Kodeks Tchacos
Die Kodeks Tchacos is 'n kodeks wat vier Gnostiese tekste bevat. 'n Kodeks is 'n manuskrip in die vorm van 'n boek met ingewerkte gedeeltes en nie 'n boekrol nie. Behalwe hierdie kodeks en die Nag-Hammadi-geskrifte, bestaan die Gnostiese literatuur wat gevind is, ook uit die Kodeks Berolinensis Gnosticus 8502, die Kodeks Askewianes en die Kodeks Brucianus. Die Koptiese manuskripte in die Kodeks Tchacos is vertalings van oorspronklike tekste in Grieks wat heeltemal verlore gegaan het. Daar is 'n mate van debat oor die ouderdom van die manuskripte. Die meeste skrywers gebruik 'n aanname dit kom uit die eerste helfte van die vierde eeu.
Inhoud
[wysig | wysig bron]Die vier tekste is:
- Die brief van Petrus aan Philip, wat met enkele geringe afwykings ook uit die Nag Hammadi-skrifgedeeltes spruit.
- Jakobus, 'n teks wat alreeds uit die Nag Hammadi-skrifte bekend staan as die Eerste Openbaring van Jakobus.
- Die Boek van Allogenes. Hierdie titel is deur die eerste uitgewer geskep. Daar is geen verband met die Allogenes (Vreemdeling)-manuskrip wat in die Nag Hammadi-skrifgedeeltes voorkom.
- Die Evangelie van Judas. Dit is die belangrikste deel van die kodeks. Die bestaan van hierdie evangelie was bekend. Die kerkvader Irenaeus van Lyon (ongeveer 140 - ongeveer 202) het die evangelie reeds in sy circa 180 skrywe Ontmaskering en Omverwerping van die vals sogenaamde Gnosis vermeld. Die teks self was egter onbekend.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die kodeks is rondom 1978 ontdek tydens 'n vermoedelike onwettige opgrawing in die Minya-streek in Egipte. Die kodeks is in die komende jare in Europa en die Verenigde State te koop aangebied. Sommige kundiges en kundiges is die geleentheid gebied om die manuskripte oppervlakkig te ondersoek Die hoofteks van die kodeks, die Evangelie van Judas, het onopgemerk bestaan. In die periode 1983 - 2000 was die kodeks in 'n kluis in New York Stad. Dit het 'n groot nadelige uitwerking op die kwaliteit van die papirus in die kodeks gehad. 'n Potensiële koper het ook skade aangerig deur 'n sorgelose en onbehoorlike herstelpoging.
In 2000 is die kodeks gekoop deur Frieda Nussberger-Tchacos, wat dit in 2001 aan die Maecenas-Stiftung in Basel verkoop het. Sedert 2004 word die Kodeks Tschacos genoem as huldeblyk aan Dimaratos Tchacos, die vader van Frieda Nussberger. Daar is navorsers wat glo dat die naam Frieda Tschacos te veel krediet verleen aan Frieda. In analogie met die Nag Hammadi-geskrifte, word die kodeks dus ook die kodeks Maghagha genoem, die naam van die naaste stad waar dit gevind is.
Die slegte toestand van die papirus het die kodeks in honderde kleiner fragmente verdeel. Na drie jaar is ongeveer 90% van die teks met moderne tegnieke gerekonstrueer. Die kodeks bestaan uit 33 velle van 28 by 11 cm. Die bladsye is aan albei kante geskryf. Daar is dus 66 bladsye, wat gemiddeld 80 woorde bevat. Die Evangelie van Judas uit die kodeks bestaan uit 2300 Koptiese woorde.
Dit is egter duidelik dat die kodeks oorspronklik uit meer bladsye bestaan het. Hulle is waarskynlik aan onbekende handelaars verkoop. Twee klein fragmente daarvan is bekend en moes tot die Corpus Hermeticum XIII behoort het, een van die bekendste Hermetiese tekste.
'n Eerste uitgawe van die Evangelie van Judas verskyn in 2006 in Kopties met 'n Engelse vertaling. 'n Eerste uitgawe van die volledige kodeks is in 2007 gepubliseer. Die bedoeling is dat die kodeks na bewaring en verdere publikasies na Egipte terugbesorg sal word en dan deel sal word van die versameling van die Koptiese museum in Kaïro.
Bronne
[wysig | wysig bron]- (nl) van den Broek, Roelof, (2010) Gnosis in de Oudheid. In de Pelikaan,
- (nl) van Oort, Johannes, Het Evangelie van Judas, Inleidende notities
- (de) Brankaer, Johanna; Bethge, Hans-Gebhard (Hrsg.): Codex Tchacos. Berlin/ New York 2007, ISBN 978-3-11-019570-5
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kodeks Tchacos.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.
