Mound Builders

'n Kunstenaarsvootrstelling van Watson Brake in Louisiana (lugaansig)
Monk's Mound maak deel uit van Cahokia, die Mound Builders-Unesco-wêrelderfenisterrein in Illinois
Diorama van 'n jagter uit die Mississippi-periode in die Cahokia-besoekersentrum in Illinois

Mound Builders is 'n historiografiese en argeologiese Amerikaanse vakterm wat na 'n groep voor-Columbiaanse Indiaanse beskawings in Noord-Amerika verwys wat oor 'n tydperk van sowat 5 000 jaar 'n verskeidenheid kunsmatige aardheuwels vir godsdienstige, seremoniële, begrafnis- en - ten opsigte van hul elites - ook residensiële en administratiewe doeleindes aangelê het. Die oudste aardheuwel-kompleks, Watson Brake, is in die Ouachita-parogie in Louisiana geleë.

Die bou van aardheuwels was kenmerkend vir beskawings uit drie opeenvolgende kulturele en historiese periodes wat vanaf ongeveer 3500 v.C. ('n tydperk waarin die bou van Watson Brake val) tot die 16de eeu bestaan het:

  • die Argaïese periode,
  • die Woodland-periode (insluitende die Calusa-, Adena- en Hopewell-beskawings), en
  • die Mississippi-periode.

Mound Builder-gemeenskappe is in 'n gebied aangetref wat van die Groot Mere in die noorde tot die Golf van Meksiko in die suide, en van die Ohio-riviervallei en die Mississippi-riviervallei met sy takriviere ooswaarts tot die Appalache-bergreeks gestrek het. In teenstelling met die Amerikaanse Suidweste, 'n betreklik droë gebied waar hoogs ontwikkelde beskawings ontstaan het wat deur wetenskaplikes Anasazi en Hohokam genoem word (waarby die laasgenoemde beskawing 'n ingewikkelde stelsel van damme en slote vir watervoorsiening gebou het), kon Mound Builders voordeel trek uit die gematigde en vogtige klimaat van die Mississippivallei wat 'n natuurlike habitat vir 'n groot verskeidenheid wilde plante en diere laat ontstaan het. Plaaslike bevolkings het 'n bestaan as kossoekers gevoer - hulle was aangewese op die versameling van eetpare plante, visvangs en jag. Die ontwikkeling van 'n meer gevorderde landboustelsel is sodoende vertraag.

Eerste pogings in hierdie verband strek terug tot omstreeks 2000 v.C. toe Mound Builder-gemeenskappe sonneblomme en ander gewasse as stapelvoedsel probeer aanplant het. Maar eers omstreeks 800 n.C. is oorgegaan tot die stelselmatige verbouing van mielies, bone en pampoene (squash) - die sogenaamde "drie-eenheid" van Indiaanse landbou.[1] Toestande vir hierdie soort boerdery was in die wye vloedvlaktes van die Mississippivallei ideaal - die uiters vrugbare streek is jaarliks in die tyd van die lentevloede met voedingstofryke sedimente aangevul wat deur die magtige Mississippi stroomaf gedra is. Eenvoudige landbouwerktuie soos kliphakke was voldoende om die goed gewaterde grond te bewerk.

Opbrengste was so hoog dat die bevolking kon vervierdubbel. Die Mississippivallei het die mees digbevolkte streek noord van Sentraal-Meksiko geword. Net soos inheemse Meksikaanse bevolkings het ook Mound Builders die son as hul hoofgodheid begin aanbid, siende dat dit die bron van alle lewe was wat ryk oeste aan hulle geskenk het.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Alan Taylor: American Colonies. New York, NY: Penguin Books 2002, bl. 14

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Materiaal vir onderwysers