Lord Byron



Lord Byron

Engelse digter

Handtekening

Gebore
22 Januarie 1788
in Londen, Engeland,
Groot-Brittanje

Oorlede
19 April 1824
in Missolonghi, Etolia-Akarnania
Ottomaanse Ryk

Literêre stroming
Romantiek

Bekende werke

Don Juan
Childe Harold's Pilgrimage
Beppo
Mazeppa
The Corsair
Lara, A Tale

George Gordon Byron, 6de Baron Byron of Rochdale, later George Gordon Noel, 6de Baron Byron, algemeen bekend as Lord Byron (1788–1824), was 'n Engelse digter en 'n leidende figuur in die Romantiese beweging. Byron se bekendste werke sluit die kort gedigte She Walks in Beauty, When We Two Parted en So, we'll go no more a roving in, asook die verhalende gedigte Childe Harold's Pilgrimage en Don Juan. Hy word as een van die grootste en invloedrykste Britse digters beskou en steeds wyd gelees. Hy word ook onthou vir sy rits liefdesverhoudings en sy dood weens koors in Griekeland terwyl hy teen die Turke vir Griekse onafhanklikheid geveg het.[1]

Gedenksteen vir Lord Byron in St. Mary Magdalene
San Lazzaro degli Armeni, die Venesiaanse kloostereiland naby die Lido di Venezia waar Lord Byron met die ondersteuning van monnike 'n Armeens-Engelse woordeboek saamgestel het

Nadat hy Engeland vir goed verlaat het, het Lord Byron deur Europa gereis en aan die Griekse onafhanklikheidsoorlog teen die Ottomaanse Ryk deelgeneem waarvoor hy deur die Grieke as nasionale held vereer word.[2] Nadat hy 'n ruk lank in Switserland was, waar hy op goeie voet met Shelley verkeer het, is hy na Italië. In 1823 het hy saam met die Grieke vir hul onafhanklikheid teen Turkye geveg. Hy het groot bedrae geld vir die stryd geskenk en militêre bevelvoerder in die stad Messolonghi (ook gespel as Missolonghi) geword. Tydens sy verblyf daar het hy 'n koors opgedoen en is daar op 19 April 1824 in die ouderdom van 36 jaar oorlede. Byron het sy laaste rusplek in St. Mary Magdalene Church, Hucknall Torkard in die Engelse graafskap Nottinghamshire gevind.[3] Daar word beweer dat Byron se hart in Messolonghi begrawe is.

Van al die Engelse Romantiese digters was Lord Byron seker die opsienbarendste en boeiendste digter, wat in sy lewe die sensasionele aspekte van die Romantiek beliggaam het - veral teen die agtergrond van maatskaplike en kulturele ontwikkelinge in die Engelse Regency-tydperk met al sy kontraste en uiterstes.[4] Net soos sy vriend Percy Bysshe Shelley het hy hom teen die aanvaarde morele en ander waardes verset en politieke en persoonlike vryheid voorgestaan. So was Lord Byron - 'n aantreklike man met skare vroulike aanhangers - in sy lewenstyd een van die eerste literêre sterre wat by sy gehore nie net vir sy werke gewild was nie, maar ook vir sy aristokratiese leefstyl en die losse en ongebonde lewe wat hy gelei het - die vroeë 19de eeuse ekwivalent van 'n moderne rock-ster.

Sy skulde, talle liefdesverhoudings, gerugte oor 'n skandalige bloedskandelike verhouding met sy halfsuster en selfopgelegde ballingskap het landwyd opslae gemaak en spekulasies aangehelp dat hy moontlik aan 'n bipolêre gemoedsversteuring of maniese depressie gely het.[5] In 1815 is Byron met Anabelle Milbanke getroud, maar reeds 'n jaar later het hulle van mekaar ontvreem geraak en uiteengegaan. Uit die huwelik is 'n dogter gebore, die wiskundige en skryfster Ada Lovelace na wie as die eerste rekenaarprogrammeerder verwys word.

Byron het sy eerste digbundel Hours of Idleness in 1807 gepubliseer toe hy negentien was. Nadat hierdie bundel in The Edinburgh Review gekritiseer is, het hy teruggekap met die satire English Bards and Scotch Reviewers. Nadat hy van 'n lang reis deur Spanje, Portugal, Griekeland en Turkye teruggekeer het, is die eerste twee dele van Childe Harold's Pilgrimage (1812), 'n beskrywing van sy reis, gepubliseer. Dit was onmiddellik 'n sukses.

Hoewel van sy gedigte immoreel beskou is, was dit baie gewild in Engeland en Europa. Sy bewonderaars, veral vroue, het hom geïdentifiseer met die eksotiese karakters van sy gedigte, soos The Giaour: A Fragment of a Turkish Tale (1813), The Corsair (1814), Manfred (1817) en Cain (1821). Van 1818 tot 1824 het hy aan sy grootste en bekendste werk, die satiriese Don Juan, gewerk - tans die bekendste van sy gedigte. Van sy ander werke is onder meer The Bride of Abydos (1813), The Prisoner of Chillon and other poems (1816), Beppo (1818) en The Vision of Judgement (1822).

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]
Newstead Abbey

George Gordon Byron is op 22 Januarie 1788 in Holles Street, Londen gebore en deur sy moeder Catherine, née Catherine Gordon of Gight, 'n Skotse adellike en erfgename van die Gight-landgoed in Aberdeenshire, grootgemaak in 'n beskeie woning in Aberdeen, Skotland. Byron se kinderjare is erg bemoeilik deur 'n aangebore defek - 'n klompvoet wat volgens moderne geneeskundige ontleding moontlik die newe-effek van displasie of polio was - en die karaktertrekke van sy ouers.

Catherine Byron het volgens oorlewering aan 'n sielkundige steuring gely wat haar geneig gemaak het tot onbeheerste uitbarstings. Sy word as halsstarrig en ydel beskryf en was blykbaar aan drank verslaaf. Haar dranksug en taamlik korpulente figuur was aanstootlik vir haar seun, en hy het dit openlik geuiter. Catherine het dié kritiek vergeld deur hom 'n "verlamde kêrel" te noem.

Sy vader John, 'n offisier in die Britse leër, het onder 'n groot skuldlas gebuk gegaan toe hy in 1791 in Frankryk oorlede is. Volgens sommige oorlewerings het hy selfmoord gepleeg, maar dit lyk asof tuberkulose die doodsoorsaak was. Ondanks die moeilike finansiële omstandighede, waarin Catherine Byron verkeer het, kon haar seun 'n suksesvolle skoolloopbaan volg. Sy lot het nogtans verbeter toe hy in 1798 die adellike titel en die Engelse landgoed Newstead Abbey in Nottinghamshire van sy grootoom geërf het. Die herehuis was in 'n slegte toestand en kon dus net vir 'n kort tyd as woning vir Catherine en haar seun dien.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  2. ↑ William Plomer: The Diamond of Jannina. New York: Taplinger Publishing 1936 en 1970
  3. ↑ Poets' Graves: George Gordon, Lord Byron. Besoek op 13 November 2018
  4. ↑ The Culture Concept Circle: Lord Byron - a Rock Star Poet in an Age of Extravagance. Besoek op 1 Junie 2018
  5. ↑ ABC News: The Cost of Creativity. Bipolar Disorder and the Stars

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]