Mosselbaai

Mosselbaai

Mossel Bay
Uitsig oor Mosselbaai
Uitsig oor Mosselbaai
Mosselbaai is in Wes-Kaap
Mosselbaai
Mosselbaai
 Mosselbaai se ligging in Wes-Kaap
Koördinate: 34°11′00″S 22°08′00″O / 34.18333°S 22.13333°O / -34.18333; 22.13333
LandVlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
ProvinsieWes-Kaap
DistrikTuinroete
MunisipaliteitMosselbaai
Stigting1848
Oppervlak
 • Totaal42,2 km2 (16,3 vk. myl)
Bevolking
 (2011)[1]
 • Totaal59 031
 • Digtheid1 399/km2 (3 620/vk. myl)
Rasverdeling (2011)
 • Wit mense17.6%
 • Indiërs/Asiërs0.5%
 • Bruin mense40.9%
 • Swart mense40.1%
 • Ander0.9%
Taal (2011)
 • Afrikaans 57.4%
 • Xhosa 30.7%
 • Engels 6.9%
 • Sotho 1.5%
 • Ander 3.5%
Poskode (strate)
6506
Poskode (posbusse)
6500
Skakelkode044

Mosselbaai (Engels: Mossel Bay, Xhosa: Mosselbayi) is 'n dorp in die provinsie Wes-Kaap van Suid-Afrika met 59 000 inwoners (2011). Dit is oos van die Kaap die Goeie Hoop en wes van George geleë. Die N2 nasionale pad gaan as 'n snelweg verby die dorp.

Mosselbaai het in 2019 vyf blouvlagstrand gesertifiseerde strande, by name Santosstrand, De Bakke, Hartenbosstrand, Klein-Brakrivier en Glentanastrand.[2]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Die hoeksteen van die NG moedergemeente se teenwoordige kerkgebou is op 5 Maart 1949 gelê. Die argitek was Hendrik Vermooten.

Die Portugese seevaarder Bartolomeu Dias sit hier op 3 Februarie 1488 voet aan wal en lewer sodoende die bewys dat Afrika 'n suidelike punt het wat dit moontlik maak om van Europa na Indië te seil. Diaz noem die baai oorspronklik Aguada de São Bras.

Die huidige naam van die dorp en sy baai gaan terug op die Nederlandse seevaarder Paulus van Caerden, wat die gebied in 1601 besoek – dit is 'n verwysing na die groot aantal mossels wat hy in die baai gesien het. Die dorp was in 1848 gestig as Mosselbaai. Dit is ook vir 'n rukkie in die geskiedenis Aliwal-Suid genoem. In 1852 het die destydse goewerneur, Sir Harry Smith dit probeer vernoem na die veldslag by Aliwal in Indië, waar die Britte 'n geveg teen die Sikhs gewen het. Die nuwe naam het egter nooit inslag gevind nie en dit is gou weer Mosselbaai genoem.

Wapens

[wysig | wysig bron]

Munisipaliteit (1) — Die munisipale raad het in 1905 'n wapen aangeneem: Gevierendeel, I in rooi 'n afbeelding van Justitia van natuurlike kleur; II in blou 'n goue vlies; III in blou drie goue ringsgewys inmekaargevlegte visse; IV in hemelsblou 'n afbeelding van Neptunus sittende op 'n rots; alles van natuurlike kleur. Die wapenspreuk was "By right and justice we prevail".[3] W.H. Armstrong & Co het die wapen ontwerp.[4]

Afdelingsraad — Die afdelingsraad (d.w.s die plaaslike owerheid vir die landelike gebiede buite die dorpsgrense) het in 1961 'n wapen by die Kaapse Provinsiale Administrasie geregistreer:[5] In goud, 'n blou keper belaai met drie goue koringgerwe vergesel in die skildhoof van twee regopgeplaaste blou visse en in die skildvoet 'n melkhoutboom van natuurlike kleur. Die wapen is deur Schalk Pienaar ontwerp.

KwaNonqaba — Die dorpskomitee van die woongebied KwaNonqaba het in 1988 'n wapen by die Buro vir Heraldiek geregistreer: Deursnede, swart en blou, 'n goue versmalde dwarsbalk, aan die bokant twee uitkomende huisies met Karoogewels, elk belaai met 'n swart blokkie, en aan die onderkant golwend; 'n verlaagde skildhoof, kepersgewys verdeel van rooi en silwer, die onderkant trapvormig. Die helmteken was 'n swart muurkroon, en die wapenspreuk "Lapuma ikwezi".[6]

Munisipaliteit (2) — Die raad het in 1992 'n nuwe wapen by die Buro vir Heraldiek geregistreer : Skuinskruislings, silwer en blou, in die skildhoof 'n weegskaal rustend op die punt van 'n regopgeplaaste swaard, alles blou; regs drie goue ringsgewys inmekaargevlegte visse, links 'n goue vlies en in die skildvoet, op 'n golwende blou skildvoet belaai met 'n golwende silwer dwarsbalk, 'n Portugese karveel met gespanne seile, van natuurlike kleur. Die helmteken was 'n silwer vuurtoring voor 'n blou driehoekige rysende grond, en die wapenspreuk "Jure et justitia valemus".[6]

