". MSN.{{cite web}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
  • Benneke, Björn; Wong, Ian; Piaulet, Caroline; Knutson, Heather A.; Crossfield, Ian J. M.; Lothringer, Joshua; Morley, Caroline V.; Gao, Peter et al. (2019). "Water Vapor on the Habitable-Zone Exoplanet K2-18b". [astro-ph.EP]. 
  • K2-18 b Confirmed Planet Overview Page NASA Exoplanet Archive
  • Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia