Marc Chagall

Marc Chagall

Chagall, c.1920 (deur Pierre Choumoff)
Geboortenaam Moishe Zakharovich Shagalov
(Мовша Захарович Шагал)
Gebore (1887-07-06)6 Julie 1887
Liozna, Russiese Ryk
Sterf 28 Maart 1985 (op 97)
Saint-Paul-de-Vence, Frankryk
Gade Bella Rosenfeld (1915–haar dood in 1944)
Valentina (Vava) Brodsky (1952–1985)
Nasionaliteit Rusland, later Frankryk
Veld Skilder, gekleurde glas
Beweging Fauvisme, kubisme, ekspressionisme

Marc Chagall (1887–1985) was ’n Russiese skilder wat in Frankryk gewoon en gewerk het. Hy het in helder kleure geskilder en is bekend vir sy skilderye in fauvistiese, ekspressionistiese en kubistiese styl.[1]

Lewensloop

[wysig | wysig bron]
Marc Chagall in 1941
Orpheus
"Die wandeling", 1917, op 'n Wit-Russiese posseël

Chagall is in die destydse Russiese Keiserryk gebore (tans Wit-Rusland). Hy verander later sy naam na die meer Franse Marc Chagall. Hy was die seun van 'n eenvoudige vishandelaar en die oudste van nege kinders. Die gesin was Joods. Hy sou later in sy werk telkens na hierdie arm, maar gelukkige tyd in sy lewe terugkeer.

Nadat hy op skool met tekenkuns kennis gemaak het, kry hy van 1906 skilderlesse by die kunstenaar Joeri Pen. Sy ma stimuleer sy kunssinnige ambisies en in 1907 vertrek hy na Sint-Petersburg om daar onder Nikolai Roerich te studeer. Van 1908 tot 1910 studeer hy onder Léon Bakst aan die Zvantsevas-kunsakademie. Daarna begin hy sy loopbaan as 'n dekor-ontwerper.

Dit was 'n moeilike tyd vir Chagall. Joodse burgers kon slegs met vergunning in Sint-Petersburg woon en hy bring 'n kort tyd daar in die tronk deur. Tog bly hy tot 1910 in Sint-Petersburg aan, al besoek hy sy geboortestad (Vitebsk) gereeld, waar hy sy toekomstige vrou, Bella Rosenfeld, in 1909 ontmoet.

In 1910 trek Chagall na Parys en raak met 'n aantal avant-garde digters en jong kunstenaars bevriend. Die tydperk word dikwels as sy beste periode gesien, met werke soos "I and the Village" ("Ek en die dorp"), wat tans in die Museum of Modern Art (in New York) hang. Die werk is 'n mengelmoes van ekspressionisme en kubisme.[2]

Marc Chagall neem aan die tentoonstelling van die Salon des Indépendants en die Salon d'Automne deel. Sy eerste belangrike solo-uitstalling vind in 1914 in Berlyn plaas. Ná die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog keer Chagall na Rusland terug, waar hy aan uitstallings in Sint-Petersburg en Moskou deelneem. Ná die oorlog kon hy weer na sy ateljee in Parys terugkeer, wat hy geplunder en vervalle aantref. 'n Jaar later trou hy en in 1916 is sy dogter, Ida, gebore.

Chagall was aanvanklik entoesiasties oor die Russiese Rewolusie van 1917 en word polities aktief. Die Sowjet-ministerie van kultuur maak hom kommissaris van kuns in die Vitebsk-streek, waar hy ambisieuse plan vir 'n kunsakademie en 'n museum maak. Ná twee-en- 'n-half jaar word hy moeg vir die politieke diskoers en trek na Moskou. Van 1919 tot 1922 was hy kunsdirekteur van die Joods Staatsteater in Moskou. Hier maak hy verskeie muurskilderye vir die ingangsportaal, asook dekor vir die vertonings.

In 1922 verlaat Chagall en sy familie Rusland vir goed. Hy gaan eers na Berlyn, maar reis spoedig na Parys, waar hy hom weer in 1923 vestig, die keer saam met sy familie. In 1927 illustreer hy Jean de la Fontaine se fabelbundel, wat in 2003 in boekvorm heruitgereik is. Hy reis na Palestina (1931) en Pole (1935) en werk tot die Tweede Wêreldoorlog aan sy Bybel-illustrasies. In 1937 word hy 'n Franse burger. Vanweë die Duitse besetting van Frankryk tydens die Tweede Wêreldoorlog en die vervolging van Jode, vlug Chagall. Die Amerikaanse joernalis Varian Fry help hom om uit Frankryk te ontsnap. Via Spanje en Portugal kom Chagall en sy familie in 1941 in die Verenigde State van Amerika aan, waar hy hom in New York vestig.

Op 2 September 1944 sterf sy vrou Bella na 'n siekte. Twee jaar later, in 1946, keer Chagall na Europa terug. In Europa word hy met tentoonstellings in Parys, Londen en Amsterdam vereer. In 1950 vestig hy hom in Saint-Paul-de-Vence. In 1952 hertrou Chagall met Valentina Brodsky. Hy reis verskeie kere na Griekeland en in 1957 na Israel. Hier maak hy in 1960 'n reeks rame vir die sinagoge van die Hadassah Universitair Mediese Sentrum in Jerusalem, asook 'n reeks muurskilderye vir die nuwe parlement in 1966. In 1973 open die Musée National Message Biblique Marc Chagall in Nice, Frankryk, om honderde van sy Bybelse tonele te huisves. Die museum in Vitebsk, na hom vernoem, open in 1997 in die huis waar hy met sy familie gewoon het (Pokrovskaiastraat nommer 29). Ironies genoeg was hy tot sy dood, voor die val van die Sowjetunie, 'n persona non grata in sy vaderland gewees.

Chagall is op 97-jarige leeftyd in Saint-Paul-de-Vence in Frankryk oorlede.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  2. ↑ (nl) Canon van de Moderne Kunst, besoek op 17 Junie 2017

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]