Munisipaliteit (3) — In 1998, nadat KwaNonqaba en ander naburige gebiede by Mosselbaai ingelyf is, het die munisipale raad 'n nuwe wapen laat ontwerp en dit by die Buro geregistreer: Skuins gevierendeel, in die skildvoet trapvormig, blou en goud, in die skildhoof twee silwer paalsgewys geplaaste swemmende walvisse, en in die skildvoet 'n dwarsbalk, ook van silwer, geknobbel van twee Karoo-gewelhuisies, die deur van elk blou en die onderkant golwend; regs 'n groen aalwyn, rooi geblom, en links 'n 15de-eeuse Portugese karveel van natuurlike kleur, op die seil belaai met 'n rooi breedarmige kruis. Die helmteken was 'n silwer vuurtoring uitkomend uit 'n swart muurkroon, en die wapenspreuk was weereens "Jure et justitia valemus".[6]

Woonbuurte en omliggende plekke

[wysig | wysig bron]

Infrastruktuur

[wysig | wysig bron]

Die spoorlyn vanaf Kaapstad het Mosselbaai in 1905 bereik. Die spoorlyne vanaf Bloemfontein en Port Elizabeth het twee jaar later gevolg. Mosselbaai beskik ook oor die sewende grootste hawe in Suid-Afrika. Die breekwater en kaai is in 1912 gebou. Die hawe is steeds in gebruik; klein vaartuie verskeep nog produkte soos graan, ingelegde vrugte en groente, oker en aalwynsap van hier.

Munisipale gebied

[wysig | wysig bron]

Die Mosselbaai munisipale gebied is 'n raps oor die 2 000 km2 groot. Gemengde boerdery word beoefen met produkte soos koring, wol, melk, patats en ander groente en vrugte.

Mossgas

[wysig | wysig bron]

Die Mossgasprojek behels die wêreld se tweede olie-uit-gas aanleg. Dit aanleg is ontwerp om vir 30 jaar lank 25 000 vate petrol en diesel per dag te lewer uit gasvelde wat in 1985 85 km suidwes van Mosselbaai ontdek is. Die platform is met 24 heipale geanker en is 220 m hoog. Produksie het in 1991 by die Mossref raffinadery op land begin. Die projek was omstrede aangesien die ekonomiese lewensvatbaarheid daarvan bevraagteken is.

Die poskantoorboom

[wysig | wysig bron]

Die bekendste witmelkhout (Sideroxylon inerme) is die poskantoorboom by Mosselbaai wat na raming ongeveer 600 jaar oud is. Dit word as Suid-Afrika se eerste posbus beskou. Volgens oorlewering het Portugese soldate in 1500 'n skoen met 'n brief aan die boom opgehang. In die brief beskryf 'n skeepskaptein van die vloot, Pedro d’Ataide die verdrinking van Bartholomeus Diaz. Hy wou die brief na Portugal stuur en het dit toe in die boom laat ophang met die hoop dat die brief sy bestemming sou bereik. 'n Paar maande later ontdek 'n ander Portugees, Joao da Nova, die brief en neem dit saam huis toe.

Skeepswrakke

[wysig | wysig bron]

Fotogalery

[wysig | wysig bron]
  • 'n Uitsig oor Mosselbaai se stadsentrum
    'n Uitsig oor Mosselbaai se stadsentrum
  • Mosselbaai se jaghawe
    Mosselbaai se jaghawe
  • Die Santosstrand
    Die Santosstrand
  • Die posboom
    Die posboom
  • Munro's Corner Cottages
    Munro's Corner Cottages
  • Vuurtoring
    Vuurtoring
  • Bartholomeus Dias Museumkompleks
    Bartholomeus Dias Museumkompleks
  • Replika van Dias se karveel
    Replika van Dias se karveel
  • Kaap St Blaize ligtoring
    Kaap St Blaize ligtoring

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Bronnelys

[wysig | wysig bron]
  • Dias 88. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 37, nr. 1, Januarie 1988
  • Erasmus, B.P.J. (1995). Op Pad in Suid-Afrika. Jonathan Ball Uitgewers. ISBN 1-86842-026-4.
  • Scheffler, Helena Maria: Die laat-Victoriaanse Mosselbaai 1870 - 1902. Universiteit van Stellenbosch: ongepubliseerde D. Phil.-verhandeling, 1990
  • van Waart, Sue: Mosselbaai - Seepoort van die TUinroete. Pretoria: LAPA Uitgewers, 2002. ISBN 0-7993-2969-X

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Som van die hoofplekke KwaNonqaba, Mossel Bay, Isinyoka en Asazani Sensus 2011.
  2. ↑ https://www.mosselbayadvertiser.com/News/Article/General/we-boast-5-blue-flag-beaches-201910250913
  3. ↑ Die wapen kom voor op 'n tabakkaart wat in 1931 uitgereik is.
  4. ↑ Wes-Kaapse Argief : Mosselbaai Munisipale Notules (6 Oktober 1905).
  5. ↑ Kaap die Goeie Hoop Offisiële Koerant 3094 (11 Augustus 1961).
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 National Archives of South Africa : Data of the Bureau of Heraldry.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]