Mei 1968-protesaksies in Frankryk
Die Mei 1968-protesaksies in Frankryk, ook bekend as 1968 Mei, was 'n tydperk van burgerlike onrus wat regdeur Frankryk plaasgevind het. Dit het sowat sewe weke geduur en was gekenmerk deur betogings, algemene stakings, sowel as die besetting van universiteite en fabrieke. Op die hoogtepunt van gebeure, het die ekonomie van Frankryk tot stilstand gekom.[1] Die betogings het so 'n punt bereik dat politieke leiers ‘n burgeroorlog of rewolusie gevrees het; die nasionale regering het kortstondig opgehou om te funksioneer nadat president Charles de Gaulle op 'n stadium in die geheim Frankryk verlaat het en na Duitsland gegaan het. Die betogings word soms gekoppel aan soortgelyke bewegings wat rondom dieselfde tyd wêreldwyd plaasgevind het[2] en het 'n generasie proteskuns geïnspireer in die vorm van liedjies, verbeeldingryke graffiti, plakkate en slagspreuke.[3][4]
Die onrus het begin met 'n reeks ver-linkse studentebesettingsbetogings teen kapitalisme, verbruikerswese, Amerikaanse imperialisme en tradisionele instellings. Hewige polisie-onderdrukking van die betogers het daartoe gelei dat Frankryk se vakbondkonfederasies 'n beroep gedoen het op simpatiestakings, wat baie vinniger versprei het as wat verwag is om 11 miljoen werkers te betrek, meer as 22% van die totale bevolking van Frankryk op daardie stadium.[1] Die beweging is gekenmerk deur sy spontane en gedesentraliseerde geaardheid; dit het 'n kontras en soms selfs interne konflik tussen die vakbonde en die linkse partye geskep.[1] Dit was die grootste algemene staking wat nog ooit in Frankryk gepoog is, en die eerste landwye spontane algemene staking.[1]
Die studentebesettings en algemene stakings wat regoor Frankryk begin is, is met kragtige konfrontasie deur universiteitsadministrateurs en polisie teengestaan. Die de Gaulle-administrasie se pogings om daardie stakings deur polisie-optrede te stuit, het die situasie net verder aangeblaas, wat gelei het tot straatgevegte met die polisie in die Latynse kwartier, Parys.
Teen einde Mei het die vloei van gebeure egter verander. Die Grenelle-ooreenkomste, wat op 27 Mei tussen die regering, vakbonde en werkgewers gesluit is, het aansienlike loonwins vir werkers behaal. 'n Teenbetoging wat op 29 Mei in Sentraal-Parys deur die Gaullistiese party gereël is, het De Gaulle die vertroue gegee om die Nasionale Vergadering te ontbind en vir parlementêre verkiesings vir 23 Junie 1968 uit te roep. Die geweld het amper so vinnig verdamp as wat dit ontstaan het. Werkers het teruggegaan na hul werk, en toe die verkiesings in Junie gehou is, het die Gauliste sterker as voorheen na vore gekom.
Die gebeure van Mei 1968 beïnvloed steeds die Franse samelewing. Die tydperk word beskou as 'n kulturele, sosiale en morele keerpunt in die geskiedenis van die land. Alain Geismar—een van die leiers van die tyd—het later verklaar dat die beweging “as ’n sosiale revolusie, nie as ’n politieke een nie” geslaag het.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "Situationist International Online".
- ↑ "1968 was no mere year". The Economist. 5 April 2018. ISSN 0013-0613. Besoek op 29 Junie 2021.
- ↑ "Mai 68 – 40 ans déjà". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 November 2016. Besoek op 28 Mei 2014.
- ↑ DeRoo, Rebecca J. (2014). The Museum Establishment and Contemporary Art: The Politics of Artistic Display in France after 1968. Cambridge University Press. ISBN 9781107656918.
- ↑ Erlanger, Steven (29 April 2008). "May 1968 – a watershed in French life". New York Times. Besoek op 31 Augustus 2012.
