Knopie
- Sien gerus knopiespinnekop vir die spinnekop wat knopie genoem word. Hierdie artikel handel oor die plantjies.
| Knopies | |
|---|---|
| |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eudicots |
| Orde: | Caryophyllales |
| Familie: | Aizoaceae |
| Tribus: | Ruschieae |
| Genus: | Conophytum |
| Spesies | |
|
| |
| Sinonieme | |
| |
'n Knopie of waterblasie is 'n plantjie wat tot die genus Conophytum en die vygiefamilie Aizoacea behoort. Knopies kom veral in die sukkulente Karoo voor en is dikwels endemies aan Suid-Afrika. Die SANBI-rooilys vermeld 103 spesies en talle subspesies waarvan party net van een plek bekend is.[1] Hulle word plaaslik en oorsee van saad gekweek, en tog word talle kolonies deur stropers verwyder en uit die land gesmokkel.[2]
Beskrywing
[wysig | wysig bron]Knopies is dwergvetplantjies wat soos klein balletjies of suiltjies lyk wat tussen die klippe lê. Hulle lyk op die lewende steentjies van die genus Lithops maar het 'n ander vorm. Soos meeste vygies het hulle oorwegend helderkleurige blomme. By etlike spesies gaan die blomme egter in die koelte van die nag oop om deur motte bestuif te word, eerder as op die hitte van die dag.[2] Die blare sowel as knope gaar water tydens die winterreëns op. Die dormante plante word tydens die warm, droë somermaande deur 'n verdroogde en verrimpelde skil teen die son beskerm.[2]
Conophytum-spesies is dwergkussingsvormende of enkellyf vetplante. Lede van die genus is klein plante met sappige blare wat wissel van 12,5 tot 50 mm in lengte. Hierdie blare is gedeeltelik of heeltemal saamgesmelt langs hul middelpunte. Elke blaarpaar (saam na verwys as 'n liggaam) wissel in vorm van sferies tot eiervormig tot buisvormig tot konies. Sommige spesies het epidermale vensters bo-op hul blare. Met die blote oog wissel die epidermis van baie glad tot effens grof en harig, afhangende van die mikroskopiese epidermale selvorm en struktuur. In hul normale, natuurlike toestand het elke stam net een paar blare op 'n slag, alhoewel een plant tientalle stamme kan hê en dus dosyne blaarpare. Wanneer baie swaar reën in hul habitat val, kan hulle welig groei en gelyktydig twee blaarpare per stam ontwikkel; dit word "opstapel" van die blare genoem. Die plante groei baie stadig; afhangende van die spesie, 'n 50 jaar oue plant is dalk nie groter as 'n okkerneut nie.[3]
Verbouing
[wysig | wysig bron]Verskeie spesies Conophytum word in verbouing aangetref. In gematigde streke word hulle die beste gekweek in 'n spesialismedium met die beskerming van glas, aangesien hulle nie temperature onder 0 °C (32 °F) verdra nie.
Bewaring
[wysig | wysig bron]Onlangs is verskeie spesies met uitsterwing bedreig weens mynbou en stropery in die natuur vir die swartmark. Hierdie plante word hoofsaaklik aan versamelaars in Asiatiese lande verkoop, waar daar 'n groot aanvraag na is.
In Junie 2021 het die polisie 'n dosyn mans by 'n plaas in die Wes-Kaap gearresteer vir die besit van 4 000 Conophytum acutum; dit was 'n verrassing aangesien wetenskaplikes gedink het daar is net sowat duisend van die plantjies in die natuur en geen op die betrokke plaas nie.[3] Spanne by die Kirstenbosch Botaniese Tuin versamel en kategoriseer sade van Conophytum en ander vetplante in samewerking met die Millennium Saadbank.
Galery
[wysig | wysig bron]
Spesies
[wysig | wysig bron]Vir 'n lys van die spesies, sien Conophytum.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "SANBI-rooily". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Julie 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kluge, Leon (7 September 2023). "Conophytum pageae (lips plant)". facebook. Besoek op 12 September 2023.
- ↑ 3,0 3,1 "These tiny succulents are under siege from international crime rings". National Geographic (in Engels). 8 Maart 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Maart 2022. Besoek op 16 Maart 2022.