Medusa

Medusa
Griekse monster
Medusa, deur Caravaggio (1592-1600).
Medusa, deur Caravaggio (1592-1600).
Naam Medusa
Man Poseidon
Kinders Pegasus en Chrysaor
Ouers Phorkys en Keto
Broers en susters Die Hesperides, Stheno, Euryale, die Graeae, Thoosa, Scylla en Ladon

Medusa (Grieks: Μέδουσα) was in die Griekse mitologie ’n Gorgo, ’n vroulike monster en een van drie susters. Sy het slange in plaas van hare op haar kop gehad en enigiemand wat na haar gekyk het, het in klip verander.

Volgens Hesiodus[1] was Medusa die enigste van die Gorgone wat sterflik was. Ovidius vertel Medusa was eers pragtig en het slange op haar kop gekry toe sy deur Athena vervloek is. Medusa het met Poseidon omgang gehad in ’n tempel van Atena nadat Poseidon deur die goue kleur van haar hare aangetrek is. Atena het toe die aanloklike goue hare in slange verander.[2]

Sy is eindelik deur Perseus onthoof met die hulp van die gode Hermes, Athena en Hades. Hermes het vir hom ’n antieke swaard gegee, Athena haar goed gepoleerde bronsskild en Hades sy helm van onsigbaarheid.

Nimfe het vir hom die pad aangewys. Toe hy in die grot kom waar die Gorgone geslaap het, het hy na Medusa se weerkaatsing in Athena se blink skild gekyk. So kon hy veilig tot by haar kom en haar kop afkap. Van die bloed wat uit haar nek gespuit het, het Pegasus, haar seun by Poseidon, ontstaan. Volgens ander bronne het elke druppel bloed in ’n slang verander. Die ander twee Gorgone het Perseus probeer vang, maar danksy die helm van onsigbaarheid het hy ontsnap.

Moderne vertolkings

[wysig | wysig bron]

Histories

[wysig | wysig bron]
Medusa, deur Arnold Böcklin, omstreeks 1878.

’n Paar vroeë geleerdes van klassieke letterkunde het die mite van Medusa vertolk as kwasihistories – "geskoei op of gerekonstrueer uit ’n gebeurtenis, gebruik, styl, ens. in die verlede",[3] of ’n "veredelde" herinnering aan ’n werklike indringing.[4][5]

Psigoanalise

[wysig | wysig bron]

In 1940 is Sigmund Freud se Das Medusenhaupt (Medusa se kop) ná sy dood gepubliseer. In Freud se vertolking is "om te onthoof = om te kastreer". Die vrees vir Medusa is dus ’n vrees vir kastrasie wat verbind word met die sien van iets. "Talle ontledings het ons vertroud gemaak met die geleentheid hiervoor: Dit gebeur wanneer ’n seun, wat tot nog toe onwillig was om die bedreiging van kastrasie te glo, die vroulike geslagsdele sien, moontlik dié van ’n volwassene, omring deur hare, en veral dié van sy moeder."[6] In hierdie perspektief is die "pragtige" Medusa (sien bo) die moeder wat in onskuld onthou word; voor die mitiese waarheid van kastrasie tot die onderwerp deurdring. Die klassieke Medusa, in teenstelling, is ’n Oedipus/libido-simptoom. Om na die verbode moeder te kyk (in haar haarbedekte geslagsdele, om dit so te stel) verstyf die onderwerp in ongeoorloofde begeerte en vries hom uit vrees vir die vader se vergelding. Daar is geen aangetekende geval van waar Medusa ’n vrou versteen het nie.

Feminisme

[wysig | wysig bron]

In die 20ste eeu het feministe Medusa se voorkoms in letterkunde en moderne kultuur herwaardeer, insluitende die gebruik van Medusa as ’n logo deur die modemaatskappy Versace.[7][8][9][10] Die naam "Medusa" self word dikwels gebruik op maniere wat nie verband hou met die mitologiese figuur nie, maar om op die Gorgo se vermoëns te skimp of om boosaardigheid uit te beeld; ondanks haar aanvanklike skoonheid "het haar naam monster begin beteken".[10] In die boek Female Rage: Unlocking Its Secrets, Claiming Its Power deur Mary Valentis en Anne Devane word gesê: Wanneer ons vroue gevra het hoe vroulike woede daar uitsien, was dit altyd Medusa, die monster met die slange vir hare uit die mites, waaraan hulle gedink het ... In die een onderhoud ná die ander wat ons gevoer het, is vir ons gesê Medusa is die 'skrikwekkendste vrou in die wêreld' ... nie een van die vroue kon [egter] die besonderhede van die mite onthou nie."[11]

