Leadenhall Market
Leadenhall Market
City of London
Sentrale binneplein
Argitek:
Horace Jones (1819–1887)
Hoofingang:
Gracechurch Street
Leadenhall Market is 'n historiese oordakte markplein in Londen wat nog tot in die 1960's as groothandelsmark vir onder meer vleis en seekos gedien het. Toe die bekende argitektuurkritikus Ian Nairn (1930–1983) in 1966 'n besoek aan die mark gebring het, het hy dit nog as "a riot of fish and fowl" beskryf.[1]
Vanaf die laat 20ste eeu is die fokus verskuif na luukse winkels, kroeë en restaurante wat in die behoeftes van goedbetaalde werknemers in die historiese middestad en finansiële sakekern van Londen, die City of London, voorsien.
Argitektonies het Leadenhall Market sy eweknieë in sekere opsigte in die groot markgeboue van Noord-Engelse stede, al is dit geen vrystaande gebou nie, maar eerder 'n reeks ommuurde straatjies wat van glas-en-yster-dakke voorsien is en perfek inpas by die omliggende geboue soos die oordakte winkelarkades van Cardiff en Leeds.[2] Leadenhall Market se boukuns kulmineer in die sentrale oktagon-dakontwerp waar alle wandelgange in die kompleks saamloop.
Ná omvattende restourasiewerk, wat tussen 1990 en 1991 in opdrag van die City of London Corporation gedoen is, is Leadenhall Market in sy oorspronklike Victoriaanse glorie herstel - met 'n geskikte kleurskema en die rekonstruksie van historiese winkelfasades. Richard Rogers se moderne Lloyd's Building, wat by die noordoostelike hoek van die markkompleks aansluit, is deur die 19de eeuse yster-en-glas-boukuns geïnspireer en aksentueer dit.[3]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Vroeë geskiedenis
[wysig | wysig bron]Leadenhall het sy oorsprong in 'n laat 13de eeuse herehuis en landgoed wat deur Sir Hugh Neville besit is. Sy onmiddellike omgewing het tot 'n gewilde markplek vir pluimvee- en later kaasverkopers geword. Markaktiwiteite strek hier moontlik selfs verder terug in die verlede aangesien 'n deel van die oorspronklike Romeinse forum van Londinium onder sy fondament lê.
In 1411 het Lord Mayor (burgemeester) Richard "Dick" Whittington Leadenhall aan die stad Londen geskenk. Een van sy opvolgers, Simon Eyre, het die saal van die herehuis in 1440 deur 'n groot openbare graanskuur, skoolhuis en kapel vervang, eweneens as 'n geskenk aan die burgers van Londen.
Die mark is vervolgens uitgebrei as 'n sentrale verkoopplek vir pluimvee, graan, eiers, botter, kaas, kruie en ander kos. Vir die volgende twee eeue was Leadenhall 'n belangrike handelsplek wat van bykomende markte vir wol, leer en bestek voorsien is.
Heropbou na die Groot Brand en uitbreiding
[wysig | wysig bron].jpg)
Die Groot Brand van 1666 het net ligte skade in Leadenhall berokken. Die markkompleks is as oordakte struktuur heropgebou en onderverdeel in markte vir beesvleis, groentes en kruie.
Sir Horace Jones, wat tussen 1864 en 1887 as Londense stadsargitek werksaam was, was verantwoordelik vir die ontwerp van drie nuwe markkomplekse in Billingsgate, Smithfield en Leadenhall. In Leadenhall het Jones die oorspronklike steengeboue in 1881 vervang deur moderne glas- en staalstrukture. Jones was allesbehalwe 'n argitektoniese puris en het klassieke stylelemente by sy ontwerp ingesluit om 'n markgebou te skep wat hoogs doeltreffend was, maar met al sy versierings, waaronder die City of London se ikoniese draakskulpture, ook 'n fees vir die oog kon bied. Sy ontwerp is in 1972 as argitektoniese monument aangewys.
Die suidwestelike uitbreidings, wat in die laat 1880's by die oorspronklike gebou gevoeg is, het eenvoudiger geraak.
Die moderne mark
[wysig | wysig bron]Op sy hoogtepunt is daagliks 34 000 ganse in Leadenhall Market se slagterye geslag.[4] Die pluimveemark, waar oorspronklik ook lewende voëls verkoop is (waaronder swane, reiers en fisante)[5] , het nog tot in die 20ste eeu bestaan. Daarna is alle winkelruimtes verhuur vir die verkoop van vleis, vis of ander kos. Ysterhake, wat tot vandag toe aan die winkelfasades behoue gebly het, getuig nog van vroeëre markaktiwiteite.
Teen die middel van die 20ste eeu het steeds meer koswinkels plek gemaak vir ander kleinhandelondernemings, kroeë en restaurante sodat Leadenhall Market in die volgende dekades tot een van die City of Londen se vyf vernaamste winkelsentrums kon ontwikkel.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Ian Nairn: Nairn's London. Herdrukte uitgawe van 1966. Penguin Classics 2014
- ↑ Nicholas Kenyon (red.): The City of London. A Companion Guide. London: Thames & Hudson 2012, bl. 333
- ↑ Nicholas Kenyon (2012), bl. 333
- ↑ Baedeker London. 18de uitgawe 2013. Ostfildern: Mairdumont - Karl Baedeker 2013, bl. 241
- ↑ Henry B. Wheatley and Peter Cunningham: London Past and Present. Its History, Associations, and Traditions. Vol. II. London: John Murray, Albemarle Street 1891, bl. 377
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Leadenhall Market.
