Kronos
| Kronos | |
|---|---|
| Eertydse koning van die gode | |
 Kronos sluk sy kind Poseidon in, Rubens.
| |
| Naam | Kronos |
| God van | Landbou; eertydse koning van die gode |
| Blyplek | Aarde |
| Simbool | Sekel |
| Vrou | Rea |
| Ouers | Uranos en Gaia |
| Broers, susters | Rea, Okeanos, Huperion, Koios, Foibe |
| Kinders | Zeus, Hera, Poseidon, Hades, Hestia, Demeter, Chiron, Kouretes |
| Romeinse eweknie | Saturnus |
Kronos (Grieks: Κρόνος) was in die Griekse mitologie die leier en die jongste van die eerste generasie Titane, goddelike afstammelinge van Gaia, die Aarde, en Uranos, die Lug. Hy het sy pa omvergewerp as leier en het tydens die sogenaamde Goue Era regeer tot hy weer deur sy seuns Zeus, Hades en Poseidon omvergewerp en in Tartarus gevange gehou is. Sy eweknie in die Romeinse mitologie is Saturnus.[1]
Vanweë sy verbintenis met die voortreflike Goue Era is Kronos aanbid as ’n god van die landbou en die oes. Hy word gewoonlik uitgebeeld met ’n sekel wat hy gebruik om gewasse te oes; dit is ook die wapen waarmee hy Uranos ontman en omvergewerp het.
Vroeë mites
[wysig | wysig bron]In antieke mites is Kronos afgunstig op die mag van Uranos, sy pa en die heerser van die heelal. Uranos haal hom die vyandskap van Kronos se ma, Gaia, op die hals toe hy haar reusagtige jongste kinders, die honderdhandiges met hul honderd arms en die siklope, in Tartaros wegsteek. Gaia maak ’n groot sekel en probeer Kronos en sy broers oorreed om Uranos te ontman.[2]
Net Kronos is bereid om dit te doen. Toe Gaia Uranos daarna in ’n lokval lei, val Kronos hom met die sekel aan, sny sy genitalieë af en gooi dit in die see. Van Uranos se bloed, of in sommige weergawes sy semen, wat op die aarde geval het, is die gigante, Eriniërs en Meliae verwek. Uit sy genitalieë wat in die see gegooi is, is 'n wit skuim vervaardig waaruit die godin Afrodite ontstaan het.[3]
Nadat hy Uranos omvergewerp het, het Kronos die honderdhandiges, gigante en siklope weer gevange geneem en die draak Kampe aangestel om hulle te bewaak. Hy en sy suster Rea het toe die troon bestyg as koning en koningin. Hierdie periode van Kronos se bewind word die Goue Era genoem, want die mense van daardie tyd het geen behoefte aan wette en reëls gehad nie; alles wat almal gedoen het, was reg en daar was geen immoraliteit nie.
Kronos se kinders
[wysig | wysig bron]Gaia en Uranos het voorspel dat Kronos deur sy eie kind omvergewerp sou word, nes hy sy pa omvergewerp het. Nadat hy die gode Demeter, Hera, Hades, Hestia en Poseidon by Rea verwek het, het hy hulle net ná hul geboorte ingesluk om die voorspelling te voorkom. Toe die sesde kind, Zeus, gebore word, het Rea vir Kronos ’n klip, in klere toegedraai, gegee en hy het dit ingesluk. Rea het Zeus toe in Kreta weggesteek, waar hy grootgeword het.
Volgens sommige weergawes van die mites is hy grootgemaak deur 'n bok met die naam Amaltea, terwyl Kouretes, gepantserde manlike dansers, hul hande geklap en geskree het om genoeg geraas te maak om die baba se gehuil vir Kronos weg te steek. In ander weergawes van die mite is Zeus grootgemaak deur die nimf Adamantea, wat Zeus weggesteek het deur hom aan 'n tou van 'n boom te laat hang. Nog weergawes van die mites sê dat Zeus deur sy ouma, Gaia, grootgemaak is.
Toe Zeus ’n volwasse man was, het hy Kronos gedwing om die klip en sy broers en susters in omgekeerde volgorde op te bring. Daarna het hy die honderdhandiges, gigante en siklope vrygelaat en met hulle hulp het Zeus en sy broers Kronos se bewind omvergewerp in ’n dekade lange oorlog, die Titanestryd. Baie van die Titane is daarna in Tartaros gevange gehou.
Sterrekunde
[wysig | wysig bron]'n Ster (HD 240430) is in 2017 na hom vernoem toe dit na bewering sy planete ingesluk het.[4]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Cronus
- ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- ↑ Hesiod, Theogony 154–166.
- ↑ Gibson, M. (1977)Gods, Men & Monsters Eerste uitgawe Italië: Eurobook Limited
- ↑ Sokol, Josh (21 September 2017). "Star nicknamed Kronos after eating its own planetary children". New Scientist (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2020. Besoek op 15 Oktober 2017.