Medusa se beeld is intussen deur baie vroue aangeneem as die simbool van vroulike woede; een van die eerste publikasies wat dit gedoen het, was die feministiese tydskrif Women: A Journal of Liberation in hulle eerste uitgawe, volume ses van 1978. Op die voorblad was ’n uitbeelding van die Gorgo Medusa deur Froggi Lupton. In die tydskrif het die redakteurs verduidelik die beeld "kan ’n kaart wees om ons deur ons vrese te lei, deur die dieptes van ons woede na die bronne van ons mag as vroue."[11]

In die tydskrif Woman of Power se herfsuitgawe van 1986 verskyn ’n artikel met die opskrif "Gorgons: A Face for Contemporary Women's Rage" deur Emily Erwin Culpepper, wat skryf: "Die Amasoongorgo se gesig is die verpersoonliking van vroulike woede", en dat baie feministe Medusa se beeld aanvaar "as een gesig van ons eie woede".[11]

Die feministiese teoretikus Hélène Cixous het die mite van Medusa behandel in haar essay "The Laugh of the Medusa". Sy reken mans verander Medusa in ’n monster wanneer hulle haar verhaal oorvertel omdat hulle vroulike begeerte vrees. Die essay is grootliks ’n manier om vroue sover te kry om hulle identiteit deur hulle skrywes terug te eis, omdat sy die patriargale gemeenskap van die Westerse kultuur verwerp. Deur skryfwerk sal ’n vrou toegang tot haar ingebore krag kry; dit sal haar plesiere, organe, haar groot liggaamlike streke wat bedek is, teruggee. "Ons moet die valse vrou doodmaak wat die lewende een keer om asem te haal."[12] Cixous wil die fallogosentriese stelsel vernietig en vroue se liggame en taal bemagtig.[13] "Jy moet net reguit na Medusa kyk om haar te sien," skryf Cixous. "En sy is nie dodelik nie. Sy is beeldskoon en sy lag."[14]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Hesiodus, Theogonie 277
  2. ↑ Ovidius, Metamorfoses iv, 792-802
  3. ↑ "the definition of quasihistorical". Dictionary.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Desember 2019. Besoek op 24 Mei 2017.
  4. ↑ Graves, Robert (1955). The Greek Myths. Penguin Books. pp. 17, 244. ISBN 0241952743.
  5. ↑ Ellen Harrison, Jane (5 Junie 1991) [1908]. Prolegomena: To The Study Of Greek Religion. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. pp. 187–188. ISBN 0691015147.
  6. ↑ Freud, Sigmund (Summer 2017). "Medusa's Head". The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. The Hogarth Press. XVIII: 273.
  7. ↑ "Versace Medusa Head Logo". gevrilgroup.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2018.
  8. ↑ Pratt, A. (1994). Archetypal empowerment in poetry: Medusa, Aphrodite, Artemis, and bears : a gender comparison. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-20865-3
  9. ↑ Stephenson, A. G. (1997). "Endless the Medusa: a feminist reading of Medusan imagery and the myth of the hero in Eudora Welty's novels."
  10. ↑ 10,0 10,1 Garber, Marjorie, Vickers, Nancy, The Medusa Reader, Routledge; 1ste uitgawe (26 Februarie 2003), ISBN 978-0-415-90099-7.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Wilk, Stephen R. (2007). Medusa: Solving the Mystery of the Gorgon. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-534131-7
  12. ↑ Cixous, Helene. "The Laugh of the Medusa" (PDF). Besoek op 5 Desember 2018.
  13. ↑ Klages, Mary (2006). Literary Theory: A Guide for the Perplexed. New York, NY: Continuum International Publishing Group. p. 99.
  14. ↑ Cixous, Helene. "The Laugh of the Medusa" (PDF). Besoek op 5 Desember 2018.