Man Ray

	Man Ray
	Man Ray, gefotografeer by die Gaite-Montparnasse-tentoonstelling in Parys, deur Carl Van Vechten op 16 Junie 1934.
Geboortenaam	Emmanuel Rudnitzky of Emmanuel Radnitzky
Geboorte	27 Augustus 1890; Philadelphia, Pennsilvanië
Sterfte	18 November 1976; Parys, Frankryk
Nasionaliteit	Verenigde State
Beroep(e)	fotograaf, skilder, rolprentvervaardiger
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Man Ray (27 Augustus 1890 – 18 November 1976) was 'n Amerikaanse fotograaf, skilder en rolprentvervaardiger. Ray was 'n voorste Dadaïstiese fotograaf en surrealistiese skilder, het opsienbarende, vernuwende en soms kontroversiële kunswerke dwarsdeur sy lang artistieke loopbaan geskep. Hy het met enige denkbare artistieke medium geëksperimenteer, insluitend fotografie, beeldhoukuns, "reeds-klaar-stukke" ("ready-mades") en rolprente.

Hy het baanbrekerswerk gedoen ten opsigte van die artistieke gebruik van "rayographs", beelde van plat of drie-dimensionele voorwerpe wat op ligsensitiewe papier geplaas word en dan aan lig blootgestel word. Hy het verskeie "reeds-klaar-stukke" geskep, 'n Dadaïstiese kunsvorm wat eerste deur Marcel Duchamp bekend gestel is, 'n tydgenoot en vriend van Ray. Alledaagse voorwerpe is uitgekies en as kuns vertoon.

Ray se beroemdste "reeds-klaar-werk" is Cadeau (Die Geskenk) , 'n strykyster waaraan hy 'n string spykers wat vreesaanjaend lyk geheg het om dit nutteloos vir sy normale funksie, om glad te stryk of te druk, maak. Hierdie werk het 'n simbool geword van die Dadaïstiese praktyk om alledaagse voorwerpe aan te pas om paradokse te skep wat mens tot nadenke stem. Ray se bekendste films sluit die volgende in: Le Retour à la raison (Terugkeer na rede - 1923), L'Étoile de mer (Die Ster van die See - 1928), 'n film gebaseer op 'n gedig van Robert Desnos en Anemic Cinéma (1926) met Marcel Duchamp en Marc Allégret. Sy bekendste skilderye is A l'heure de l'observatoire, les amoureux (Observatorium Tyd, Die Minnaars - 1934) en die Shakespearean Equations-reeks van 1948.

Man Ray het die voorste mode-ontwerper en portretfotograaf tydens die twintiger- en dertigerjare in Parys geword. Hy het foto's van bekende figure soos Gertrude Stein, Georges Braque, James Joyce, Peggy Guggenheim en Jean Cocteau geneem. In 1950 het hy foto's van die filmlegende, Ava Gardner, geneem.

Selfs sy portrette was innoverend - in 1924 publiseer die tydskrif Littérature 'n foto van 'n naakte vrou se rug met 'n viool se opening dwarsoor gedruk om die ooreenkoms tussen die vroulike vorm en 'n viool aan te dui. Die foto word Le Violon d' Ingres genoem. In die somer van 1930 projekteer hy beelde van 'n handgekleurde film op die gaste se wit klere tydens 'n sosiale bal.

Man Ray het 'n hele geslag kunstenaars beïnvloed. In 1974 dra Andy Warhol 'n reeks skilderye en seriograwe aan hom op. Sy beeld van die metronoom (Objet à détruire? Objet indestructible?) word deur die Sosiaal-demokratiese Party van Hamburg tydens hulle 1974 verkiesingsveldtog gebruik "as 'n embleem van waaksaamheid en oordeelkundigheid".

Lewensgeskiedenis

Emmanuel Rudzitsky (wat sy naam na Man Ray verander het gedurende die vroeë twintigerjare omdat sy naam wat so vreemd klink tydens sy kinderjare 'n tergery ontlok het) is op 27 Augustus 1890 in Philadelphia, Pennsylvanië gebore. Sy ouers was Russiese Jode wat na Amerika toe geïmmigreer het. Sy vader was 'n kunstenaar en fotograaf. Sy familie het in 1907 na Brooklyn in New York getrek waar die jong Ray sy hoërskoolopleiding en kunsonderrig ontvang het by verskeie inrigtings soos die Ferrersentrum.

In 1913 ontdek hy die werk van Marcel Duchamp by die Armory-uitstalling en skep hy sy eerste kubistiese skildery, 'n portret van Alfred Stieglitz, wie se galery hy gereeld besoek het. Duchamp, vir wie hy in 1915 persoonlik ontmoet het, word 'n lewenslange vriend van hom en moedig hom aan om na Parys toe te gaan. Hy werk op artistieke vlak vir dekades met hom saam.

Die jaar 1915 was van besondere belang in Man Ray se lewe. Benewens die feit dat hy vir Duchamp ontmoet het, hou hy sy eerste solo-kunsuitstalling (wat uit dertig skilderye en 'n paar sketse bestaan) by die Daniel Galery en neem hy deel aan die Dadaïstiese beweging van New York.

Ray trou in 1914 met Donna Lecoeur (Adon Lacroix) 'n digteres van Franse herkoms wat hy 'n jaar voorheen by Ridgefield, New Jersey ontmoet het en waar hy homself as 'n kommersiële kunstenaar sedert 1912 gevestig het. Die huwelik het tot 1919 gehou waarna Ray verskeie verbintenisse met ander vroue gehad het.

In 1921 volg Ray vir Duchamp na Parys waar hy die Franse Dadaïste en die surrealistiese beweging leer ken het. Parys sou vir die res van sy lewe Man se tuiste bly met die uitsondering van die dekade wat hy in Hollywood deurgebring het vanaf 1940 (toe hy uit Frankryk moes vlug weens die Duitse besetting) tot 1951. Hy kom op 18 November 1976 in Parys te sterwe.