Koeblai Khan

Koeblai
Khan, keiser
Koeblai Khan
Dinastie Bordjigin
Bewind 5 Mei 1260 – 18 Februarie 1294
Volle naam Chinees: 忽必烈
Mongools: Хубилай, ᠬᠦᠪᠢᠯᠠᠢ
Gebore 23 September 1215
Gesterf 18 Februarie 1294 (op 79)
Voorganger Möngke Khan
Opvolger Temoer Khan
Gade Tegoelen
Tsjabi
Namboei
Vader Toloei Khan
Moeder Sorghaghtani Beki

Koeblai Khan (Mongools: Хубилай хаан, Chinees: 忽必烈; 23 September 1215 – 18 Februarie 1294), ook bekend as Koebilai Khan, was die kleinseun van Djengis Khan, ’n Mongoolse leier en die stigter van die Chinese Yuan-dinastie.

Agtergrond

[wysig | wysig bron]

Koeblai was die seun van Toloei Khan, wat ’n seun was van Djengis Khan. In sy jeug het hy die Chinese kultuur bestudeer en ’n voorliefde vir Chinese kunste ontwikkel. In 1251 het sy broer, Möngke, die Groot Khan van die Mongoolse Ryk geword en Koeblai die goewerneur van die suidelike gebiede. Gedurende sy jare as goewerneur het hy die handel en landbou verbeter.

In 1259 is Möngke dood en in 1260 is Koeblai sowel as sy jonger broer, Ariq Böke, verkies tot Groot Khan. Ná drie jaar van burgeroorlog het Koeblai algehele beheer oor die Mongoolse Ryk oorgeneem.

Mongoolse Ryk

[wysig | wysig bron]
Marko Polo ontmoet Koeblai Khan.

Die Mongoolse Ryk was in vier khanate verdeel, en elkeen is regeer deur ’n khan wat onderverbonde aan die Groot Khan was. Die Kiptsjak-khanaat het oor die Russe regeer, die Ilkhanaat oor die Midde-Ooste, die Tsjagatai-khanaat oor Sentraal-Asië en die Groot Khan oor Mongolië en China. In 1271 het Koeblai die Yuan-dinastie gestig en Dadu Beijing as hoofstad aangewys.

Om China te verenig het Koeblai Khan ’n groot offensief teen die oorblywende Song-dinastie gevoer. Hy was ’n goeie leier en het baie verbeterings in China aangebring, soos om die gebruik van papiergeld in te stel. Koeblai het twee keer probeer om Japan aan te val, maar die samoerai het die Chinese soldate met hul vegkuns verslaan. Tydens die tweede aanval het ’n storm die Chinese vloot gesink. Dr. Kenzo Hayashida, ’n mariene argeoloog, het oorblyfsels van die Mongoolse vloot aan die weskus van Japan gevind en volgens sy bevindings het Koeblai Khan sy enorme vloot binne een jaar gebou – ’n taak wat 5 jaar moes neem en sodoende skepe van swak gehalte opgelewer het.