| ||||||||||||||||||||||||||||
Algemeen | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Naam, simbool, getal | lantaan, La, 57 | |||||||||||||||||||||||||||
Chemiese reeks | Lantaniede | |||||||||||||||||||||||||||
Groep, periode, blok | 3, 6, f | |||||||||||||||||||||||||||
Voorkoms | ||||||||||||||||||||||||||||
Atoommassa | 138.90547(7) g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
Elektronkonfigurasie | [Xe] 5d1 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||
Elektrone per skil | 2, 8, 18, 18, 9, 2 | |||||||||||||||||||||||||||
Fisiese eienskappe | ||||||||||||||||||||||||||||
Toestand | vastestof | |||||||||||||||||||||||||||
Digtheid (naby k.t.) | 6.162 g/cm³ | |||||||||||||||||||||||||||
Vloeistof digtheid teen s.p. | 5.94 g/cm³ | |||||||||||||||||||||||||||
Smeltpunt | 1193 K (920 °C) | |||||||||||||||||||||||||||
Kookpunt | 3737 K (3464 °C) | |||||||||||||||||||||||||||
Smeltingswarmte | 6.20 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||
Verdampingswarmte | 402.1 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||
Warmtekapasiteit | (25 °C) 27.11 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Atoomeienskappe | ||||||||||||||||||||||||||||
Kristalstruktuur | heksagonaal | |||||||||||||||||||||||||||
Strukturbericht-kode | A3' | |||||||||||||||||||||||||||
Oksidasietoestande | 3 (sterk basiese oksied) | |||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatiwiteit | 1.10 (Skaal van Pauling) | |||||||||||||||||||||||||||
Ionisasie-energieë | 1ste: 538.1 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||
2de: 1067 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||
3de: 1850.3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||
Atoomradius | 195 pm | |||||||||||||||||||||||||||
Kovalente radius | 169 pm | |||||||||||||||||||||||||||
Diverse | ||||||||||||||||||||||||||||
Magnetiese rangskikking | ? | |||||||||||||||||||||||||||
Elektriese weerstand | (k.t.) (α, poly) 615 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||
Termiese geleidingsvermoë | (300 K) 13.4 W/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||
Termiese uitstetting | (k.t.) (α, poly) 12.1 µm/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||
Spoed van klank (dun staaf) | (20 °C) 2475 m/s | |||||||||||||||||||||||||||
Young se modulus | (α form) 36.6 GPa | |||||||||||||||||||||||||||
Skuifmodulus | (α form) 14.3 GPa | |||||||||||||||||||||||||||
Massamodulus | (α form) 27.9 GPa | |||||||||||||||||||||||||||
Poissonverhouding | (α form) 0.280 | |||||||||||||||||||||||||||
Mohs se hardheid | 2.5 | |||||||||||||||||||||||||||
Vickers hardheid | 491 MPa | |||||||||||||||||||||||||||
Brinell hardheid | 363 MPa | |||||||||||||||||||||||||||
CAS-registernommer | 7439-91-0 | |||||||||||||||||||||||||||
Vernaamste isotope | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Portaal Chemie |
Lantaan is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool La en atoomgetal 57.
Lantaan is 'n silwerig-wit metallieke element wat aan groep 3 van die periodieke tabel behoort en word dikwels as deel van die lantaniede gesien, hoewel dit geen f-elektrone besit. Dit word in sommige seldsame aardminerale aangetref, gewoonlik saam met serium en ander seldsame aardelemente. Lantaan is smeebaar, rekbaar en sag genoeg dat dit met 'n mes gesny kan word. Dit is een van die mees reaktiewe van die seldsame aardmetale. Die metaal reageer direk met die elemente koolstof, stikstof, boor, seleen, silikon, fosfor, swael, en halogene. Dit oksideer vinnig as dit aan lug blootgestel word. Koue water val lantaan stadig aan, terwyl warm water dit baie vinniger aanval.
Gebruike van lantaan:
Lantaan is in 1839 deur die Sweedse chemikus Carl Gustav Mosander ontdek toe hy 'n monster van seriumnitraat gedeeltelik onbind het deur dit te verhit en die resulterende met verdunde salpetersuur behandel het. Uit die oplossing wat verkry is het hy 'n nuwe seldsame aardmetaal geïsoleer wat hy lantana genoem het. Lantaan is in 1923 na 'n betreklik suiwer vorm verwerk.
Die woord lantaan kom van die Grieks λανθανω [lanthanō], d.i. "om verberg te wees"..
Alhoewel lantaan behoort aan die chemiese elementgroepering wat as seldsame aardmetale bekend staan, is dit geensins seldsaam nie. Lantaan word in betreklik groot hoeveelhede aangetref (32 ppm in die aardkors).
Monaziet (Ce, La, Th, Nd, Y)PO4, en bastnasite (Ce, La, Y)CO3F, is die belangrikste erste waarin lantaan voorkom in persentasies van 25 tot 38 persent.
Natuurlik voorkomende lantaan bestaan uit een stabiele (139La) en een radioaktiewe (138La) isotoop, met die stabiele isotoop, 139La, wat die volopste is (99.91% natuurlike voorkoms). 38 radioisotope is gekarakteriseer waarvan die stabielste 138La met 'n halfleeftyd van 105×109 jaar , en 137La met 'n halfleeftyd van 60 000 jaar is. Al die ander radioaktiewe isotope het halfleeftye van minder as 24 uur en die meeste het halfleeftye van minder as 1 minuut. Die element het ook 3 meta state.
Die isotope van lantaan wissel in atoommassa van 117 u (117La) tot 155 u (155La).
Wikimedia Commons bevat media in verband met Lanthanum. |
Sien lantaan in Wiktionary, die vrye woordeboek. |
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Alkalimetale | Aardalkalimetale | Lantaniede | Aktiniede | Oorgangsmetale | Hoofgroepmetale | Metalloïde | Niemetale | Halogene | Edelgasse | Chemie onbekend |