Magna Graecia
Die term Magna Graecia (Latyn, letterlik "Groot-Griekeland"; Grieks Μεγάλη Ελλάς Megálē Hellás) verwys na die gebiede in die antieke Suid-Italië en Sisilië, waar Griekse setlaars hulle sedert die 8ste eeu v.C. gevestig het. Magna Graecia het talle digbevolkte stede en onafhanklike state behels, wat dikwels oorlog teen mekaar gevoer het.
Oorsprong
[wysig | wysig bron]Sedert die 8ste eeu v.C. het Griekse setlaars kolonies in die gebied van die huidige Kalabrië, Kampanië, Basilikata, Apulië en in die suidooste van Sisilië begin stig. Die setlaars het hulle merendeels langs die kuslyne en in die nabyheid van riviere en fonteine gevestig, waar 'n aantal beduidende stede soos Elea, Taras, Kyme, Metapontion, Sybaris, Kroton, Rhegion, Paeston en Napels gestig is. Die kolonies in Sisilië met belangrike stede soos Naxos, Zankle en Syraka is nie deur die Griekse geskiedkundiges by die Magna Graecia gereken nie – maar wél deur hulle Romeinse eweknieë.
Vanaf die 3de eeu v.C. het die naam Magna Graecia gebruiklik geword. Die term het veral na die bevolking en sy kultuur verwys en nie na 'n bepaalde geografiese streek nie, en was daarop gemik om die belangrikheid van die Griekse gebiede in Suid-Italië teenoor die Griekse stamlande te beklemtoon.
Emigrasie uit die Griekse moederland
[wysig | wysig bron]Sodra die voedselproduksie in 'n antieke Griekse stad nie meer in die groeiende bevolking kon voorsien nie, of 'n bepaalde groep in 'n politieke konflik 'n neerlaag gely het en verban is, het burgers geëmigreer. Die emigrante is deur die stedelike owerhede dikwels van skepe, wapens, landbougereedskap, voedselvoorrade, saad en 'n sogenaamde oikis (Grieks: "stigter van 'n kolonie") voorsien.
Die oikis was die leier van die ekspedisie, het oor die nodige kennis en ervaring beskik en was gewoonlik 'n gerespekteerde burger in sy geboortestad. Hy was dikwels van adellike afkoms en het van die owerhede die opdrag gekry om die ekspedisie na Italië of ander gebiede van die Middellandse See voor te berei. Die oikiste was soms ook avonturiers of ervare seevaarders, wat groepe van mense uit verskillende Griekse geweste na 'n nuwe tuiste gelei het.
Die oikiste het voor hulle vertrek om die gode se beskerming gebid. Gewoonlik het hulle aan 'n heiligdom soos dié van die god Apollon in Delphi besoek afgelê en die god gevra watter bestemming die mees gunstige sou wees. Priesters het die goddelike openbarings verkondig. Die bekendste oikiste was Archias (stigter van Syrakusai), Evarco (Katane) en Phalantus (Tarentum).
Griekse taalgebiede in die huidige Suid-Italië
[wysig | wysig bron]'n Klein minderheid in Kalabrië en veral in Salento in Apulië praat nog steeds die Griekse Italiot-dialek of Griko – 'n taal met Oud-Griekse, Bisantyns-Griekse en Italiaanse elemente. Hierdie bevolkings het hulle oorsprong in die Bisantynse invalle in Suid-Italië tussen die 6de en 10de eeu.
Die laaste sensus, waartydens die Griekse bevolking in Italië presies opgeneem is, het in 1921 plaasgevind. Destyds het 19 672 Italianers 'n Griekse dialek as huistaal gepraat, waarvan 16 033 in Apulië en 3 639 in die uiterste suide van Kalabrië. Nie-amptelike skattings in 1930 het die aantal Griekksprekendes op sowat 36 000 beraam. Vandag is daar omtrent 10 000 mense wat nog 'n kennis van die Griekse dialekte het. Kulturele betrekkinge met Griekeland is in 1955 aangeknoop, en drie tydskrifte het hulle vir die bewaring van die Griekse kultuur beywer. Die belangrikste digter en verteenwoordiger van die sogenaamde Griekse renaissance was Vito Domenico Palumbo (1854–1918), 'n boorling van Calimera naby Salento.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Morey, W.C. (1901). "Outlines of Roman history, chapter 1" [Buitelyne van Romeinse geskiedenis, hoofstuk 1]. Forum Romanum (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Desember 2020.
